Hỏi: Tôi mồ côi, được bà nhận nuôi từ nhỏ. Năm ngoái bà mất, để lại di chúc cho tôi (19 tuổi) thừa hưởng toàn bộ di sản, trong đó có căn nhà hai bà cháu sống xưa nay.
Bà không có chồng con, cha mẹ đã mất, căn nhà này bà đứng tên. Hiện, chị ruột của bà đã nhiều lần buộc tôi trả lại nhà, dọa kiện vì cho rằng mình mới là người thừa kế hợp pháp. Trong trường hợp này tôi có được hưởng di sản thừa kế của bà không?
LAN ANH(Ninh Giang)
Trả lời: Điều 609 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền thừa kế của cá nhân, trong đó có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình và quyền hưởng di sản theo di chúc. Như vậy, bà của bạn hoàn toàn có quyền để lại tài sản cho bạn và bạn có quyền nhận phần tài sản này. Đây là quan hệ dân sự được pháp luật bảo vệ.
Trong khi đó, Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc gồm: con chưa thành niên, con thành niên mà không có khả năng lao động, cha, mẹ, vợ, chồng. Ngoài những người kể trên, thì di sản sẽ được phân chia theo nội dung di chúc. Bà không có chồng con, cha mẹ đã mất, như vậy không có người thừa kế không phụ thuộc vào di chúc. Chị ruột của bà không thuộc trường hợp này.
Chị ruột của bà thuộc trường hợp là người thừa kế theo pháp luật - quy định tại điểm b khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015. Tuy nhiên, quy định này chỉ áp dụng cho các trường hợp: không có di chúc, di chúc không hợp pháp, những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc, những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản...
Theo đó, chỉ cần di chúc của bà bạn hợp pháp theo Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, thì di sản sẽ được chia theo di chúc và không phát sinh trường hợp thừa kế theo pháp luật.
Để trở thành người có quyền sử dụng, quyền sở hữu hợp pháp đối với nhà đất nêu trên, bạn cần thực hiện các thủ tục qua các bước sau:
- Khai nhận di sản thừa kế tại tổ chức công chứng, hồ sơ bao gồm: di chúc; phiếu yêu cầu công chứng; giấy tờ chứng minh người để lại di sản đã chết (giấy chứng tử); giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất; giấy tờ tùy thân của người thừa kế (chứng minh nhân dân, căn cước công dân, sổ hộ khẩu...).
- Đăng ký biến động đất đai (đăng ký sang tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất) tại cơ quan có thẩm quyền, hồ sơ bao gồm: đơn đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất theo mẫu quy định; các giấy tờ về thừa kế (di chúc, văn bản khai nhận di sản thừa kế có công chứng); giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; giấy chứng tử; tờ khai nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất và tờ khai nộp lệ phí trước bạ nhà đất; giấy tờ khác (chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu ...).