Minh họa: Văn Hà
Đêm, bầu trời đen kịt, không một vì sao, không một ánh đèn khiến cái rét như vón lại trong lòng tay tê cứng. Quang ngồi bất động, tưởng như cái rét đã khiến anh hóa đá. Chỉ mấy ngày nữa thôi là đám cưới của anh với Hiên, nhưng sao lòng anh day dứt không yên. Mùa đông năm nay như dài và lạnh hơn với anh. Vì cái ước mong được cài lên tóc Hân chùm hoa ngày cưới đã không bao giờ đến. Mấy ngày nay trong đầu Quang luôn hiện lên hình dáng Hân của đêm cuối năm nào, nhiều lần bấm số của Hân định gọi nhưng rồi Quang lại vội xóa đi, bao nhiêu lần nhấn “Delete” trên bàn phím là bấy nhiêu lần Quang muốn xóa đi hình bóng Hân trong trái tim mình. Vì Quang biết như vậy là không công bằng với Hiên. Nhưng để quên Hân là điều không thể, kỷ niệm vẫn có sức sống của riêng nó.
Ruộng nhà Hân sát cạnh ruộng nhà Quang. Mẹ Hân ý tứ không hỏi mẹ Quang chuyện cưới xin của Quang, nhưng vừa cấy được đôi mạ cóng tay lên bờ hơ lửa mẹ Quang đã thở dài thườn thượt bắt chuyện:
- Thằng Quang cứ như người mất hồn. Yêu cái Hân nhà bà bao lâu để rồi lại nên duyên với cái Hiên. Đúng là duyên số.
Mẹ Hân bối rối. Bà cũng quý Quang vì cậu ngoan ngoãn, chăm chỉ lại gần nhà, tối lửa tắt đèn vẫn hiểu lòng nhau. Bà cũng biết Quang lấy Hiên chưa phải vì tình yêu. Chuyện bọn trẻ mà khiến người lớn phải sầu não.
*
Tám năm trước, Quang, Hân và Hiên đều là những cô cậu học sinh lớp 10. Những ngày mùa đông tháng chạp lạnh giá, tan học về Quang và Hân phải xuống đồng giúp mẹ cấy cho kịp thời vụ và chuẩn bị đón Tết, có khi cặp sách, đồng phục của hai đứa còn lấm lem bùn đất nhưng sự đồng cảm về hoàn cảnh khiến cả hai hiểu và thân thiết nhau hơn. Còn Hiên, cô như tiểu thư con nhà khuê các, cùng trang lứa với bạn bè nhưng Hiên chỉ việc học không phải làm gì cả, nhà Hiên cũng không làm ruộng vì bố mẹ Hiên đều buôn bán trên huyện. Mỗi khi thấy Quang và Hân xuống ruộng cấy Hiên cũng muốn xuống thử nhưng nhìn bùn đất lem nhem và trời lạnh buốt nên Hiên chỉ biết ngồi co ro trên bờ nhìn xuống. Vui nhất là những ngày cánh đồng đã được cấy kín các thửa, cũng là lúc học sinh được nghỉ Tết. Cả ba vui như chưa bao giờ được vui, cùng nhau lên kế hoạch chuẩn bị đón Tết.
Đêm ba mươi, Quang qua đón Hiên sang nhà Hân để quây quần quanh nồi bánh chưng nghe người lớn nói đủ thứ chuyện trên đời. Bố Hân là người hay chuyện nên dường như mọi người khi rảnh đều qua uống trà với ông, huống chi đêm ba mươi Tết khi mà mọi việc gần như đã xong xuôi, ai cũng muốn ngồi lại với nhau để nói về một năm đã qua cũng như một năm đang đến.
Qua ánh lửa bập bùng của nồi bánh chưng đang sôi Quang thấy đôi má Hân hồng lên, ánh mắt long lanh của người thiếu nữ tuổi mười sáu khiến Quang xao xuyến. Lần đầu tiên trái tim tuổi mới lớn của Quang biết rung động những nhịp đập đầu đời. Cô bạn lém lỉnh ngày thường bỗng chốc trở nên xinh đẹp vô cùng. Hiên bắt gặp ánh mắt Quang nhìn Hân, một chút ghen tỵ thầm kín nhen lên trong lòng. Gần đến giao thừa, ai vội về nhà nấy, Quang soi đèn cho Hiên về đến ngõ, Hiên vốn sợ bóng tối cứ níu mãi vào tay Quang.
Mùa xuân ấy là mùa xuân mà cả ba nhớ nhất. Những ngày đầu năm nắng đẹp, trời se lạnh đủ để những người thiếu nữ mặc áo len cổ lọ và khoác áo choàng mỏng làm duyên. Cả ba dắt nhau lên ngôi chùa cổ trên núi. Núi mùa xuân như bức tranh thủy mặc hoàn hảo đến từng nét cọ, ngôi chùa như hiện ra từ cổ tích để trong lòng những cô cậu mới lớn rộn lên một niềm mê say kỳ lạ. Ngày xuân, người làng mải với những lễ hội đông vui ít ai đến vãn cảnh chùa nên dường như nơi đây đã trở thành thế giới riêng của ba người bạn. Trong vườn chùa những nụ đào chúm chím, Hân và Hiên như lạc vào cõi tiên, Quang đứng ngắm hai cô bạn thân mà không biết sư thầy đang bước đến.
- Hai nữ thí chủ cẩn thẩn kẻo làm rụng hoa đào.
Hân và Hiên giật mình e lệ dưới hoa, vì mải vui chạy nhảy chạm vào cành làm hoa đào rơi rụng. Khoảnh khắc ấy, trái tim Quang như ngưng đập. Có tiếng sáo da diết cất lên phía sau dãy đá, cả ba bừng tỉnh. Sư thầy trở gót vào chùa, vừa đi vừa niệm một câu gì khó hiểu. Một người con trai có đôi mắt sáng ẩn dưới hàng lông mày rậm đang ngồi trên phiến đá say sưa với những giai điệu. Anh bận bộ nâu sồng nhưng mái tóc vẫn bồng bềnh lãng tử. Ngay phút giây ấy Hân chợt cảm thấy trái tim mình nhoi nhói. Cô đứng lặng dưới hoa đào ngắm anh cho đến khi tiếng sáo đã dứt mà tâm hồn Hân vẫn còn phiêu diêu tận chốn nào. Người con trai nhận ra ba đứa trẻ đang đứng ngây ra nghe sáo, anh mỉm cười nhảy xuống khỏi phiến đá:
- Ngày xuân mà mấy cô cậu lại có nhã hứng lên núi à? Đến đây chơi nào.
Quang và Hiên nhanh chóng bắt chuyện với anh, còn Hân chỉ lặng lẽ nhìn. Hân cảm thấy có một cơn đau không thể gọi thành tên đang len lỏi trong trái tim tuổi mười sáu của mình. Hân không thấy có mối liên hệ nào giữa bộ nâu sồng anh đang mặc và mái tóc như mây trời, đôi mắt tươi vui nhưng cũng man mác như núi mùa xuân. Đôi mắt ấy thoáng dừng lại thật sâu trong đôi mắt Hân. Khoảnh khắc ấy đất trời cũng như ngưng thở, thời gian cũng như ngừng trôi.
- Hình như anh không phải người ở vùng này? Bọn em chưa gặp anh.
Câu hỏi của Quang làm tan đi khoảnh khắc ấy, khuôn mặt Hân ửng hồng, cô vờ quay ra ngắm cảnh xung quanh để trái tim trở lại những nhịp đập bình thường. Nhưng Hân biết, trái tim cô đã lỗi nhịp mất rồi. Giọng người con trai trầm ấm:
- Đây là quê ngoại của mình. Dịp Tết này mình về thăm quê và cũng muốn lên núi học thiền từ sư thầy.
Hân không nhớ người con trai ấy đã nói những gì dù anh đã kể rất nhiều câu chuyện thành phố cho Hân, Hiên và Quang nghe. Hân chỉ nhớ tiếng sáo dìu dặt tha thiết như tiếng lòng của lứa đôi. Cho đến khi tiếng chuông chùa vang lên họ mới chia tay nhau:
- Có duyên sẽ gặp lại, cô bé!
Đó là câu nói cuối cùng người con trai ấy nói thầm vào tai Hân khi tiễn cả ba xuống núi.
Mùa xuân ấy ba đứa trẻ đã lớn lên. Mùa xuân ấy với mỗi người đều mang màu thương nhớ.
*
Thời gian trôi đi có lúc như hối hả, có lúc như dừng lại, cảm nhận đó tùy thuộc vào tâm trạng, cảm xúc của mỗi người. Những mùa xuân sau vẫn đến và đi như quy luật vốn có, nhưng không mùa xuân nào giống mùa xuân đã qua. Bộ ba năm xưa cũng dần chia cách khi Hiên chuyển hẳn lên huyện cùng gia đình, Hân ra phố ở nhờ nhà người cô và theo học trường chuyên. Chỉ còn Quang ở lại. Nhiều năm đã trôi qua, mỗi khi trời đất sắp vào xuân trong những ngày giáp Tết Quang vẫn ngóng về con đường đầu xóm để chờ hai người bạn gái trở về. Nhưng trong những chiều tất niên Quang chỉ thấy Hiên về cùng gia đình, còn Hân vì ở quá xa nên cô chỉ về quê khi những ngày đầu năm mới đã qua. Hân về cùng người cô, đi thắp hương cho ông bà, dành một hai hôm đi thăm họ hàng rồi lại vội vàng bắt xe về thành phố cho kịp những dự định bộn bề. Quang buồn khi nhớ lại những ngày ba đứa ngồi bên nồi bánh chưng đêm ba mươi. Ánh mắt, khuôn mặt Hân đêm nào vẫn in đậm trong nỗi nhớ của Quang và mùa xuân năm ấy cũng trở thành bất tử trong những tháng năm tuổi trẻ của anh. Quang nghĩ rằng Hân đã quên chuyện cũ khi thoáng gặp nhau trong những dịp trở về Hân chỉ dành cho Quang những phút giây ngắn ngủi để hỏi thăm đôi câu vội vàng, khách sáo. Hân đẹp, vẻ đẹp của người thôn nữ càng trở nên rực rỡ hơn khi cô khoác trên mình những váy áo sang trọng chốn thị thành. Chỉ Hiên vẫn âm thầm lặng lẽ và đều đặn đến thăm Quang mỗi tối ba mươi, khi cô vừa từ huyện trở về. Nhưng câu chuyện của họ cũng chẳng còn hồn nhiên như xưa. Quang dẫn Hiên qua nhà Hân sau 6 năm. Bố Hân vẫn hay chuyện như xưa, nhìn Hiên và Quang ông thở dài:
- Chúng bây lớn rồi, cái Hân cũng đi học xa rồi nên chúng bây không qua chơi với ông bà già này nữa à? Chà! Mới ngày nào chúng bây bé xíu. Cái Hân giờ chúi đầu lo bảo vệ luận văn, lo công việc lại chăm sóc bà cô, không có thời gian cho bố mẹ nó nữa. Mà tụi bây không đứa nào chịu lập gia đình là sao. Lớn bằng từng ấy rồi. Cái Hân nhà này cũng vậy.
Quang mỉm cười nhìn đôi mắt xa xăm của ông, anh lặng lẽ buồn và thầm nhen lên mơ ước thuở nào.
*
Từ ngày ra phố học Hân cố gắng tìm người con trai của mùa xuân nào. Hân bất ngờ khi người cô của Hân cho hay nhà anh ở khá gần đó, trước kia gia đình cô của Hân và gia đình anh cùng chuyển ra phố ở. Nhưng cuộc sống vốn nhiều khúc khuất và trái ngang. Người con trai của mùa xuân năm nào và tiếng sáo đã vĩnh viễn mất đi vì căn bệnh hiểm nghèo. Mùa xuân ấy là mùa xuân cuối cùng của cuộc đời anh. Trước khi mất anh còn kịp gửi vào quỹ từ thiện số tiền anh kiếm được trong thời gian đi biểu diễn sáo cho các chương trình nghệ thuật. Và một lá thư cùng bản nhạc “Ngôi chùa trên núi mùa xuân” anh gửi lại cho người thiếu nữ anh gặp ở chùa năm nào. Đó chính là Hân.
Hân không khóc, nghị lực và niềm lạc quan của anh như đã lan tỏa sang cô. Hân học và cống hiến tuổi trẻ của mình như anh đã từng làm. Mỗi dịp Tết đến Hân đều đi trao quà cho người nghèo nên không thể về quê vào dịp ấy. Hân cũng không muốn Quang và Hiên hiểu góc khuất lòng mình.
*
Quang đến với Hiên cũng như một định mệnh. Quang bị tai nạn khi đang kiểm tra một công trình xây dựng trên huyện do anh làm chủ. Hiên là người đầu tiên có mặt và tiếp máu cho anh khi xét nghiệm cho thấy họ cùng nhóm máu. Giữa ranh giới sống và chết, Quang thực sự cảm động và muốn bù đắp cho Hiên.
Đám cưới Quang và Hiên, thời tiết trở nên ấm áp sau những ngày giá lạnh. Hân trở về mừng hạnh phúc hai người bạn, giản dị và thân quen như Hân của thuở nào. Quang nhìn sâu vào mắt Hân và chợt nhận ra cô mãi mãi không thuộc về anh mà chỉ thuộc về ký ức trong veo.
Một năm sau, ăn Tết xong, vợ chồng Quang và Hiên lên núi lễ chùa. Dưới cành đào năm xưa họ thấy thấp thoáng gương mặt quen lộ ra dưới vành mũ nâu, áo nâu sồng còn mới vẫn tươi màu năm tháng. Hân ngẩng lên, đôi mắt trong veo, phẳng lặng:
- Chào hai thí chủ, bần ni sẽ giúp hai thí chủ đốt nhang. Cảnh chùa thanh tịnh, mùa xuân tươi đẹp, hai thí chủ từ từ vãn cảnh.
- Hân! Sao lại thế này?
Giọng Hiên thảng thốt.
- Bần ni quy y vì giác ngộ cửa Phật, vì những điều tâm đức mà nhận ra. Không vì chán nản hồng trần nên tự thấy lòng mình thanh thản. Sư thầy cũng nhận thấy bần ni hợp chốn cửa thiền nên đồng ý thu nạp. Mong hai thí chủ đừng bận lòng.
Một mùa xuân với nắng ấm cho hết thảy mọi người. Tiếng mõ chùa văng vẳng bình yên. Thi thoảng người ta vẫn lên núi lễ Phật vừa để tịnh tâm vừa để lắng nghe tiếng sáo thanh thoát của ni cô nhà chùa.
Truyện ngắn của NGUYỄN THỊ KIM NHUNG
