Chiều hát tan khói mờ

Câu chuyện của anh bắt đầu từ những buổi chiều, đã thành lệ, anh hay cắt chéo một đường xương cá, băng qua cỏ, lên mặt đê, để thấy cuối tầm nhìn, chỗ dòng sông đổi hướng quặt về làng, tạc thành khối là hình cây đa ba cội và một chiếc vó bè giương cần vó với bốn gọng khổng lồ…

Chỗ ấy, có một cây hoa dành dành. Cứ cuối xuân là trắng muốt một màu hoa. Mùi hương ngọt lan theo cả một vùng mênh mông sóng, kể anh nghe, dẫu anh tận trong này…

Ga Sài Gòn đêm cuối năm, hối hả người và rầm rập những chuyến tàu xuôi. Tiếng loa bình thản, đều đều đập vào tim người chờ từng nhịp rồi xiết chặt lại bằng cảm giác tức thở vì bồn chồn: “Tàu SE 8 đang chuẩn bị xuất phát từ đường ray số 5. Quý khách chuẩn bị hành lý. Chúc quý khách thượng lộ bình an!”.

Chuyến tàu của anh còn hơn tiếng nữa mới khởi hành.

Đôi tình nhân trẻ ngồi bên anh đi rồi, cuốn theo cái quấn quýt nồng nàn, để lại bên anh một khoảng trống loang hơi lạnh. Anh đặt cái ba lô về phía ấy, lặng lẽ chờ. Chỉ vài phút nữa thôi, dưới màn hình Inbox sẽ xuất hiện một cái chấm xanh của một Avatar hình bông hoa trắng. Câu hỏi đầu tiên sẽ là: “Có thấy em không?”.

Cứ như thế đã hơn một tháng rồi!

Bắt đầu từ một buổi tối tắc đường, anh xuống xe bên rìa đại lộ chan hòa ánh sáng nhưng ngập bụi và chật tiếng còi xe, men vào con hẻm nhỏ tối mờ, ngổn ngang dưới chân là nồi niêu, bếp núc, giăng giăng trên đầu là những dây phơi quần áo. Có cái đã khô, chưa kịp rút, có cái vừa giặt, nước nhỏ tong tong. Cuối con hẻm mở ra đường lớn - phố nhà anh. Anh biết lối này cũng từ một lần kẹt xe như thế. Cậu tài chỉ ngang: “Nhà anh tắt qua ngõ này là tới. Một quãng đi bộ. Chắc anh quen đi đường to không biết”. “Thế cho anh xuống. Cứ thế này, cả tiếng nữa chưa thông”. “Cứ ngồi đây đi anh! Nóng và bụi, em sợ lắm!”- người con gái nãy giờ vẫn ngồi sát bên anh nũng nịu. “Anh cho xe đưa em về tận nhà!”. “Thế thì em cũng xuống!”.

Cô gái rón rén từng bước trên đôi giày cao gót. Rúm người lại, xuýt xoa sợ những khoảng thịt da trắng nõn hở ra bị ám khói bếp than tổ ong quẩn trong lòng ngõ, thì thào: “Bẩn thế này mà sống được. Em không biết lại có những chỗ thế này”. Anh im lặng. Lời nói vô tình chạm buốt một nơi nào trong kí ức…

Trạm chờ xe bus gối đầu vào hẻm. Lâu lắm rồi anh mới có cảm giác thanh thản ngồi đây, nhìn phố phường xuôi ngược người xe. Cô gái trẻ đầu ghế bên kia ngẩng lên nhìn anh cười: “Anh đi chuyến nào?”.
Tất cả ồn ào quanh bất chợt yên lặng hết. Anh choáng váng vì nụ cười rạng rỡ. Không gian bỗng tràn ngập mùi hương của một loài hoa quen thuộc, mát lạnh nhưng nồng nàn. Anh ngẩn ngơ không thấy chuyến xe vừa tới, không nghe cả tiếng chào, chỉ vội vã đuổi theo khi cánh cửa xe khép lại che khuất bóng người. Không kịp nữa. Cô gái đi rồi. Bỏ lại một giỏ hoa màu trắng và mình anh lẻ loi giữa bến xe bus không người.

Những bông hoa dành dành ở một góc vườn quê nào đó lạc vào thành phố, ủ hương trong veo, theo anh về căn phòng nhỏ, thả một dòng hương loang mềm như lụa, vẽ vào lòng đêm đặc sánh nụ cười rạng rỡ trên gương mặt trắng ngần. Anh cứ ngồi mải mê ngắm mãi cho tận đến khi màn hình máy tính trước mặt xuất hiện thông báo Inbox của một Avata hình bông hoa màu trắng: “Có nhìn thấy em không?”. Anh chồm dậy, ngón tay díu vào nhau: “Có! Em để quên giỏ hoa”. “Em biết rồi! Em tặng anh mà! Chắc anh không nhận ra em?”. “ Mình quen nhau à?”. “Vâng! Biết lâu rồi ấy!”. “Anh gặp em được không?”. “Anh đọc em đã nhé! Đến khi nào nhận ra thì mình sẽ gặp nhau!”.

Và bắt đầu từ đêm ấy…

Khi thành phố lắng xuống tiếng ồn ào, khi sương nửa đêm về sáng len vào vờn quanh khung cửa sổ, hương hoa dành dành ở giỏ hoa bắt đầu khô lại loang dài thành vệt, chấm xanh Inbox lại bật sáng, im lặng kể anh nghe, nhẩn nha từng bước đưa anh về chạm tay vào một miền xưa mấy mươi năm vời vợi mờ xa như khói, chạm tay vào những bức tường đất mủn trơ lõi rạ với con ngõ nhỏ đầy lỗ khăng, lỗ đáo; chạm vào những góc vườn xanh um bóng lá với những cây nhãn, cây ổi mòn dấu chân trèo; chạm vào triền đê nồng nồng mùi khói cỏ mật cuối heo may ngả rét và mắt được chạm lại mênh mang cả một cánh đồng triều, để thấy dấu chân chính mình in trên bãi sông phù sa đỏ mịn mềm như bột… Mỗi vệt chạm là một lần tim anh buốt nhói, cổ họng ứ đầy lên, nghẹn trong cơn tức thở, ứa nước mắt - những giọt nước mắt nhòe lan về phía quê nhà thăm thẳm xa hun hút cuối trời. Nỗi nhớ hai mươi năm rồi tưởng ngủ yên bỗng cồn lên quặn thắt, không đêm nào cho anh yên giấc, đêm nào cũng gọi anh bật dậy trong thảng thốt, dợm chân định bước nhưng rồi lại rũ xuống khi nghĩ đến cảm giác đứng trước ngõ, trước vườn xưa mà lạnh bóng người thân.

Mỗi câu chuyện cô kể kết thúc bao giờ cũng là một câu hỏi: “Có nhận ra em không?”. “Anh chưa nhận ra nhưng em đưa anh về quê cũ…”. “Thế em chờ anh gọi đúng tên em!”.

Cho đến đêm qua…

“Hôm nay có gì mới không? Kể em nghe với!”. “À! Cả ngày nay ngồi chủ trì hội thảo về tiềm năng du lịch Tây Bắc. Tối là tiệc chiêu đãi. Nhưng anh về”. “Sao thế?”. “Để còn gặp em!”. “Thì anh đi rồi về là được”. “Đi là uống. Mà khi đọc em, anh phải tỉnh táo. Không cho phép mình say!”. “Viện trưởng không đi, không ai nói gì à?”. “Có. Nhưng anh muốn về! Hôm nay có gì mới? Kể anh nghe!”. “À, nay là chuyện về đôi vợ chồng trẻ, nhà tận cuối làng, ruộng vườn không có, dắt díu nhau ra bến dựng một chiếc vó bè… ».

Anh chết sững rồi chồm dậy, vồ lấy bàn phím: “Anh nhận ra em rồi! Cô bé dành dành trong thuyền thúng! Bây giờ em ở đâu?”. Màn hình Inbox hiện lên hình mặt cười: “Nhận ra em rồi à? Em vẫn ở với bà. Vẫn căn nhà cuối làng ngày xưa ấy”. “Nhưng anh tưởng…”. “Tưởng không còn ai nữa chứ gì… Để em kể tiếp…”. “Không! Giờ đến lượt anh!”.

Câu chuyện của anh về một bà lão nghèo cưu mang một cậu bé mồ côi. Ngày bé lang thang theo bà khắp đầu sông cuối bãi. Lớn lên cũng đó, cũng nơm ngang dọc đồng triều. “Hai bà con ăn uống là mấy. Mày đi làm gì. Học cho giỏi, sau này làm quan về đón bà”. “Làm quan là làm gì hả bà?”. “À! Là làm to ấy! Có chức, có quyền. Giàu sang. Lúc ấy đừng quên bà nhé!”. “Con không quên đâu! Lúc ấy, bà thích ăn gì con mua, không phải đi dận trai mò hến nữa!”.
Cô gái hoa dành dành gửi biểu tượng hình trái tim rồi im lặng rất lâu. “Anh hứa với bà như thế mà đi mãi không về!”. “ Bà vẫn nhắc anh…”. “Mai anh bay chuyến đầu tiên. Chỉ chiều là về tới!”. “Đừng! Anh đi tàu đi! Em vẫn ước được đi suốt chiều dài đất nước. Từ ga đầu tiên đến ga cuối cùng. Đi hộ em đi anh! Nhớ chụp hình và kể chuyện dọc đường em nghe!”.

Và đêm nay, anh ngồi đây - ngồi với đêm ga Sài Gòn cuối xuân dìu dịu gió.

“Có nhìn thấy em không?”. “Có! Tàu của anh hơn tiếng nữa mới khởi hành!”. “Vũ tiểu thư có đi tiễn anh không?”. “Không! Sao em biết Vũ?”. “Em đã từng vào tận đấy tìm anh mà. Em khác người. Anh không nhớ sao?”. “Anh nhớ!”.

Đúng là cô khác người.

Năm ấy anh tròn mười tuổi.

Vào một đêm tháng ba cuối xuân ấm nồng, bà lay anh dậy: “Có tiếng trẻ con khóc. Gần lắm! Mày tỉnh tai nghe xem ở hướng nào? Hôm nay gió đông to quá!”. “Từ ngoài sông bà ạ!”. “Đi với bà xem sao!”.

“Em về với bà, với anh từ trong lòng thuyền thúng. Người lúc nào cũng thơm ngát mùi hoa dành dành. Bây giờ vẫn thế phải không?”. “Vâng! Bà vẫn bảo thế!”. “Em ngoan lắm! Theo anh đi khắp nơi chẳng khóc bao giờ”

15 tuổi, anh bảo bà: “Bà cho con ra bến dựng lại cái vó bè. Chỗ nước ấy quẩn dòng, nhiều tôm cá. Em lớn rồi. Sắp đi học. Con thêm vào nuôi em!”. “Cứ học cho giỏi. Lo làm gì nhiều. Mà quẩn quanh chỗ ấy nước độc. Ai dám ra!”. “Con chả sợ gì. Với lại sắp mùa hoa. Con dựng lại cái lều vó. Năm nay, em ra còn có chỗ mà ngồi!”.

Nhưng tất cả đều chưa kịp làm…

“Vâng! Em nghe bà kể cậu về đón anh đi. Hai anh em mình cùng khóc. Chỉ có bà là không. Bà vừa khuyên, vừa ép: “Con đi với cậu, học cho giỏi. Sau này làm quan về đón bà và em đi với! Ở nhà với bà rồi cũng chỉ đi kéo vó bè suốt kiếp!”.

“Dạo ấy là tháng ba. Cỏ bờ đê trong mưa xuân ngùn ngụt lên như mạ. Anh bế em đứng mãi bên mép nước. Em không khóc. Chỉ ôm cổ anh im lặng. “Hay bà cho con ở lại hết mùa hoa!”. Bà đẩy anh xuống thuyền, dúi cho anh đùm tép rang với khế: “Con đi đi! Đi rồi nhớ trở về!”. Anh nhớ mãi bà bế em dầm chân trong nước nhìn theo. Nhớ tay em mềm, thơm như những cánh hoa chạm vào má anh mát lạnh.

“Anh cũng đi từ mùa hoa ấy không về”.

“Cậu đưa anh ra nước ngoài. Rồi một hôm, cậu gọi anh vào, lau nước mắt, báo tin bà mất. Em bị cho đi, phiêu dạt tận đâu. Anh khóc, muốn về mà không có cách. Sau này, khi đã làm quan như lời bà nói, thì lại chần chừ, lần lữa mã…”. “Em biết. Anh không muốn quay lại vì sợ đau lòng. Không về nhưng đêm nào anh cũng nhớ. Nhớ tất cả. Chỉ quên mất em thôi!”. “Em giận anh đấy à? Nhưng anh còn chưa hỏi sao bây giờ em mới tìm anh?”.

Triền đê cũ đón anh vào một chiều âm ẩm gió. Lối mòn men cánh đồng ra bến sông rực rỡ trong nắng, hắt ánh sáng từ mặt sông lấp loáng soi rõ ngấn tường rêu miếu cổ trong lòng cội đa già. Chân anh ríu lại, tim loạn nhịp không thở nổi khi nhìn thấy chiếc vó bè vẫn giương gọng, khắc lên nền trời bốn vạch chéo đậm như mực, thấy cây cầu vó vừa dặm thêm vài nhịp mới, và thấy dưới chân cầu vẫn cây dành dành, lá xòa nghiêng về phía anh theo chiều gió, bắt đầu lấp lánh nhú những nụ đầu tiên.

Và anh thấy một bóng người, chạy về phía anh, ngược gió. Với nụ cười ngời lên trên gương mặt như cánh hoa trắng của loài hoa dành dành nở cuối mỗi mùa xuân.