Chiêu bán khống một triệu hóa đơn VAT với tiền ghi 64.000 tỷ đồng

Phiên tòa dự kiến được Tòa án nhân dân tỉnh Phú Thọ mở trong 10 ngày. Khi vụ án được phát hiện, nhà chức trách từng xác định đây là đường dây mua bán hóa đơn giá trị gia tăng (VAT) điện tử lớn nhất cả nước bị triệt phá.

Trong 100 người bị Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Thọ truy tố có 30 người về tội trốn thuế; 68 người về tội mua bán trái phép hóa đơn. Hai người còn lại bị truy tố các tội: mua bán trái phép hóa đơn, làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; sử dụng con dấu, tài liệu giả của cơ quan, tổ chức và trốn thuế.

71 bị can trước khi bị bắt là giám đốc, tổng giám đốc, chủ tịch, phó giám đốc; 11 người là kế toán; số còn lại là nhân viên và lao động, kinh doanh tự do.

Sai phạm liên quan hơn 70 công ty thuộc các ngành nghề: kinh doanh đồ bảo hộ và phòng cháy chữa cháy; cơ khí, xây dựng, dịch vụ bảo vệ, thi công các công trình về điện, may mặc, mua bán phế liệu; vật tư viễn thông; vật tư y tế; kinh doanh hóa chất, thép, gỗ; sản xuất bao bì; chế biến bảo quản thực phẩm; vận tải; thức ăn chăn nuôi; nội thất.

Vụ án được xác định xảy ra trong 22 tháng, từ tháng 12/2020 đến 10/2022, với số lượng hóa đơn VAT khống được mua bán trái phép lên tới hơn 1,025 triệu, tổng tiền ghi gần 64.000 tỷ đồng.

Cáo trạng xác định đường dây "lộ sáng" từ cuộc kiểm tra nghĩa vụ thuế trên địa bàn tỉnh Phú Thọ vào tháng 10/2022. Công an tỉnh phát hiện 31 hóa đơn VAT khống với tổng giá trị hàng hóa ghi trên 8,7 tỷ đồng tại một công ty thuộc thị xã Phú Thọ nên mở rộng điều tra.

Kết quả xác định, "ông trùm" Nguyễn Minh Tú, 30 tuổi, lao động tự do, thuê 3 "đàn em" mua 646 doanh nghiệp qua hình thức online, chi phí 50-60 triệu đồng/doanh nghiệp. "Đàn em" của Tú sau đó tự kê, khai khống doanh số mua vào, khai giảm doanh số hóa đơn bán ra tại tờ khai thuế điện tử trong các kỳ quyết toán thuế.

Sau đó, qua mạng xã hội, Tú thiết lập mạng lưới trung gian (F1) để bán hóa đơn VAT. Để hợp thức thủ tục thanh toán "qua ngân hàng" cho các hóa đơn VAT đã bán, Tú mua 6 công ty tài chính, giao bị can Võ Tấn Lộc, 26 tuổi, quản lý.

Tú và Lộc sử dụng sim "rác" để đăng ký ứng dụng Internet Banking, chuyển tiền qua lại với các "trung gian" và tài khoản doanh nghiệp có nhu cầu mua hóa đơn khống; ngụy tạo giao dịch, coi như hoàn thành thanh toán, Viện Kiểm sát cáo buộc.

Bằng phương thức này, trong 22 tháng hoạt động, Tú bị cáo buộc bán 1.025.712 hóa đơn VAT khống cho 88.053 doanh nghiệp; hưởng lợi 0,7-1,5% doanh số.

Nhà chức trách cho rằng theo thỏa thuận về phần trăm hưởng lợi giữa Tú với các trung gian, số tiền Tú hưởng lợi bất chính khoảng 510 tỷ đồng. Song theo số liệu trên các tài khoản, tiền bán hóa đơn của Tú đến thời điểm bị khởi tố, tạm giam là 294 tỷ đồng. Vì thế, khoản này được xác định là số tiền Tú thu từ hành vi phạm tội, trong đó chia đàn em, trả tiền mua doanh nghiệp, tổng hơn 43 tỷ đồng.

Viện Kiểm sát xác định trong quá trình tố tụng, Tú tự nguyện nộp 15 tỷ đồng, do đó tổng số tiền bị can này còn phải khắc phục là 235 tỷ đồng.

Ngoài ra, cơ quan điều tra xác định khi xuất các hóa đơn của các mặt hàng cần hồ sơ chứng minh nguồn gốc như đất, cát, sỏi, gỗ, xăng dầu, thực phẩm... Tú đã đặt mua qua Internet tổng cộng 32 con dấu giả của các cơ quan có thẩm quyền (UBND các tỉnh, các sở, ngành và cơ quan đăng kiểm, kiểm định, công chứng), sau đó sử dụng để tạo dựng "khống" các bộ hồ sơ chứng minh nguồn gốc xuất xứ hàng hóa ghi trên các hóa đơn, rồi chuyển lại cho doanh nghiệp mua hóa đơn sử dụng thanh, quyết toán với cơ quan thuế.

Dùng hóa đơn khống trốn thuế hơn 200 tỷ đồng

Trong 30 giám đốc doanh nghiệp bị truy tố tội trốn thuế, Viện Kiểm sát xác định, bị cáo Vũ Hoàng Phi Hiếu, 46 tuổi, giám đốc 3 công ty thu mua phế liệu tại tỉnh Đồng Nai, (gồm: Công ty Hai Bảo Phát, Công ty Ngọc Thư và Công ty Hoàng Bảo Hiếu) là người mua nhiều hóa đơn VAT khống nhất, 998 hóa đơn. Tổng số tiền thuế người này bị cáo buộc "trốn" trong vòng một năm, ước tính 130 tỷ đồng.

Cơ quan điều tra xác định đặc điểm chung của hàng chục doanh nghiệp trốn thuế này đều thu mua nguyên liệu sản xuất của các cơ sở nhỏ lẻ, không chứng minh được nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, không thể quyết toán thuế. Họ do đó đã tìm đến Tú và các "trung gian" như một biện pháp "rửa" hóa đơn.

Tổng số hóa đơn VAT khống được 30 bị can mua là 3.531 hóa đơn để trốn tổng số tiền thuế là 235 tỷ đồng, VKS cáo buộc. Hóa đơn được các giám đốc mua trực tiếp từ Tú hoặc qua các trung gian, được Tú gắn "mã khách hàng" bằng tên như Cò, a.hoi, a Linh 82, a Tiến, a Phước, Thanh Thuan, chị My...

Nhà chức trách xác định, 73 người trung gian được Tú đặt tên mã khách hàng như trên song cơ quan điều tra mới đủ căn cứ truy tố 6 trường hợp. Với 67 "trung gian" còn lại, Viện Kiểm sát cáo buộc đã thông đồng cùng Tú, bán hơn 472.000 hóa đơn, với tổng giá trị ghi trên hóa đơn hơn 36.000 tỷ đồng. Do hết thời hạn điều tra, chưa làm rõ được nhân thân, lai lịch và hành vi phạm tội, cơ quan điều tra đã tách hành vi để tiếp tục điều tra, xử lý.

Với 68 bị can là giám đốc, kế toán các doanh nghiệp, cáo trạng xác định, họ cũng mua nguyên vật liệu của các đơn vị nhỏ lẻ, không rõ xuất xứ, không xuất được hóa đơn. Họ thông qua "trung gian" của Tú để mua gần 7.000 hóa đơn khống, trả tiền mặt cho các "trung gian" này khoảng 4% giá trị tiền hàng để gian lận thuế.

Sau khi trưng cầu giám định về vi phạm của các cá nhân, doanh nghiệp này, Cục Thuế tỉnh Phú Thọ đánh giá các bị can có hành vi sử dụng không hợp pháp hóa đơn để hạch toán kê khai thuế VAT đầu vào được khấu trừ. Song doanh nghiệp sau đó đã thực hiện kê khai bổ sung, điều chỉnh giảm toàn bộ thuế VAT đầu vào được khấu trừ của các hoá đơn sử dụng không hợp pháp và nộp toàn bộ số tiền thuế phát sinh tăng vào ngân sách nhà nước. Các bị can do đó không bị cáo buộc trốn thuế mà bị truy tố tội mua bán trái phép hóa đơn.

Với cơ quan quản lý thuế của 646 đơn vị bán hóa đơn và 91 đơn vị mua, sử dụng hóa đơn khống liên quan vụ án, nhà chức trách cho hay cơ quan điều tra sẽ tiếp tục xem xét trách nhiệm liên quan sau khi tách vụ án.