Truy tìm nguyên nhân gây ô nhiễm kênh Thạch Khôi - Đoàn Thượng

Chất lượng nước kênh Thạch Khôi - Đoàn Thượng không bảo đảm cho sản xuất nông nghiệp

Nhiều năm nay, tuyến kênh Thạch Khôi - Đoàn Thượng ở huyện Gia Lộc và TP Hải Dương bị ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn tới sản xuất nông nghiệp khiến người dân bức xúc. Cơ quan chức năng đang nỗ lực tìm nguyên nhân cụ thể để quy trách nhiệm cho các tổ chức, cá nhân gây ô nhiễm tuyến kênh.

Hệ lụy từ dòng kênh "chết"

Kênh Thạch Khôi - Đoàn Thượng dài 12,5 km, là tuyến kênh huyết mạch cung cấp nước tưới cho 3.700 ha và hỗ trợ tiêu cho 2.300 ha đất nông nghiệp của huyện Gia Lộc. Những năm gần đây, nhiều nông dân lo lắng về chất lượng nước kênh. Ông Nguyễn Long Tuyền, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp xã Gia Tân phàn nàn: "Nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp của xã phụ thuộc hoàn toàn vào kênh Thạch Khôi - Đoàn Thượng. Khi tuyến kênh ô nhiễm, HTX phải chấp nhận lấy nước bẩn để tưới cho lúa, song những diện tích trồng đào, hoa, rau màu thì không thể làm vậy. Do đó, nông dân chỉ biết trông chờ vào trời mưa để có nguồn nước sạch. Hơn 29 ha nuôi thủy sản của xã phải sử dụng nước giếng khoan. Nếu tình hình này cứ kéo dài, e rằng sẽ có nhiều nông dân phải bỏ ruộng".

22 năm làm công nhân vận hành tại trạm bơm Phương Hưng B (thị trấn Gia Lộc), chị Phạm Thị Ngân thấy rõ những thay đổi của nước kênh ảnh hưởng tới sức khỏe, đời sống của người dân. Theo chị Ngân, 5 năm trở lại đây, toàn bộ công nhân làm việc trực tiếp trên tuyến kênh đều bị các bệnh về da, mắt, mũi, họng. Vào ngày nắng nóng, nước kênh bốc mùi hôi thối, rác thải nổi lềnh phềnh, công nhân phải thay phiên nhau vớt rác để không ảnh hưởng tới việc vận hành trạm bơm. "Dòng kênh ô nhiễm nặng làm chúng tôi luôn ở trong tình cảnh tiến thoái lưỡng nan. Nhiều khi nông dân cần nước tưới, chúng tôi không muốn đáp ứng vì quá ô nhiễm. Song áp lực từ sản xuất khiến chúng tôi vẫn phải thực hiện. Khi cấp nước, người dân phàn nàn rất nhiều về chất lượng nước không bảo đảm", chị Ngân nói.

Thủ phạm ở đâu?

Theo kết quả quan trắc gần nhất, kênh Thạch Khôi - Đoàn Thượng bị ô nhiễm đáng báo động. Tuyến kênh này chỉ được điều tiết bởi hệ thống Bắc Hưng Hải nên khó khắc phục được mức độ ô nhiễm. So với quy chuẩn cho phép, kênh Thạch Khôi - Đoàn Thượng có chỉ số E.colin vượt 75 lần, NH4+N vượt 11 lần, ô xy hòa tan không đạt yêu cầu. Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi tỉnh đã yêu cầu Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi huyện Gia Lộc tăng cường theo dõi, kiểm tra chất lượng nước, khoanh vùng các điểm nghi ngờ xả thải vi phạm, phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên cứu phương án xử lý.

Được giao nhiệm vụ theo dõi chất lượng nước trên tuyến kênh từ tháng 11.2017, anh Vũ Văn Doãn, cán bộ Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi huyện Gia Lộc cho biết từ chợ cá Thạch Khôi tới trạm bơm Quán Phấn nước màu gỉ sắt. Đoạn còn lại nước màu đen như mực. Những ngày mực nước trên hệ thống Bắc Hưng Hải xuống thấp, mức độ ô nhiễm trên tuyến kênh càng nặng nề. Các ngày mưa, nước kênh được cải thiện hơn nhưng không đáng kể.

Theo ông Vũ Minh Trung, Phó Giám đốc Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi huyện Gia Lộc, có 2 nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm nghiêm trọng trên tuyến kênh Thạch Khôi- Đoàn Thượng là việc xả rác bừa bãi gây ách tắc dòng kênh và xả thải từ các hộ dân, các cơ sở sản xuất. Xí nghiệp đã đưa ra biện pháp xử lý bằng cách dùng đăng chắn để phân ranh giới tuyến kênh giữa các địa phương nhằm nâng cao trách nhiệm quản lý của chính quyền địa phương. Sau hơn 1 năm thực hiện, xí nghiệp đã xác định điểm xả rác chủ yếu xuống lòng kênh là khu vực chợ đầu mối nông sản tại xã Gia Xuyên. 

Còn về xả thải, do chức năng của xí nghiệp là vận hành, điều tiết nước phục vụ sản xuất nên xí nghiệp chỉ cử chuyên viên nắm bắt chất lượng nước ở các điểm xả rồi thông báo cho đơn vị có thẩm quyền để kiểm tra vi phạm. Các điểm xả thải vào tuyến kênh hiện nay là chợ cá Thạch Khôi, cụm công nghiệp Thạch Khôi - Gia Xuyên, nhà hàng Sông Quê (phường Thạch Khôi), khu đô thị phía bắc, phía tây thị trấn Gia Lộc và các hộ sinh sống ven tuyến kênh. Căn cứ vào số liệu theo dõi từng ngày, xí nghiệp sẽ đánh giá được điểm ô nhiễm nhất để gửi tới các cấp có thẩm quyền.

Đề nghị các cơ quan chức năng, đơn vị có liên quan tích cực phối hợp tìm ra nguyên nhân để giải quyết tình trạng ô nhiễm trên tuyến kênh Thạch Khôi - Đoàn Thượng, trả lại nguồn cấp nước bảo đảm chất lượng cho sản xuất nông nghiệp của người dân.

PV