Tu thân thời hiện đại

Trong đó phải kể đến chuyện 5 nữ sinh lớp 9 Trường THCS Phù Ủng, xã Phù Ủng, huyện Ân Thi (Hưng Yên) đánh hội đồng một bạn nữ làm cho em này phải nhập viện. Vụ việc còn chưa kịp lắng xuống thì trên mạng lại xôn xao vì clip một nhóm học sinh nữ ở huyện Diễn Châu (Nghệ An) bắt một bạn nữ quỳ gối xin lỗi. Không những vậy, nhóm nữ sinh này còn đánh đập, thay nhau quay clip và nói lời tục tĩu. Có người bảo: "Lôi bọn trẻ ra đánh cho vài roi và hỏi: Mày có thấy đau không? Nếu biết kêu đau, sao lại đánh bạn?”. Lại có người lạnh lùng hơn nói: “Chả cần đánh làm gì cho mệt, cứ cho chúng vào trại giáo dưỡng”...

Lại nghe trên mạng đưa tin: Mẹ của những nữ sinh tham gia đánh hội đồng ân hận nói với hàng xóm: "Tôi có dạy chúng đi học đánh nhau đâu. Nay con dại cái mang…”. Quả thật, chẳng có cha mẹ nào lại dạy con nghịch ngợm đánh nhau, nhưng để con hư hỏng, cha mẹ phải nhận trách nhiệm về mình một phần.

Tôi bỗng nhớ tới câu nói của người xưa: "Tu thân, tề gia, trị quốc…”. Tu thân nói nôm na là tự rèn luyện mình từ khi còn nhỏ. Với con gái, tu thân được cụ thể hóa bằng tứ đức - bốn đức tính là “công, dung, ngôn, hạnh”. Công được hiểu là nữ công, thêu thùa, khâu vá, nội trợ, cơm nước. Dung là biết chăm sóc cho sức khỏe, nhan sắc đẹp đẽ, gọn gàng... Ngôn là lời ăn tiếng nói, cư xử với cha mẹ, anh em, xóm làng. Hạnh là hạnh kiểm, đạo đức, lòng son sắt thủy chung và cách hành xử với bạn bè trang lứa, với gia đình và xóm làng.

Thời hiện đại bây giờ, quan niệm tứ đức có thể thay đổi, thoáng hơn, nhưng căn bản vẫn phù hợp với quan niệm cũ. Thật đáng tiếc các em đã không tự tu thân hoặc không được phụ huynh nói rõ việc tu thân.

Hành động đánh bạn một cách dã man, xé quần áo, lột truồng bạn gái cùng lớp, quay video rồi phát tán, hạ nhục bạn… là do các em gái này nhận thức lệch lạc, không được giáo dục tử tế, chưa tu thân. Về mặt pháp luật, đây cũng là hành vi bị cấm có thể bị phạt tiền, thậm chí phạt tù.

Đối với con người, tu thân là một việc rất quan trọng phải rèn trong suốt quá trình sống và lao động, cống hiến, đặc biệt là giai đoạn còn ngồi trên ghế nhà trường. Tu thân đối với việc hình thành tính cách, đạo đức con người cũng giống như công đoạn đầu tiên xây dựng một công trình, ví dụ như xây móng nhà. Ở giai đoạn này, người ta cần chọn những vật liệu tốt, sạch bằng cách sàng cát, rửa đá sỏi, làm sạch sắt thép… để đổ móng. Móng chắc, công trình sẽ bền vững. Con người nếu tu thân tốt, sau này trên đường đời gặp gian nan, hoạn nạn, khổ đau vẫn có thể kiên định vươn lên, thắng không kiêu, bại không nản, sống ngẩng cao đầu, không hổ thẹn. Tu thân tốt mới tề gia, làm người con tốt trong gia đình và sau này ra đời mới phụng sự được cho xã hội.

Một hiện tượng trong xã hội hiện nay là các bậc phụ huynh ngộ nhận, hay lảng tránh trách nhiệm giáo dưỡng con cái, phó mặc cho nhà trường và xã hội. Trẻ hư họ nói những câu xanh rờn vô trách nhiệm kiểu: “Tôi có dạy như thế đâu” và có ý đẩy lỗi cho nhà trường. Họ đã quên rằng là bậc cha mẹ - người đỡ đầu, phải có nghĩa vụ trước pháp luật về những hành động của con cái mình.

Muốn thế, tu thân vẫn là cốt lõi của sự giáo dục.

LÝ YẾN NAM