Để bảo vệ sức khỏe của chính mình, người tiêu dùng nên lựa chọn thực phẩm tươi sống, tự chế biến hoặc mua đồ ăn sẵn ở những nơi có uy tín.
Đáp ứng nhu cầu nhanh, rẻ, tiện, hiện nay, thực phẩm chế biến sẵn được bày bán ở khắp nơi, từ phố đến quê… Thế nhưng những loại thực phẩm này có bảo đảm sức khỏe hay không lại là vấn đề khiến người tiêu dùng thực sự chưa yên tâm.
May nhờ, rủi chịu
Thức ăn chế biến sẵn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm, nhưng vẫn được nhiều người chọn mua
4 giờ chiều, một góc chợ đông Ngô Quyền (TP Hải Dương) nhốn nháo bởi những lời tranh cãi giữa một khách hàng với một chủ cửa hàng chuyên bán đồ ăn sẵn. “Các bác xem chị ta bán đồ hết hạn khiến con tôi đau bụng suốt đêm. Sáng nay phải nhập viện. Tôi nhắc khéo để cửa hàng rút kinh nghiệm. Vậy mà chị ấy không biết điều còn to tiếng cãi lại. Mọi người xem như thế có được không”, vị khách phân trần với đám đông đang vây kín xung quanh. Chủ quán cũng không kém cạnh, giọng cong cớn: “Sao lúc mua bà không để ý xem có hết hạn hay không, ăn sướng mồm rồi đổ vạ cho người khác. Mà ai biết được bà mua hàng của nhà tôi hay ở đâu mà đến đây bắt đền”.
Chứng kiến cuộc tranh cãi, bác Nguyễn Thị Nga, giáo viên đã về hưu ở khu 6, phường Tân Bình nói: “Đồ ăn sẵn bây giờ tiện nhưng cũng lo vì nhỡ mua phải đồ hết hạn, đồ chế biến không bảo đảm an toàn, vệ sinh thực phẩm thì chỉ rước họa vào thân. Cả chợ có tới gần chục cửa hàng bán đồ ăn sẵn, 5 giờ chiều đồ ăn sẵn được bày biện đầy ra, không che đậy nhưng cũng chẳng có ông quản lý nào đến nhắc nhở”.
5 giờ chiều, dạo qua vài chợ ở TP Hải Dương tôi thấy nhiều cửa hàng bán thực phẩm được chế biến sẵn (CBS) bày la liệt nhưng không được bảo quản cẩn thận. Những đĩa khoai chiên sẵn, tôm tẩm cốm được bày bán ngay cạnh đường mặc cho bụi bẩn, ruồi muỗi bu quanh. Đến một cửa hàng chuyên bán đồ ăn sẵn ngay đường vào chợ đông Ngô Quyền, tôi hỏi mua xúc xích. Chị chủ cửa hàng mang ra 4 loại xúc xích khác nhau rồi giới thiệu. “50.000 đồng/góixúc xích Đức Việt. Mua loại khác gần hết hạn rẻ hơn chỉ 25.000 đồng/gói 10 chiếc”. Nhìn những túi xúc xích chị này giới thiệu tôi thấy một số túi đã được cắt ra bán lẻ nhưng không được buộc lại cẩn thận. Một số chiếc xúc xích trong túi đã chuyển màu trắng ởn. Thấy tôi tìm hạn sử dụng thì chị cau mặt nói giọng khó chịu: “Mua rẻ lại còn bày đặt hạn sử dụng, vài ngày nữa hết hạn tôi mới bán giá rẻ thế chứ còn hạn thì còn lâu mới mua được giá đó”.
Ông Phạm Duy Tuyến, Chi cục Trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm cho rằng: "Hiện nay trên địa bàn tỉnh có quá nhiều cửa hàng bán thực phẩm CBS. Những sản phẩm này đa dạng, từ người dân tự chế biến đem bán cho đến những thực phẩm đông lạnh do các doanh nghiệp trong nước sản xuất hoặc nhập khẩu. Việc kiểm tra, kiểm soát các cơ sở chế biến, kinh doanh mặt hàng này hiện nay đã được giao cho cấp xã. Theo báo cáo của các địa phương, mỗi năm, chủ các cơ sở bán thực phẩm CBS đều được tham gia các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ năng chế biến, bảo quản thực phẩm an toàn. Tuy nhiên, có một thực tế đáng lo là do thiếu nhân lực, trang thiết bị kiểm định nên hiện nay việc kiểm tra an toàn, vệ sinh thực phẩm tại các cơ sở kinh doanh này gần như bị buông lỏng. Do thực phẩm này thường chế biến, bảo quản chưa thật tốt nên chúng tôi khuyến cáo người dân không nên sử dụng thường xuyên”.
Việc kiểm soát độ an toàn trong chế biến, bảo quản, nguồn gốc xuất xứ của thực phẩm CBS còn nhiều khó khăn nên hiện nay người tiêu dùng vẫn phải mua và sử dụng các loại thực phẩm này theo kiểu “may nhờ, rủi chịu”.
Nhiều tác hại
Thực phẩm chế biến sẵn không được bảo quản cẩn thận. Ảnh chụp lúc 4 giờ chiều 13-11
tại chợ đông Ngô Quyền (TP Hải Dương)
Theo bác sĩ Hoàng Thị Nga, Khoa Khám bệnh theo yêu cầu (Bệnh viện Đa khoa tỉnh), thường xuyên sử dụng thực phẩm CBS sẽ gây ra những tác hại không ngờ đối với sức khỏe. Nguyên nhân do phần lớn thực phẩm CBS, nhất là những thực phẩm đông lạnh thường có chứa chất làm ngọt nhân tạo. Loại chất này bao gồm Sucralose, Saccharin và Aspartame có tác dụng thay thế đường tạo độ ngọt cho thực phẩm. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, các chất làm ngọt có thể gây đau đầu, tăng cảm giác thèm ăn và đầy hơi. Ngoài ra, một số chất làm ngọt còn có nguy cơ gây ung thư và nhiều bệnh lý khác. Nitrat và nitrit cũng là những phụ gia thực phẩm thường được tìm thấy trong các loại thực phẩm CBS như xúc xích, thịt hun khói. Nitrit và nitrat được sử dụng để ngăn ngừa brotulism và giữ màu đỏ cho thịt. Chất này rất độc hại đối với cơ thể và có khả năng làm tăng nguy cơ ung thư. Một công bố gần đây còn phát hiện 175 hóa chất nguy hiểm được tìm thấy trong bao bì thực phẩm CBS. Hầu hết các hóa chất này phát tán dần dần vào thực phẩm. Mặc dù những chất này được tìm thấy ở mức hàm lượng thấp nhưng rất độc hại và có thể gây ung thư, đột biến gen.
Tiến sĩ Lê Đình Sơn, Chi cục Trưởng, Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản cho rằng: “Hiện nay thực phẩm CBS được sử dụng phổ biến. Tuy nhiên, trung tâm mới chỉ kiểm tra được vài mẫu thực phẩm CBS như giò, chả, chả cá. Còn rất nhiều loại khác chưa được kiểm tra chặt chẽ bởi thiếu kinh phí và mất nhiều thời gian. Thời gian qua, chúng tôi đã tiến hành lấy mẫu kiểm nghiệm một số thực phẩm CBS nhưng chưa phát hiện được chất cấm nào làm nguy hại nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, theo tôi người tiêu dùng cũng nên hạn chế sử dụng thực phẩm CBS”.
Để bảo vệ sức khỏe của chính mình, người tiêu dùng nên nhớ 10 nguyên tắc vàng trong lựa chọn và sử dụng thực phẩm. Nên lựa chọn thực phẩm tươi sống, tự chế biến hoặc mua đồ ăn sẵn ở những nơi có uy tín, được các cơ quan chức năng hoặc cơ quan chuyên môn kiểm tra thường xuyên và chứng nhận an toàn”.
Hiện nay, vì nhu cầu thực phẩm CBS ngày càng tăng nên những sản phẩm này trên thị trường cũng muôn hình vạn trạng. Do đó, để bảo vệ sức khỏe của người dùng, ngoài các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát, người kinh doanh, buôn bán cũng cần nêu cao ý thức, không vì lợi trước mắt mà làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người tiêu dùng.
HẢI MINH
