Chỉ dùng tiền mặt, chuyện lạ!

Các ký hiệu, biển báo thanh toán không dùng tiền mặt có ở khắp nơi. Vậy mà đây đó vẫn còn những nơi chỉ nhận tiền mặt, hoặc phản ứng khi có quy định phải thanh toán không tiền mặt, như trả phí đăng kiểm, mua/bán vàng...

Ai cũng thấy thanh toán không tiền mặt quá tiện, quá lợi. Nhờ công nghệ, chất lượng thanh toán cũng đã cải tiến mạnh mẽ, dễ dàng. "Vui lòng khách đến, vừa lòng khách đi" chắc chắn không thể thiếu yếu tố "không dùng tiền mặt".

Ngay cơ quan hành chính nhà nước, bệnh viện, trường học... cũng không tiền mặt. Vậy còn lý do gì để chỉ nhận tiền mặt (như đăng kiểm) hoặc kêu khó đến mức không thể thanh toán không dùng tiền mặt (mua/bán vàng)?

Phải thừa nhận khi chuyển qua thanh toán không dùng tiền mặt sẽ làm thay đổi nhiều thứ, kể cả ảnh hưởng đến lợi nhuận kinh doanh. Bởi không dùng tiền mặt đã đáp ứng được yêu cầu của xã hội, đó là minh bạch.

Một khi đã minh bạch rồi thì các kiểu làm ăn khuất tất (như bán hàng lậu, né thuế, giấu doanh thu...) không còn đất sống. Vì thế, chuyển sang không tiền mặt luôn gặp phản ứng từ một bộ phận nhỏ doanh nghiệp, người dân trong xã hội.

Như thu phí không dừng là một ví dụ. Chủ trương thu phí không dừng có từ năm 2017 nhưng triển khai luôn gặp phản ứng, có lý do doanh nghiệp thu phí không muốn bị quản lý doanh thu và triển khai thu cũng chệch choạc.

Phải đến tháng 8/2022 thu phí không dừng mới được triển khai đại trà nhờ liều thuốc mạnh, không có thẻ ETC - miễn lên đường cao tốc.

Nhưng kiểu thu phí hiện nay mới là chạy chậm qua trạm vì còn barie chặn, phải đến năm 2025 xe mới vù vù qua trạm khi không còn barie. Chúng ta mất 5 năm phải xếp hàng trả tiền mặt qua trạm thu phí, thiệt hại khủng khiếp cho xã hội.

Tương tự, hơn chục năm trước rất nhiều điểm bán hàng, dịch vụ tìm đủ lý do để từ chối nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng. Họ luôn đòi cộng thêm 2-3% nếu khách muốn trả tiền qua cà thẻ. Nay mọi thứ đã suôn sẻ vì xã hội đã biết tỏng lý do vì sao bên bán hàng không muốn nhận cà thẻ.

Mới nhất là trước đề xuất của Tổng cục Thuế buộc mua/bán vàng phải không dùng tiền mặt cũng có ý kiến không đồng tình nhưng lý do không mới.

Nhưng nếu nhìn trên bình diện chung, xu hướng xã hội không tiền mặt, nguồn thu của hầu hết mọi người đều qua tài khoản ngân hàng thì việc mua/bán vàng không tiền mặt không đến mức quá khó.

Có câu hỏi ngược lại là vì sao một số tiệm vàng lại tránh không dùng tiền mặt, có gì mâu thuẫn với yêu cầu là khai đúng doanh thu, minh bạch? Đành rằng trong xã hội vẫn có người không giao dịch với ngân hàng.

Tương tự như cả xã hội lên mạng nhưng vẫn có người nói không với Facebook, chẳng Zalo và không dùng điện thoại thông minh. Nhưng số đó không nhiều. Mua vàng có hóa đơn, trả qua ngân hàng là bảo vệ quyền lợi người mua, vậy tại sao nhiều tiệm vàng vẫn kiên trì chỉ dùng tiền mặt?

Chắc chắn mua vàng, bất động sản, ô tô... dù có né tiền mặt rồi cũng không thể nằm ngoài xu hướng chung "không tiền mặt" mà không cần đến quy định bắt buộc từ cơ quan quản lý nhà nước. Không tiền mặt là không thể đảo ngược, vấn đề là mất bao nhiêu thời gian.

Những tiệm vàng kiên trì với tiền mặt sẽ khó cạnh tranh và không còn chỗ đứng trong thị trường, bởi ngay lúc này mà còn kiên trì với bán hàng dùng tiền mặt đã là chuyện lạ.