Thêm đối tượng được hưởng đặc xá

Ngoài 2 đối tượng được đặc xá theo quy định hiện hành, Luật Đặc xá (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua bổ sung thêm đối tượng là người đang được tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù. Việc này không chỉ thể hiện sự khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước mà còn tạo động lực cho người chấp hành án phấn đấu, cải tạo tốt hơn. 

Luật Đặc xá (sửa đổi) gồm 6 chương, 39 điều, quy định về nguyên tắc, thời điểm, trình tự, thủ tục, thẩm quyền, trách nhiệm thực hiện đặc xá; điều kiện, quyền và nghĩa vụ của người được đề nghị đặc xá; quyền và nghĩa vụ của người được đặc xá. Luật có hiệu lực từ ngày 1.7.2019. 

Theo bà Phạm Hương Lan, Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh, việc mở rộng đối tượng được đề nghị đặc xá trên cơ sở quy định cụ thể về đối tượng, điều kiện, một mặt bảo đảm tính nghiêm minh, mặt khác thể hiện chính sách khoan hồng của pháp luật. Quy định này sẽ có tác động xã hội rất lớn, là động lực để người bị kết án phạt tù nỗ lực rèn luyện, lao động, tích cực cải tạo để được hưởng sự khoan hồng của Nhà nước và trở thành người có ích cho xã hội. 

Theo luật, ngoài 2 đối tượng là người bị kết án phạt tù có thời hạn, đang chấp hành hình phạt tù; người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đang chấp hành hình phạt tù, Luật Đặc xá (sửa đổi) bổ sung thêm đối tượng là người đang được tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù (điều 11). 

Bên cạnh đó, luật quy định đối với một số tội mà Bộ luật Hình sự quy định không được tha tù trước thời hạn có điều kiện thì nay vẫn có thể được đặc xá nhưng điều kiện về thời gian đã chấp hành án dài hơn so với các tội danh khác. Đó là các tội liên quan đến phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế - xã hội; tội phá hoại chính sách đại đoàn kết; tội làm - tàng trữ - phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội phá hoại an ninh; tội trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân; tội cướp tài sản; tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; tội sản xuất trái phép chất ma túy... Với những người phạm các tội danh trên, phải chấp hành ít nhất 1/2 thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn, ít nhất là 17 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn.

Luật bổ sung quy định: Đối với trường hợp người bị kết án về tội phạm khác không phải là tội tham nhũng mà đã chấp hành được một phần nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác nhưng do lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn, không thể thực hiện được phần nghĩa vụ còn lại thì vẫn được xét đặc xá nếu có quyết định của cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền về việc chưa có điều kiện thi hành án đối với phần nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác còn lại theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự. Điều này tạo ra sự công bằng, là động lực cho những người bị kết án có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, không có khả năng thi hành nghĩa vụ dân sự trong bản án hình sự phấn đấu cải tạo tốt. 

Ngoài ra, điều kiện được đề nghị đặc xá, người được đặc xá trong trường hợp đặc biệt cũng là những quy định đáng chú ý. Trong đó, người được đề nghị đặc xá phải bảo đảm đủ các điều kiện như: có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự...

Về “người được đặc xá trong trường hợp đặc biệt”, luật quy định: Trong trường hợp đặc biệt để đáp ứng yêu cầu về đối nội, đối ngoại của Nhà nước, Chủ tịch nước quyết định đặc xá cho người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người đang được hoãn chấp hành án phạt tù, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, người đang chấp hành án phạt tù chung thân mà không phụ thuộc vào các điều kiện quy định tại điều 11 và điều 12 của luật này.

HÀ NGA