Xử lý nghiêm người kê khai tài sản, thu nhập không trung thực

Thanh tra tỉnh tổ chức tập huấn thực hiện Luật Phòng chống tham nhũng. Ảnh tư liệu

Nghị định này thay thế Nghị định 78/2013/NĐ-CP với nhiều chế tài nghiêm khắc hơn, được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác phòng chống tham nhũng (PCTN). 

Nhiều điểm mới 

Một trong những điểm đáng chú ý của nghị định là tăng nặng mức xử phạt hành vi kê khai tài sản (KKTS) không trung thực. Tại điều 20 của nghị định, người có nghĩa vụ kê khai mà kê khai không trung thực, giải trình nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực thì tùy theo tính chất, mức độ mà bị xử lý theo quy định tại điều 51 của Luật PCTN. Cụ thể, người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND mà KKTS, thu nhập không trung thực, giải trình nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực thì bị xóa tên khỏi danh sách những người ứng cử. Người được dự kiến bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, phê chuẩn, cử giữ chức vụ mà KKTS, thu nhập không trung thực, giải trình nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực thì không được bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, phê chuẩn, cử vào chức vụ đã dự kiến.

Ngoài ra, tùy theo mức độ vi phạm trong KKTS, thu nhập không trung thực còn bị xử lý kỷ luật bằng một trong các hình thức cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc hoặc bãi nhiệm; nếu được quy hoạch vào các chức danh lãnh đạo, quản lý thì còn bị đưa ra khỏi danh sách quy hoạch… Ngoài ra, người có nghĩa vụ kê khai mà tẩu tán, che giấu tài sản, thu nhập, cản trở hoạt động kiểm soát tài sản, thu nhập, không nộp bản kê khai sau 2lần được đôn đốc bằng văn bản thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý bằng một trong các hình thức cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, bãi nhiệm, buộc thôi việc, giáng cấp bậc quân hàm, giáng cấp bậc hàm.

Trong khi đó, theo Nghị định 78, cán bộ, công chức, viên chức, người làm việc trong các doanh nghiệp nhà nước… KKTS, thu nhập, giải trình nguồn gốc tài sản tăng thêm không trung thực, áp dụng các biện pháp xử lý kỷ luật: khiển trách, cảnh cáo, cách chức, bãi nhiệm…

Việc tổ chức công khai bản KKTS, thu nhập cũng có nhiều điểm mới. Theo Nghị định 78, bản KKTS, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức được công khai theo hình thức niêm yết tại trụ sở cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc công bố tại cuộc họp. Nghị định 130 có thêm quy định về công khai bản kê khai của người dự kiến được bổ nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp nhà nước. Việc công khai được thực hiện bằng hình thức công bố tại cuộc họp lấy phiếu tín nhiệm.

Việc xác minh tài sản, thu nhập cũng có điểm khác là theo quy định cũ, trong trường hợp xét thấy việc giải trình của người dự kiến được xác minh chưa rõ thì người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền ban hành quyết định xác minh tài sản, thu nhập. Theo quy định mới, việc xác minh tài sản, thu nhập thực hiện theo kế hoạch xác minh hằng năm được phê duyệt...

Còn những băn khoăn

Việc triển khai thực hiện Nghị định 130 còn một số khó khăn. Theo ông Trần Văn Sơn, Trưởng Phòng Thanh tra, PCTN (Thanh tra tỉnh), tại điểm a, khoản 1, điều 36, Luật PCTN quy định việc KKTS, thu nhập phải hoàn thành trước ngày 31.12.2019. Tuy nhiên, đến ngày 20.12.2020, Nghị định 130 mới bắt đầu có hiệu lực. Như vậy, việc KKTS, thu nhập lần đầu theo Nghị định 130 sẽ thực hiện năm 2020, nên việc kê khai hằng năm và kê khai bổ sung sẽ chưa thể thực hiện. Không thể thực hiện đồng thời việc kê khai lần đầu, kê khai hằng năm và kê khai bổ sung được. 

Khoản 1, điều 37 Luật PCTN quy định cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng người có nghĩa vụ kê khai tổ chức việc KKTS, thu nhập. Quy định trên chưa phân định rõ đơn vị quản lý, sử dụng người có nghĩa vụ KKTS, thu nhập nên khi triển khai thực tế gặp khó khăn. Chẳng hạn, hiện nay có những người có nghĩa vụ KKTS, thu nhập thuộc thẩm quyền quản lý của UBND cấp huyện nhưng đơn vị sử dụng nhân sự lại là đơn vị sự nghiệp thuộc UBND cấp huyện hoặc UBND cấp xã. Vậy việc tổ chức kê khai do UBND cấp huyện, đơn vị sự nghiệp thuộc UBND cấp huyện hay UBND cấp xã?

HÀ NGA