Tưởng nhớ nữ tướng giả nam đánh đuổi giặc Tống

Tương truyền cuối thế kỷ thứ X, giặc Tống nhiều lần đem quân xâm lược nước ta. Khi ấy, Nguyễn Thị Dực (húy Vàng Chinh) mới 17 tuổi nhưng tính nết quyết đoán hơn người nghe theo lời kêu gọi của vua Lê đã cải trang thành nam nhi, tập hợp nghĩa quân, xin vua cho đi đánh giặc. Được nhà vua đồng ý, bà đã nhiều lần cầm quân đánh tan quân Tống xâm lược.

Sau khi đánh đuổi giặc Tống ra khỏi bờ cõi, bà và các tướng được vua vời về triều để khao thưởng. Trong buổi lễ, vua Lê biết bà là nữ nhi nhưng không trách phạt mà còn cảm kích trước khí tiết của phận nữ nhi, có lòng trung quân ái quốc. Vua ban thưởng và cho bà về quê thăm cha mẹ. Về quê thời gian ngắn thì bà mất khiến nhà vua vô cùng tiếc thương đã ban cho vàng bạc tổ chức tang lễ, cho dân làng lập miếu thờ và sắc phong là thành hoàng làng Lai Cầu.

Lễ hội kỷ niệm ngày mất của nữ tướng Nguyễn Thị Dực năm nay có nhiều nghi lễ như: lễ mở cửa đền, lễ dâng hương, lễ tế và nhiều trò chơi như cờ tướng, bóng bàn, bịt mắt bắt lợn, bịt mắt đập niêu… Lễ hội thu hút hàng nghìn du khách thập phương và con em quê hương về thắp hương, chiêm bái.

Miếu Lai Cầu được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia năm 2002.