Cuối năm 1978, hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ Hải Dương đã sang giúp nước bạn tiêu diệt bọn Pôn Pốt, giải phóng đất nước Cam-pu-chia khỏi họa diệt chủng...
Đoàn đại biểu Hội Hữu nghị cựu chuyên gia Việt Nam giúp Cam-pu-chia thăm và làm việc tại nước bạn
Cuối năm 1978, đáp lại lời kêu gọi của Mặt trận Cứu nguy dân tộc Cam-pu-chia, đoàn quân tình nguyện nước ta, trong đó có hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ Hải Dương đã sang giúp nước bạn tiêu diệt bọn Pôn Pốt, giải phóng đất nước Cam-pu-chia khỏi họa diệt chủng. Sau ngày giải phóng, họ còn tiếp tục ở lại giúp nhân dân Cam-pu-chia truy quét tàn quân Pôn Pốt, khắc phục hậu quả do bọn diệt chủng gây ra và xây dựng chính quyền mới vững mạnh.
Trong khoảng 10 năm (1979- 1989), gần 200 chuyên gia tỉnh Hải Hưng đã sang giúp đỡ Cam-pu-chia. Đoàn chuyên gia của tỉnh ta thuộc nhiều ngành nòng cốt như quân đội, y tế, giáo dục, văn hóa... chủ yếu nhận nhiệm vụ giúp hai tỉnh Playveng và Svairieng. Thoát khỏi sự kìm kẹp của bọn diệt chủng, nhân dân Cam-pu-chia từ trong rừng trở về, không có lương thực, thực phẩm, nạn đói và dịch bệnh hoành hành. Đoàn chuyên gia và đội quân tình nguyện của ta đã tập trung cứu đói, nhường cơm sẻ áo để nuôi sống một số cán bộ, nhân dân nước bạn, sau đó giúp họ tổ chức cày, cấy và được tiếp viện hàng chục vạn tấn gạo, khống chế được nạn đói. Đoàn cán bộ tỉnh ta trực tiếp giúp hai tỉnh Playveng và Svairieng xây dựng, củng cố bộ máy đảng, chính quyền, đoàn thể. Bộ máy dần dần hoàn thiện, từ Ban Cán sự tiền thân của Tỉnh ủy Đảng Nhân dân cách mạng sau này đến các bộ phận giúp việc như cơ quan văn phòng, ban tổ chức, cơ quan tuyên huấn, ban kiểm tra và các đoàn thể như Mặt trận, Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên... được lập nên. Về mặt chính quyền, đoàn quân của ta đã giúp ban tổ chức của UBND cách mạng hai tỉnh có văn phòng và cơ quan giúp việc, thành lập được các sở như: Công an, kế hoạch, quân sự, nông nghiệp, giao thông, bưu điện, giáo dục, y tế, tài chính... Hàng chục chuyên gia quân sự của tỉnh ta đã sang giúp bạn hình thành cơ quan quân sự cấp tỉnh, tổ chức tiểu đoàn bộ đội địa phương. Lực lượng này dần dần đảm nhiệm được vai trò chỉ huy lực lượng vũ trang từ tỉnh, huyện đến các cơ sở, bước đầu đối phó được với kẻ địch phá hoại, giữ gìn được an ninh cho địa phương. Ta đã giúp bạn hình thành được Trường Quân chính 2 tỉnh trên để đào tạo cán bộ quân sự cho lực lượng vũ trang của tỉnh. Đoàn quân tình nguyện nước ta đã giúp Cam-pu-chia phát hành tiền (đồng riel). Các thành phố, trường học, bệnh viện, chùa chiền, nhà thờ, chợ đã hoạt động trở lại. Cán bộ nước bạn đã có tiền lương, nhân dân đã có tiền tệ trao đổi mua bán. Ở thành phố, thị xã, thị trấn và một số huyện đã có một số cửa hàng lương thực, thực phẩm quốc doanh. Các chuyên gia giáo dục tỉnh ta đã giúp bạn tổ chức ngành giáo dục ở hai tỉnh trên, mở lại các trường học cấp 1, cấp 2 từ tỉnh đến cơ sở, đón hàng vạn học sinh đến trường. Tỉnh ta đã cử gần 20 bác sĩ, dược sĩ và kỹ thuật viên sang giúp xây dựng bệnh viện tuyến tỉnh, huyện và hầu hết các trạm y tế cơ sở.
Chuyên gia tỉnh Hải Hưng nói chung và Hải Dương nói riêng đã hoàn thành tốt nhiệm vụ, để lại trong lòng cán bộ, nhân dân Cam-pu-chia tình cảm lưu luyến, khó quên. Đảng và Chính phủ Cam-pu-chia đã tặng thưởng cho các chuyên gia tỉnh ta 5 huân chương hạng nhất, 41 huân chương hạng nhì và 35 huân chương hạng ba.
Sau khi về nước, Ban Liên lạc Cựu chuyên gia Cam-pu-chia được thành lập năm 1995 nhằm ghi nhớ những ngày kề vai sát cánh, chung một quyết tâm giúp nước bạn Cam-pu-chia. Sau khi tách tỉnh Hải Hưng, Ban Liên lạc tỉnh Hải Dương tiếp tục hoạt động gồm 106 thành viên. Các cựu chuyên gia thường xuyên gặp mặt, động viên, thăm hỏi nhau trong các dịp lễ, Tết, hay có đám hiếu, hỷ... Đặc biệt, trong những dịp kỷ niệm ngày thiết lập ngoại giao giữa hai nước Việt Nam và Cam-pu-chia, các thành viên của Ban Liên lạc đều về tụ họp đầy đủ. Năm 2006, 85 chuyên gia của tỉnh ta vinh dự được nhận Huy hiệu "Vì nghĩa vụ quốc tế" của Thủ tướng Chính phủ. Ban Liên lạc đã tổng hợp tình hình, viết báo cáo về những năm tháng ở Cam-pu-chia gửi về Cục Lưu trữ Trung ương Đảng, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy làm tài liệu ghi dấu quan hệ tốt đẹp giữa hai nước. Nhiều thành viên của Ban Liên lạc còn viết các bản hồi ký tổng hợp cùng các chuyên gia của cả nước xuất bản thành sách.
Với mong muốn mối quan hệ giữa hai nước Việt Nam - Cam-pu-chia ngày càng bền chặt, Ban Vận động thành lập Hội Hữu nghị Việt Nam - Cam-pu-chia tỉnh Hải Dương được thành lập cuối tháng 11- 2011, gồm 8 thành viên. Ban Vận động đã nhanh chóng tiến hành các thủ tục cần thiết thành lập hội và dự thảo Điều lệ hội, đồng thời sang Cam-pu-chia học hỏi kinh nghiệm của Hội Hữu nghị Cam-pu-chia - Việt Nam. Tháng 5 vừa qua, UBND tỉnh đã ra quyết định cho phép thành lập Hội Hữu nghị Việt Nam - Cam-pu-chia tỉnh Hải Dương nhằm tăng cường mối quan hệ hữu nghị hợp tác giữa hai nước. Sau khi có quyết định thành lập hội, Ban Vận động tích cực thông báo đến các cơ quan, đơn vị, Hội Cựu chiến binh, Ban Liên lạc Cựu chuyên gia tỉnh để tiếp tục vận động hội viên tham gia. Đến nay đã có 650 người đăng ký xin gia nhập hội.
Hội Hữu nghị Việt Nam - Cam-pu-chia hướng tới các hoạt động đoàn kết hữu nghị, tăng cường thông tin đối ngoại, tuyên truyền về đất nước, con người Việt Nam và tỉnh Hải Dương đến các tổ chức và cá nhân ở Cam-pu-chia; tổ chức các hoạt động đoàn kết hữu nghị nhân các ngày lễ kỷ niệm của 2 nước; đẩy mạnh các hoạt động vì lợi ích của hội viên, góp phần tích cực vào việc tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị giữa hai dân tộc Việt Nam và Cam-pu-chia.
Bác sĩ NGUYỄN ĐÌNH LÂN (
Phó Trưởng ban Vận động thành lập Hội)
