Trung Quốc đòi quan hệ kiểu mới với Mỹ

“Tôi mong muốn tiếp tục phát triển mối quan hệ với Tổng thống Mỹ Barack Obama và đưa quan hệ Trung - Mỹ theo kiểu mẫu mới về quan hệ giữa các nước lớn” - Reuters dẫn lời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry được Chủ tịch Tập Cận Bình tiếp tại Đại lễ đường nhân dân ở Bắc Kinh ngày 17-5 - Ảnh: Reuters

​Bất chấp những quan điểm khác biệt xung quanh vấn đề căng thẳng hiện tại ở biển Đông, ngày 17-5 Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố quan hệ Mỹ - Trung vẫn 
ổn định.

Ông nói với các nhà báo: “Theo cách nhìn của tôi, quan hệ Trung - Mỹ vẫn giữ được ổn định”.

“Tôi mong muốn tiếp tục phát triển mối quan hệ với Tổng thống Mỹ Barack Obama và đưa quan hệ Trung - Mỹ theo kiểu mẫu mới về quan hệ giữa các nước lớn” - Reuters dẫn lời ông Tập nói với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry trong ngày cuối của chuyến thăm hai ngày đầy sóng gió tại Trung Quốc. Ý của ông nhằm nhấn mạnh rằng Bắc Kinh muốn đứng ngang hàng với Mỹ trong quan hệ này. 

Thật ra ý “quan hệ kiểu mẫu mới” từng được đề cập trong chuyến thăm Mỹ không chính thức của Chủ tịch Tập Cận Bình hồi tháng 6-2013. Trong cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Barack Obama, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đề xuất ý tưởng xây dựng mối quan hệ nước lớn kiểu mới giữa hai nước mà ông từng khơi gợi như một khái niệm chính trị mới một năm trước đó.

Theo đó, các nước lớn không xung đột, không đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác cùng thắng. Kết thúc cuộc gặp ngày 9-6-2013 tại California, tổng thống Mỹ cũng tuyên bố muốn xây dựng “hình mẫu hợp tác mới” với Trung Quốc. 

Nói về căng thẳng trên biển Đông, ông Tập kêu gọi “xử lý và kiểm soát xung đột phù hợp để không ảnh hưởng đến quan hệ song phương”.

“Thái Bình Dương đủ rộng cho cả Trung Quốc và Mỹ” - chủ tịch Trung Quốc nhắc lại câu nói mà chính ông từng phát biểu khi đến Mỹ năm 2012.

Lần đó ông Tập tuyên bố: “Ở đây rất gần Thái Bình Dương, bờ bên kia của Thái Bình Dương là Trung Quốc. Năm ngoái khi tới thăm Mỹ, tôi từng nói Thái Bình Dương rộng lớn đủ không gian dung nạp cả hai nước lớn Trung Quốc và Mỹ, và bây giờ tôi vẫn cho là như vậy”.

Các vấn đề về biển Đông và đặc biệt là việc Trung Quốc tăng tốc cải tạo phi pháp các đảo mà nước này chiếm đóng trái phép trong quần đảo Trường Sa của Việt Nam đã bao trùm chuyến công du của ngoại trưởng Mỹ nhằm chuẩn bị cho sự kiện đối thoại kinh tế chiến lược Mỹ - Trung dự kiến diễn ra vào tháng tới.

Việc Trung Quốc tăng cường cải tạo đảo, xây dựng trái phép trên biển Đông thời gian qua đã khiến các nước láng giềng và quốc tế đặc biệt lo ngại và nhiều lần lên án. Những lo ngại về căng thẳng leo thang tại vùng biển chiến lược này đã khiến Mỹ mới đây tuyên bố sẽ đưa tàu và máy bay quân sự đến để đảm bảo quyền tự do hàng hải tại khu vực.

Trong cuộc gặp ngày 16-5 với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, ông Kerry cũng đã khẳng định quyết tâm “sắt đá” của Mỹ trong việc bảo vệ các lợi ích của Washington trên biển Đông và kêu gọi Bắc Kinh có hành động để tháo ngòi căng thẳng trên biển Đông, tham gia đối thoại cùng các nước ASEAN.

“Chúng tôi quan ngại về quy mô và mức độ hoạt động cải tạo của Trung Quốc trên biển Đông” - ông Kerry nói. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Vương đã bác bỏ lời kêu gọi của người đồng cấp Mỹ vẫn với một lý lẽ quen thuộc là Bắc Kinh có chủ quyền trên vùng biển này.

Trước đó, Ngoại trưởng Kerry cũng đem quan ngại nói với Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và kêu gọi Mỹ - Trung tăng cường đối thoại. Đáp lại, thủ tướng Trung Quốc hối thúc Mỹ xử lý các mâu thuẫn với Trung Quốc một cách tích cực và hành động để thúc đẩy niềm tin và hợp tác trong khu vực, theo Tân Hoa xã.

Ngày 17-5, Ngoại trưởng John Kerry đã rời Bắc Kinh sang Seoul (Hàn Quốc).

TRẦN PHƯƠNG (Tuổi trẻ)