Việc thực thi quy định mới về thủ tục xin tị nạn ở Mỹ gặp cản trở

Người tị nạn Trung Mỹ được đưa tới nơi ở tạm sau khi được thả khỏi nơi giam giữ ở McAllen, Texas, Mỹ, ngày 12.6.2019

Ông Tigar khẳng định chính sách buộc những người xin tị nạn ở Mỹ phải nộp đơn xin quy chế này từ khi còn ở quê hương của họ hoặc ở nước thứ ba mà họ đi qua là "bất hợp pháp”. Ông nhấn mạnh phán quyết này một lần nữa có thể buộc Chính phủ Mỹ xem xét đơn xin tị nạn của bất kỳ người nào đã vào nước Mỹ như đã được áp dụng trong nhiều thập kỷ trước đây.

Tuy nhiên, thẩm phán Tigar cũng lập tức đình chỉ thực thi phán quyết trong 14 ngày để chính quyền Tổng thống Biden có thời gian xử lý và Bộ Tư pháp Mỹ đã nhanh chóng gửi kháng cáo. Bộ trên giải thích các quy định mà chính quyền Tổng thống Biden đưa ra hồi tháng 5 vừa qua là "việc thực thi hợp pháp các quyền được ghi trong các luật về nhập cư".

Kháng cáo có thể khiến chính sách thay đổi liên tục trong nhiều tháng. Vụ việc thậm chí có thể được đưa tới cấp Tòa án Tối cao.

Phán quyết trên được đưa ra trong vụ kiện do tổ chức phi lợi nhuận East Bay Sanctuary Covenant và các nhóm vận động người di cư khác là bên nguyên đơn. Diễn biến mới này được cho là sẽ làm dấy lên một làn sóng di cư mới qua biên giới Mỹ-Mexico, sau khi đã giảm trong 2 tháng qua.

Tổng thống Biden đã triển khai các quy định kiểm soát tị nạn mới từ ngày 16/5, thay thế sắc lệnh hành pháp khẩn cấp về y tế mang tên Title 42 áp dụng từ năm 2020, trong thời gian đại dịch Covid-19, nhằm ngăn chặn tạm thời việc nhập cảnh của người di cư vì lý do sức khỏe cộng đồng.

Khi các biện pháp kiểm soát biên giới để phòng chống dịch được dỡ bỏ, Tổng thống Biden đã tìm cách giảm bớt dòng người di cư bằng cách thiết lập một quy trình khắt khe hơn đối với người xin tị nạn. Những người tị nạn đã đến biên giới Mỹ phải đặt lịch hẹn phỏng vấn thông qua ứng dụng trên điện thoại thông minh, và quá trình này có thể mất vài tuần, thậm chí vài tháng. Nếu không, những người này sẽ phải nộp đơn xin tị nạn từ quê hương của họ hoặc tại các trung tâm đặc biệt ở các quốc gia mà họ đi qua. Tuy nhiên, chính sách này cũng có các ngoại lệ đối với trẻ em di cư không có người lớn đi cùng và đối với công dân của một số nước như Haiti và Ukraine.

Chính sách mới đã có tác động nhanh chóng. Theo số liệu của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới, số vụ đụng độ với người di cư đã giảm từ 212.000 vụ vào tháng 4 xuống còn 145.000 vụ vào tháng 6.

Theo thẩm phán Tigar, chính sách có lỗ hổng như không tuân thủ các quy tắc của Đạo luật Nhập cư và quốc tịch về tị nạn, không có tính nhất quán vì các ngoại lệ nói trên. Hơn nữa chính sách này đã được thiết lập một cách vội vàng, bỏ qua thời gian xem xét 60 ngày theo quy định của pháp luật đối với một chính sách phức tạp như vậy.

Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas, người chịu trách nhiệm về an ninh biên giới, cho biết hiện tại chính sách nói trên vẫn có hiệu lực, đồng thời cảnh báo những người di cư nếu cố gắng nhập cảnh mà không có giấy tờ, sẽ phải đối mặt với lệnh cấm tối thiểu 5 năm và có thể bị truy tố.

Theo TTXVN