Trong Di chúc, Người căn dặn “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là việc làm rất quan trọng và cần thiết”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm một lớp học vỡ lòng ở phố Hàng Than, Hà Nội (31-12-1958)
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm, chăm lo đến việc bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau - thế hệ trẻ. Trong Di chúc, Người căn dặn “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là việc làm rất quan trọng và cần thiết”. Nghiên cứu, học tập và vận dụng quan điểm của Người về chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ hiện nay là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, nhằm đào tạo, bồi dưỡng lớp người kế tục vừa “hồng” vừa “chuyên” cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN.
Sinh thời, Hồ Chí Minh luôn coi trọng và đánh giá cao vai trò của thanh niên đối với vận mệnh đất nước. Người nói: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên”. Vì vậy, Người yêu cầu Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, các thế hệ đi trước phải quán triệt sâu sắc về vai trò và tầm quan trọng của công tác giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ. Đồng thời, Người cũng chỉ ra nhiệm vụ của thế hệ trẻ là noi gương những người đi trước, thường xuyên rèn luyện, phấn đấu để đáp ứng tốt hơn những yêu cầu của cách mạng. Người chỉ rõ: “Thanh niên muốn làm chủ cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm việc để chuẩn bị cho tương lai đó”.
Theo Hồ Chí Minh, “Muốn xây dựng CNXH trước hết cần phải có con người XHCN”, tức là xây dựng thế hệ tương lai, chủ thể của đất nước phải là một nhiệm vụ chiến lược, đi trước một bước so với xây dựng cơ sở vật chất của CNXH ở Việt Nam. Mục đích của việc chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ là đào tạo ra những con người mới, những cán bộ mới cho cách mạng, những chiến sĩ cách mạng kiên cường đấu tranh vì sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta.
Trước những điều kiện, hoàn cảnh mới trên thế giới và ở nước ta hiện nay, giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ theo tư tưởng Hồ Chí Minh, cần tập trung vào những nội dung cơ bản sau:
Giáo dục, bồi dưỡng toàn diện cho thế hệ trẻ để thành người cán bộ vừa “hồng” vừa “chuyên”. Theo Hồ Chí Minh, chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ phải toàn diện: “Trong việc giáo dục và học tập, phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ XHCN, văn hoá, kỹ thuật, lao động và sản xuất”. Trước hết và quan trọng nhất là giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên. Thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng minh, không có giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin cho lớp thanh niên yêu nước ở Quảng Châu (Trung Quốc), ở Liên Xô (cũ) và trong phong trào đấu tranh cách mạng của quần chúng, thì không có thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám và những thắng lợi sau này. Do vậy, trước hết và phải thường xuyên coi trọng giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên, mà hạt nhân là giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Khi thanh niên sống có lý tưởng cao đẹp, có bản lĩnh chính trị vững vàng, thì dù khó khăn gian khổ thế nào, họ vẫn nguyện suốt đời phấn đấu hy sinh cho sự nghiệp của Đảng, không từ bỏ con đường đã chọn, con đường đem lại độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc cho nhân dân.
Coi trọng giáo dục, bồi dưỡng về học vấn và năng lực hoạt động thực tiễn. Bồi dưỡng, nâng cao tri thức toàn diện, sâu sắc cho thế hệ trẻ là nội dung rất quan trọng. Không có trình độ học vấn thì không có khả năng tiếp thu những kiến thức khoa học, kỹ thuật và do đó không đáp ứng tốt yêu cầu của cách mạng, không làm chủ xã hội mới. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhắc nhở: “Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiến thức mới có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà”.
Quan tâm chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho thế hệ trẻ. Thế hệ trẻ là người chủ tương lai của nước nhà, chúng ta không chỉ đòi hỏi ở họ cống hiến mà phải có trách nhiệm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần và sự tiến bộ của họ. Những nhu cầu, lợi ích chính đáng được thoả mãn là một động lực trực tiếp thúc đẩy họ hoạt động tích cực và hiệu quả. Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Đoàn phải liên hệ rộng rãi và chặt chẽ với thanh niên. Phải quan tâm đến đời sống, công tác, học tập của thanh niên, phải tránh thành kiến, hẹp hòi, cô độc”.
Nắm chắc phương châm giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ. Theo Hồ Chí Minh là: “Học phải đi đôi với hành. Học mà không hành thì học vô ích. Hành mà không học thì hành không trôi chảy”. Giáo dục, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau phải xuất phát từ yêu cầu cách mạng mỗi giai đoạn, từ thực tiễn xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Một người học xong đại học, có thể gọi là trí thức. Song y không biết cày ruộng, không biết làm công, không biết đánh giặc, không biết làm nhiều việc khác. Nói tóm lại: công việc thực tế, y không biết gì cả. Thế là trí thức chỉ có một nửa. Trí thức của y là trí thức sách vở, chưa phải trí thức hoàn toàn”.
Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá hiện nay cần phải tuyên truyền sâu rộng về vai trò của thanh niên, cũng như tầm quan trọng của việc chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ. Không ngừng đổi mới, hoàn thiện nội dung, phương pháp bồi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ. Trước hết, cần tập trung đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thực sự trở thành nền tảng tư tưởng và định hướng tình cảm trong thế hệ trẻ Việt Nam. Giáo dục cho thế hệ trẻ truyền thống dân tộc, truyền thống cách mạng của Đảng, đạo đức cách mạng, sống và làm việc theo pháp luật. Không ngừng nâng cao trình độ văn hoá, nắm bắt những tri thức khoa học hiện đại, làm cho thế hệ trẻ biết kết hợp chặt chẽ giữa yêu nước và yêu chế độ XHCN trong hành động, thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
HOÀNG VĂN VÂN - NGUYỄN PHƯỢNG TOẢN
