Văn hóa giao thông đường cao tốc

Chưa đầy 2 tuần, trên đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đoạn qua huyện Gia Lộc liên tiếp xảy ra 3 vụ tai nạn. Lúc 14 giờ 15 ngày 14/7, tại đoạn đường thuộc địa phận xã Yết Kiêu (Gia Lộc), 2 xe ô tô con va chạm tại làn dừng khẩn cấp. Ngày 2/7 xảy ra vụ cháy xe ô tô sau khi xe bồn chở xăng dầu va chạm với xe tải khiến 1 người tử vong và 1 người bị thương.

Còn ngày 11/7, trên đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng qua địa phận huyện Gia Lộc (Hải Dương) xảy ra vụ tai nạn liên hoàn giữa 3 xe ô tô làm 2 người chết, 12 người bị thương. Điều đáng nói là nguyên nhân xảy ra tai nạn là do 2 lái xe sau va chạm trước đó đã dừng xe ngay ở giữa làn tốc độ 120km/giờ để tranh luận, một xe ô tô chạy tới đã đâm vào hai xe này.

Từ khi hệ thống đường cao tốc ngày càng được mở rộng thì các vụ vi phạm giao thông gây tai nạn nghiêm trọng cũng như tạo nguy cơ gây tai nạn liên tục xảy ra. Trước đó, đã có nhiều lái xe lùi xe trên đường cao tốc do đi quá lối rẽ, có lái xe dừng đỗ xe không đúng quy định, đi không đúng tốc độ làn… Với đặc trưng là đường không có lối cắt ngang mà chỉ có lối vào, ra và xe ô tô di chuyển với tốc độ cao, những vi phạm giao thông trên đường cao tốc dễ gây ra tai nạn và tai nạn thường thảm khốc hơn so với những loại đường khác. Nhưng nhiều lái xe khi tham gia giao thông trên đường cao tốc chưa ý thức được điều này, đồng thời có những ứng xử trong hành vi lái xe chưa phù hợp cũng là mầm mống có thể gây mất an toàn giao thông.

Có vô số hành vi của lái xe gây ức chế cho những người tham gia giao thông khác trên đường cao tốc. Ví dụ như chạy xe với tốc độ thấp nhất theo quy định tại làn ngoài cùng bên trái trong quãng thời gian dài trong khi đó là làn để các xe khác vượt. Tình huống hai xe chạy song song với tốc độ thấp khiến những xe khác bị dồn ứ phía sau, không vượt lên được cũng vẫn xảy ra. Có những người chuyển làn đột ngột, không xi nhan khiến xe đi sau buộc phải phanh gấp hoặc cũng phải chuyển sang làn khác đột ngột. Có những lái xe không chịu nhường xe khác vượt trong khi mình đi chậm, cũng có những lái xe nhất định xin vượt trong tình huống xe đằng trước không thể nhường đường. Những hành vi này có cái có thể trực tiếp gây ra tai nạn, có cái khiến lái xe ức chế mà có những xử lý sai sau đó gây ra tai nạn. Tất cả đều tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông nghiêm trọng.

Mặc dù đã có các quy định của pháp luật về điều khiển phương tiện giao thông trên đường cao tốc nhưng nhiều người vẫn chưa nắm rõ, chưa ý thức sâu sắc về việc tuân thủ các quy định này. Nhiều người cũng chưa biết cách ứng xử khi lái xe trên đường cao tốc để an toàn không chỉ cho mình mà cả những người khác nên các tình huống như trên vẫn xảy ra thường xuyên.

Để nâng cao ý thức pháp luật cũng như xây dựng văn hóa giao thông trên đường cao tốc, nên có những phần học và thi riêng cho việc lái xe trên đường cao tốc. Các cơ quan chức năng cũng cần xây dựng bộ quy tắc ứng xử với các tình huống lái xe trên đường cao tốc và phổ biến sâu rộng tới người dân. Hiện nay, trên các diễn đàn, mạng xã hội vẫn xảy ra nhiều tranh cãi liên quan tới ứng xử khi lái xe trên đường cao tốc mà không có hồi kết do chưa có căn cứ, hướng dẫn cụ thể. Nhiều người vẫn cảm thấy không thuyết phục với những tình huống vi phạm như không làm chủ tốc độ, thiếu quan sát…

Việc nâng cao ý thức, hiểu biết pháp luật cũng như xây dựng văn hóa tham gia giao thông trên đường cao tốc là việc cần đẩy mạnh một cách tích cực khi hệ thống đường cao tốc nước ta đang tiếp tục được mở rộng với tốc độ nhanh trên khắp mọi miền đất nước.