Tăng sử dụng chế phẩm sinh học trong nông nghiệp

Chế phẩm sinh học (CPSH) là một loại men vi sinh, có nguồn gốc hữu cơ tự nhiên như các loại nấm, vi khuẩn, côn trùng nhỏ... có lợi cho sự phát triển của cây trồng, vật nuôi, môi trường sống xung quanh (không khí, nguồn nước, đất) nhưng vẫn bảo đảm sức khỏe con người.

Cùng với sự phát triển của khoa học, công nghệ, các CPSH đang ngày càng phổ biến và được sử dụng ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Nhiều năm trở lại đây, các cấp, các ngành trong tỉnh đã xây dựng mô hình thử nghiệm ứng dụng các loại CPSH vào thực tiễn và cho kết quả tốt. Tiêu biểu như mô hình dùng CPSH Fito-Biomix RR ủ rơm rạ, BALASA N01 làm đệm lót sinh học trong chăn nuôi lợn và gà, EM để xử lý môi trường, BIOF xử lý đáy ao nuôi thủy sản… Khi đưa vào thử nghiệm đại trà, cơ quan chức năng đều tập huấn kỹ thuật cho người dân. Về cơ bản, các CPSH này dễ sử dụng, cho hiệu quả sản xuất tốt, chủng loại đa dạng để người dân lựa chọn.

Tuy nhiên hiện nay, việc sử dụng CPSH chưa rộng rãi, có nguyên nhân là do ý thức người dân trong bảo vệ môi trường chưa cao. Việc sử dụng CPSH giúp bảo vệ môi sinh, hiệu quả tốt nhưng chi phí và công sức bỏ ra lại nhiều hơn so với sử dụng các loại phân, thuốc hóa học. Nhiều năm trở lại đây, người dân đã quen dùng các loại phân, thuốc hóa học do có tác dụng nhanh, giá rẻ, thuận tiện. Ở nhiều vùng chuyên canh rau màu, việc thường xuyên sử dụng phân hóa học khiến đất bị chai và chua hóa, nghèo kiệt chất hữu cơ, mất cân đối dinh dưỡng, có thể gây độc cho sản phẩm nông nghiệp. Ở các vùng nuôi thủy sản, việc sử dụng thuốc hóa học cũng dẫn đến hiện tượng môi trường ao nuôi thủy sản bị ô nhiễm, năng suất nuôi không cao.

Tại Hải Dương, năm 2014, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học (Sở Khoa học và Công nghệ) đã ứng dụng công nghệ sinh học để sản xuất 5 tấn CPSH Fito-Biomix RR xử lý rơm rạ góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Việc sử dụng CPSH Fito-Biomix RR để xử lý rơm rạ được đánh giá có tác dụng giảm thiểu ô nhiễm môi trường do khói bụi đốt rơm, hạn chế việc lạm dụng phân hoá học và thuốc hóa học trên đồng ruộng, đồng thời vẫn bảo đảm được năng suất, nâng cao chất lượng nông sản, lấy lại độ phì nhiêu, tăng hàm lượng chất khoáng, tăng vi sinh vật có lợi trong đất. Tuy nhiên, nhiều người dân không mặn mà với CPSH này do mất nhiều công sức, cần đầu tư ni-lông che phủ. Ðể giải quyết đầu ra cho lượng CPSH này, năm 2014 Sở Khoa học và Công nghệ đã đề nghị tỉnh hỗ trợ miễn phí 5 tấn CPSH Fito-Biomix RR cho các huyện, thị xã, thành phố xử lý tương đương 25.000 tấn rơm rạ dư thừa sau thu hoạch. Tuy nhiên, sau khi được hỗ trợ, toàn tỉnh mới chỉ sử dụng hơn 4,4 tấn CPSH để xử lý rơm rạ, còn dư hơn 5 tạ. Từ đầu năm 2015 đến nay, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học chỉ sản xuất 5 tạ CPSH này để tiêu thụ cầm chừng.

Một nguyên nhân khác khiến CPSH chưa được sử dụng rộng rãi là người dân chưa biết nhiều đến lợi ích của các CPSH. CPSH thường do các cơ quan chức năng của tỉnh giới thiệu, triển khai mô hình đến người dân, việc tuyên truyền chủ yếu trên các phương tiện thông tin đại chúng và các cuộc hướng dẫn kỹ thuật sử dụng. Còn các loại phân hóa học, thuốc hóa học thường được các doanh nghiệp sản xuất cử người đến tận địa phương giới thiệu, kèm thêm các hình thức khuyến mại hoặc chi "hoa hồng" để các đại lý quảng bá với người dân. Việc sử dụng tiện lợi, dễ dàng lại được kèm thêm khuyến mại khi mua sản phẩm khiến người dân tiếp tục sử dụng các sản phẩm hóa học.

Tác dụng của CPSH đã rõ, tuy nhiên việc nâng cao nhận thức, thói quen sử dụng của người dân không phải là việc một sớm một chiều. Thời gian tới, không chỉ các cơ quan truyền thông đại chúng mà các cấp chính quyền và các tổ chức đoàn thể cấp cơ sở cần "vào cuộc", tuyên truyền vận động người dân tăng cường sử dụng các loại CPSH. Ðây cũng là một trong những biện pháp cụ thể để hướng tới phát triển nông nghiệp bền vững, vừa nâng cao thu nhập cho người dân vừa bảo đảm môi trường và sức khỏe con người.

HẢI HOÀNG(Gia Lộc)