Ước vọng vùng đất "cá hóa rồng"

Với lợi thế là vùng đất cổ, có nhiều di tích được xếp hạng, Kinh Môn có nhiều tiềm năng phát triển du lịch. Trong ảnh: Di tích đền Cao An Phụ

Kinh Môn có vị trí độc đáo và thế đất phong thủy rất đẹp. Huyện nằm giáp Hải Phòng, Quảng Ninh; gần các quốc lộ 5, 18 và 10. Bất kỳ ở đâu về với Kinh Môn cũng thuận lợi và nhanh chóng.

Về thế đất theo phong thủy, so với tất cả đơn vị hành chính cấp huyện thuộc 63 tỉnh, thành phố trong cả nước thì Kinh Môn không giống bất kỳ nơi đâu. Kinh Môn có hình con cá, với phần đầu ở phía tây bắc, thuộc các xã Quang Trung, Phúc Thành. Đuôi cá ở phía đông nam, chõe ra hai nhánh thuộc đất thôn Tử Lạc (thị trấn Minh Tân) và thôn Tam Đa Ngoại (xã Minh Hòa). Toàn bộ vùng đất hình con cá ấy được các sông lớn bao kín xung quanh. Như vậy là cá nằm trong nước, rất thuận với lẽ trời.

Con cá ấy lại bơi từ hướng biển vào, mang của cải đến thì còn gì bằng. Trong phong thủy, con cá là biểu tượng cho sự mau lẹ, linh hoạt, vươn lên và thịnh vượng. Giữa vùng đất Kinh Môn hình con cá lại có dãy núi An Phụ chạy hướng tây bắc - đông nam (từ đầu đến đuôi cá) thành cái xương sống vững chắc. Phía bắc và nam dãy núi là hai dòng sông lớn. Thế núi An Phụ giống hình con rồng, miệng rồng là vùng đất thôn Tiên Xá, xã Lê Ninh. Miệng rồng đang phun nước (thành sông Kinh Thầy). Vậy thế đất Kinh Môn còn là "cá hóa rồng" đang phun nước đem sự tươi mát và trù phú cho con người.

Kinh Môn có hệ thống sông ngòi chằng chịt. Các sông lớn có tổng chiều dài tới 80 km. Kinh Môn còn có cả núi đất, núi đá vôi, có hàng trăm hang động, nhiều đèo, nhiều rừng và một hệ động thực vật phong phú. Trên mặt đất, Kinh Môn có nhiều dạng địa hình: đồng bằng châu thổ, các bãi sa bồi chân núi, sa bồi giữa sông, thung lũng... Nơi đây canh tác được nhiều loại cây trồng quý giá như nếp cái hoa vàng, hành tỏi, sắn dây. Dưới sông có rươi, ruốc, các loại tôm cá, cua, cáy, rạm, cà ra... Tất cả tạo nên những đặc sản ẩm thực lạ và ngon.

Kinh Môn là vùng đất cổ nên dày đặc dấu tích của lịch sử. Động Thánh Hóa bên chùa Nhẫm Dương (xã Duy Tân) là nơi lưu giữ bao xương hóa thạch cách ta hàng vạn năm (rồi đây có thể sẽ thành điểm khảo cổ nổi tiếng trong và ngoài nước). Dòng sông Kinh Thầy, Đá Vách là trung lưu nối với sông Bạch Đằng nổi tiếng. Tại các dòng sông này, bao lần quân xâm lược vào cửa Bạch Đằng cũng là bấy nhiêu lần qua đất Kinh Môn để lên Thăng Long. Bãi dầm thuyền ở Ninh Xá; núi Dương Nham với cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông thế kỷ 13; đống Ngô, đống Thảm và sông Vận (tức sông Kinh Môn) cùng địa bàn các xã Long Xuyên, Hiến Thành trong công cuộc chống quân Minh thế kỷ 15 gắn liền với tên tuổi 7 anh em họ Phạm đều là tướng chỉ huy các trận huyết chiến với giặc Ngô. Còn đây dấu tích hang Đốc Tít của cụ Đề Tít dấy binh chống Pháp. Còn kia khu kho xăng dầu cạnh núi Kính Chủ bị giặc Mỹ ném bom...

Từ mảnh đất này còn xuất hiện bao danh nhân nổi tiếng như Phạm Sư Mạnh, Phạm Tông Mại, Phạm Tông Ngộ, Trần Khắc Chung, Nguyễn Húc, Nguyễn Đại Năng... với những dấu tích như thơ văn, bia ký, đền thờ. 

Kinh Môn có hệ thống di tích thờ cúng khá dày đặc, thỏa mãn nhu cầu tâm linh cho khách du lịch bốn phương về đây. Đó là cụm di tích quốc gia đặc biệt: An Phụ, Kính Chủ, Nhẫm Dương. Cả huyện còn có 15 di tích cấp quốc gia, 14 di tích cấp tỉnh. Kèm theo các di tích là lễ hội rất đông vui. Điển hình là lễ hội An Phụ (còn gọi là lễ hội đền Cao) hằng năm thu hút du khách Hải Phòng, Quảng Ninh, Hà Nội... nô nức về trẩy hội. Kinh Môn có cầu đá Hà Tràng (thuộc xã Thăng Long) thuộc loại quý hiếm còn khá nguyên vẹn. Đây là chiếc cầu đá lớn thứ hai của Việt Nam còn giữ được. Đình Huề Trì (xã An Phụ) lớn nhất tỉnh. Rồi tượng đài Trần Hưng Đạo trên núi An Phụ đẹp và hoành tráng.

Kinh Môn có một lượng bia ma nhai nhiều nhất Việt Nam, tập trung ở động Kính Chủ, đã được công nhận là bảo vật quốc gia. Số lượng bia ấy vừa là văn, là sử, vừa là thơ, rất cần cho các nhà nghiên cứu, cho những du khách, các nhà giáo, các em học sinh...

Với tiềm năng như vậy, Kinh Môn có thể mở ra nhiều loại hình du lịch: sông nước; hang động và núi rừng; nông nghiệp và sinh thái; tâm linh; lịch sử và du lịch thơ văn. Mặc dù có tiềm năng nhưng để hoạt động du lịch hấp dẫn đông đảo khách thập phương, mang lại lợi ích cho ngân sách nhà nước và thu nhập của nhân dân vẫn còn vô số thách thức. Các điểm đến của khách du lịch vẫn mang tính nguyên sơ, ít có sự đầu tư. Một số di tích bị xuống cấp hoặc tu sửa tùy tiện. Sản phẩm phục vụ du khách của Kinh Môn rất sơ sài. Ngoài ít gạo nếp đóng túi nilon, ít bột sắn dây, mấy túm hành tỏi, mấy quả trứng đà điểu, gói bánh lòng bán dịp Tết thì huyện không còn sản phẩm gì hấp dẫn du khách. Một số tài liệu phục vụ cho du lịch như tờ gấp, sách, ảnh giới thiệu các điểm du lịch in ấn cũng mang tính nhỏ lẻ, thời vụ...

Hy vọng với những lợi thế lớn, Kinh Môn sẽ là huyện đột khởi về du lịch của tỉnh và tỏa sáng ra ngoài tỉnh nữa, xứng đáng với tiềm năng mà tạo hóa và lịch sử đã ưu ái để lại.

VĂN DUY