Xét xử phúc thẩm vụ Vạn Thịnh Phát: Đề nghị y án tử hình bà Trương Mỹ Lan

Ngày 15/11, Tòa án Nhân dân cấp cao tại TP Hồ Chí Minh tiếp tục phiên tòa xét xử phúc thẩm giai đoạn 1 vụ án xảy ra tại Công ty CP Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) với phần nêu quan điểm giải quyết vụ án của Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại TP Hồ Chí Minh.

Theo nội dung vụ án, từ năm 2012 đến tháng 10/2022, bị cáo Trương Mỹ Lan đã thâu tóm, nắm giữ từ 85 - 91,5% cổ phần SCB, qua đó trở thành cổ đông quyền lực nhất, có thể chỉ đạo, điều hành, thao túng toàn bộ hoạt động của SCB nhằm phục vụ các mục đích khác nhau của mình.

Cáo trạng giai đoạn 1 của vụ án cho thấy, Trương Mỹ Lan cùng đồng phạm thực hiện chuỗi hành vi tuyển chọn, bố trí nhân sự thân tín vào các vị trí chủ chốt tại SCB; thành lập một số đơn vị thuộc SCB chuyên cho vay, giải ngân theo yêu cầu của Lan; thành lập, sử dụng hàng nghìn công ty “ma”; câu kết với các cá nhân đứng đầu nhiều doanh nghiệp liên quan để thực hiện hành vi phạm tội.

Bên cạnh đó, Trương Mỹ Lan và đồng phạm còn thông đồng với nhiều công ty thẩm định giá để nâng khống giá trị tài sản bảo đảm; tạo lập số lượng rất lớn hồ sơ vay vốn khống để rút tiền từ SCB; lập phương án rút tiền, “cắt đứt” dòng tiền sau giải ngân; bán nợ xấu, bán các khoản cấp tín dụng trả chậm để giảm dư nợ tín dụng, giảm nợ xấu, che giấu sai phạm; mua chuộc, tác động người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan Nhà nước làm trái công vụ.

Hành vi phạm tội của bị cáo Trương Mỹ Lan và đồng phạm là nguyên nhân căn bản, cốt yếu dẫn đến SCB đã hoàn toàn mất thanh khoản, dư nợ tín dụng rất lớn không có khả năng thu hồi, vốn chủ sở hữu âm 443.769 tỷ đồng.

Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đánh giá hành vi của Trương Mỹ Lan là đặc biệt nghiêm trọng; là người chủ mưu, cầm đầu trong vụ án, cùng lúc phạm 3 tội “Tham ô tài sản”, “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”, “Đưa hối lộ”. Hậu quả từ hành vi phạm tội của Lan và đồng phạm đã gây tác động xấu đến hoạt động ngân hàng, gây mất an ninh trật tự, làm hoang mang dư luận và mất niềm tin của nhân dân. Do đó, tòa sơ thẩm tuyên bị cáo Lan mức án tổng hợp tử hình cho 3 tội danh này là “đúng người, đúng pháp luật, không oan sai”.

Tại phiên xét xử phúc thẩm, Trương Mỹ Lan thừa nhận hành vi phạm tội, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải. Đồng thời, bị cáo thể hiện quyết tâm khắc phục hậu quả bằng cách có đơn cam kết khắc phục toàn bộ thiệt hại và đồng ý giao toàn bộ 658 tài sản không thế chấp cùng dự án 6A tại khu Trung Sơn để khắc phục hậu quả vụ án, trong trường hợp các tài sản thế chấp không đủ; bị cáo có nộp thêm tiền tới nay gần 3.000 tỷ đồng... Đây là tình tiết giảm nhẹ mới của bị cáo Lan ngoài những tình tiết giảm nhẹ đã được áp dụng ở cấp sơ thẩm như thành tích trong hoạt động từ thiện và phòng, chống dịch COVID-19…

Theo Viện Kiểm sát, các tình tiết giảm nhẹ mới trên có cơ sở để chấp nhận kháng cáo của bị cáo Trương Mỹ Lan để xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt cho bị cáo về tội “Vi phạm quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”, qua đó đề nghị giảm án từ 20 năm xuống 16-18 năm tù về tội này.

Tuy nhiên, với hai tội danh còn lại là “Tham ô tài sản” và “Đưa hối lộ”, do bị cáo cùng lúc thực hiện nhiều hành vi đặc biệt nghiêm trọng, phạm tội có tổ chức và dùng thủ đoạn tinh vi để phạm tội, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng những tình tiết giảm nhẹ mới không đủ để giảm hình phạt. Do đó, Viện Kiểm sát đề nghị giữ nguyên mức án tử hình đối với Trương Mỹ Lan cho tội “Tham ô tài sản” và 20 năm tù cho tội “Đưa hối lộ”. Như vậy, tổng hợp hình phạt, Trương Mỹ Lan vẫn chịu mức án tử hình.

Đối với bị cáo Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Cục Thanh tra Giám sát Ngân hàng Nhà nước, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại TP Hồ Chí Minh cho rằng, bị cáo Nhàn đã 4 lần nhận tiền hối lộ của bị cáo Trương Mỹ Lan, tổng cộng 5,2 triệu USD để che giấu, báo cáo không trung thực, không đầy đủ các sai phạm của SCB theo hướng giảm nhẹ, có lợi cho SCB để ngân hàng này không bị đưa vào kiểm soát đặc biệt và tiếp tục kiến nghị đề xuất tạo điều kiện được tái cơ cấu. Hành vi tham nhũng với số tiền đặc biệt lớn của Nhàn gây hậu quả nghiêm trọng, tạo điều kiện cho bị cáo Trương Mỹ Lan và các bị cáo khác tiếp tục hành vi sai phạm, gây mất an ninh trật tự xã hội, ảnh hưởng lớn đến đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước.

Theo Viện Kiểm sát, tòa án sơ thẩm quy kết bị cáo Đỗ Thị Nhàn tội nhận hối lộ, có cân nhắc tăng nặng trách nhiệm hình sự. Hành vi phạm tội này lẽ ra phải áp dụng mức hình phạt cao nhất là tử hình, nhưng do trước sơ thẩm bị cáo đã chủ động nộp lại 2/3 tài sản nên được giảm còn mức án chung thân. Tại tòa phúc thẩm, bị cáo Nhàn có nộp thêm tiền, tuy nhiên số tiền không đáng kể so với mức độ phạm tội của bị cáo, chưa đủ cơ sở để giảm nhẹ thêm hình phạt nên Viện Kiểm sát đề nghị Hội đồng xét xử bác kháng cáo xin giảm nhẹ của bị cáo.

Bị cáo Nguyễn Cao Trí (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty CP Đầu tư và Quản lý giáo dục Văn Lang, cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc Công ty Capella) bị cáo buộc chiếm đoạt 1.000 tỷ đồng của Trương Mỹ Lan và tuyên phạt 8 năm tù tại phiên xét xử sơ thẩm về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, hoàn toàn tương xứng với hành vi phạm tội theo đánh giá của Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại TP Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo Trí có thêm nhiều tình tiết mới như đang bị bệnh chấn thương cột sống... nên có cơ sở xem xét giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo. Từ đó, Viện Kiểm sát đề nghị Hội đồng Xét xử giảm mức án cho Trí còn 5-6 năm tù.

Đối với nhóm bị cáo là cựu lãnh đạo SCB được đại diện Viện Kiểm sát xác định đã giúp sức cho Trương Mỹ Lan chiếm đoạt số tiền lớn nên cần xử phạt nghiêm để răn đe, giáo dục chung. Về tội “Tham ô tài sản”, đại diện cơ quan công tố xác định bản án sơ thẩm tuyên phạt các bị cáo thuộc nhóm này là tương xứng. Còn về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”, Viện Kiểm sát đề nghị Hội đồng xét xử giảm nhẹ hình phạt cho một số bị cáo như: Trương Khánh Hoàng (cựu quyền Tổng Giám đốc SCB), Tạ Chiêu Trung (cựu thành viên Hội đồng Quản trị SCB)… Hai bị cáo Võ Tấn Hoàng Văn (cựu Tổng Giám đốc SCB) và Bùi Anh Dũng (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị SCB) bị đề nghị y án chung thân.

Bị cáo Chu Lập Cơ (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty CP Đầu tư Times Square, chồng của bị cáo Trương Mỹ Lan) được Viện Kiểm sát chấp nhận kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt do tại tòa phúc thẩm, Cơ đã thừa nhận hành vi phạm tội, trình bày nhiều tình tiết mới, nộp thêm một phần tiền để khắc phục hậu quả đáng kể. Từ đó, đại diện Viện Kiểm sát đề nghị giảm mức án cho Chu Lập Cơ từ 9 năm tù giam xuống còn 7-8 năm tù. Bị cáo Trương Huệ Vân (cựu Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, cựu Tổng Giám đốc Công ty Tập đoàn quản lý Bất động sản Windsor, cháu gái bị cáo Trương Mỹ Lan) cũng được đề nghị giảm án từ 17 năm tù xuống còn 14-15 năm tù.