Tầm vóc và bài học lịch sử của chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”

Xác máy bay B.52 của đế quốc Mỹ bị bắn rơi ngày 21.12.1972 trong Chiến dịch "Điện Biên Phủ trên không". Ảnh tư liệu

Nó để lại nhiều bài học vô giá về phát huy sức mạnh của ý chí, quyết tâm, của trí tuệ, sự chủ động và đạt tới đỉnh cao nghệ thuật quân sự Việt Nam trong thế trận phòng không nhân dân bảo vệ Tổ quốc.

Một trong những chiến thắng vĩ đại ở thế kỷ XX

Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” là một trong những chiến công vĩ đại, hiển hách trong hàng ngàn năm dựng nước, giữ nước của dân tộc Việt Nam anh hùng, ghi đậm dấu ấn lịch sử của thời kỳ đấu tranh cách mạng dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng ta và Bác Hồ kính yêu.

Sự lãnh đạo đúng đắn, tài tình, sáng tạo của Đảng thể hiện trước hết ở việc giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ chiến lược: cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam, tập trung cho kháng chiến thắng lợi. Đảng đã sớm nhận định tình hình, đưa ra chủ trương quyết tâm đánh thắng các cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, tạo niềm tin, củng cố ý chí chiến đấu cho quân và dân ta. Sự lãnh đạo, chỉ đạo kết hợp chặt chẽ đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị và ngoại giao, vừa đánh, vừa đàm đã giúp chúng ta sớm giành thắng lợi; vừa tổ chức lực lượng chiến đấu, phục vụ chiến đấu, vừa tổ chức sơ tán dân cư, bảo đảm an toàn.

Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” góp phần bảo vệ vững chắc miền Bắc xã hội chủ nghĩa, giữ vững thành quả cách mạng đã giành được, tạo ra bước chuyển chiến lược căn bản về cục diện của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Chiến thắng đã đập tan âm mưu tham độc của kẻ thù - “đưa miền Bắc về thời kỳ đồ đá”, bảo vệ vững chắc thành quả cách mạng, tiếp tục củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa, thôi thúc toàn dân đoàn kết, hăng hái thi đua xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, quyết tâm chiến đấu giành thắng lợi hoàn toàn ở cả hai miền Nam - Bắc.

Với chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, ta đã thực hiện thắng lợi mục tiêu “đánh cho Mỹ cút”, tạo ra bước ngoặt căn bản, tạo tiền đề cho cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân ở miền Nam giành thắng lợi - “đánh cho ngụy nhào”, hoàn thành sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Chiến thắng đã cho thấy sự đúng đắn của những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, trực tiếp là học thuyết Mác - Lênin về chiến tranh cách mạng và tư tưởng quân sự Hồ Chí Minh. Đó là những quan điểm, tư tưởng về nguồn gốc, bản chất, tính chất của chiến tranh, về xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân, xây dựng nền quốc phòng toàn dân và tiến hành chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ thành quả cách mạng… Những quan điểm, tư tưởng đó đã được Đảng ta quán triệt sâu sắc, vận dụng sáng tạo hiệu quả, thể hiện trong đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ, dựa vào sức mình là chính, kết hợp với sức mạnh thời đại để chiến thắng mọi kẻ thù.

Nhiều bài học kinh nghiệm giá trị

Giữ vững sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp, về mọi mặt của Đảng mà thường xuyên là Quân ủy Trung ương và cấp ủy các cấp trong suốt quá trình chuẩn bị và tiến hành cuộc chiến đấu là nguyên tắc cơ bản, hàng đầu bảo đảm cho quân đội luôn trưởng thành vững mạnh, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Trong cuộc chiến đấu của quân và dân ta chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, ta đã giữ vững sự lãnh đạo của Đảng suốt quá trình chuẩn bị, tổ chức xây dựng lực lượng, thế trận, tìm tòi cách đánh đến việc giải quyết các tình huống chiến đấu trong 12 ngày đêm cuối tháng 12.1972. Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng, Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng Tư lệnh đã sớm dự báo đúng tình huống chiến tranh, từ đó chủ động về chiến lược, chiến dịch, chiến thuật, tổ chức xây dựng lực lượng, xây dựng thế trận phòng không rộng khắp; tổ chức sơ tán dân cư, bảo đảm vừa chiến đấu vừa lao động sản xuất và tổ chức các hoạt động khác.

Trong quá trình chiến đấu, cơ quan lãnh đạo, chỉ huy các cấp đều theo dõi diễn biến, trực tiếp chỉ đạo các lực lượng tổ chức chiến đấu đánh trả máy bay địch, bảo vệ nhân dân, tài sản và các mục tiêu khác. Kịp thời tổ chức rút kinh nghiệm, điều chỉnh phương án chiến đấu và cách đánh bảo đảm thắng lợi trong từng trận, từng ngày và toàn bộ cuộc chiến đấu.

Đối đầu với lực lượng quân sự hùng mạnh được trang bị các loại vũ khí hiện đại, tối tân, đặc biệt "Siêu pháo đài bay B.52" của Mỹ đã được cải tiến nhiều lần, hiệu suất chiến đấu rất cao, chúng ta đã biết kế thừa và phát huy nghệ thuật chiến tranh của cha ông ta, lấy ít địch nhiều, lấy nhỏ đánh lớn, lấy chất lượng cao thắng số lượng đông, biết phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Trong cuộc chiến đấu này, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam một lần nữa được tỏa sáng bằng ý chí quyết đánh, biết đánh và quyết thắng của quân và dân ta.

Trong cuộc đối đầu giữa quân, dân Việt Nam và quân đội Mỹ trên bầu trời miền Bắc, không quân Mỹ ở thế chủ động tiến công với phương tiện, vũ khí hiện đại, ta ở thế phòng thủ, vũ khí trang bị thô sơ. Mặc dù vậy, nếu dự báo chắc chắn thủ đoạn sử dụng lực lượng, hướng tiến công, nghi binh, tạo giả, tìm ra những chỗ hiểm yếu, bị động của địch, ta có thể tổ chức lực lượng chiến đấu phù hợp, bảo đảm thắng lợi. Một trong những thành công về cách đánh của ta là tìm ra chỗ yếu của máy bay chiến lược B.52, tổ chức hệ thống ra đa cảnh giới từ xa để phát hiện B.52 ngay khi chúng chưa vào miền Bắc nước ta. Thực tế diễn ra trong 12 ngày đêm cho thấy, sự phán đoán của Quân chủng Phòng không - Không quân đã đạt mức độ chính xác rất cao.

Trong nghệ thuật quân sự truyền thống của dân tộc Việt Nam, nét độc đáo là đánh thắng địch bằng cả thế, lực, thời, mưu, các yếu tố đó hòa quyện vào nhau để tạo sức mạnh tổng hợp. Trong cuộc chiến đấu 12 ngày đêm cuối tháng 12.1972, chúng ta rất thành công trong việc xây dựng thế trận cài xen kẽ trong chiến đấu phòng không, hình thành ba cụm phòng không chiến dịch; chủ động chuyển hóa thế trận, điều chỉnh vị trí chiến đấu một số đơn vị tên lửa phòng không, thay đổi sân bay cất cánh cho không quân ta đánh từ xa gây bất ngờ, bị động cho địch.
Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" chính là chiến thắng của nghệ thuật sử dụng lực lượng, cơ động tác chiến, linh hoạt sáng tạo. Phát huy cao độ tiềm năng chiến đấu của lực lượng phòng không ba thứ quân, tạo nên hệ thống hỏa lực phòng không rộng khắp, vừa tập trung hiệp đồng tiêu diệt lớn, vừa đánh liên tục, tại chỗ, rộng khắp trên các địa bàn... Nhờ đó đã tạo nên một lưới lửa phòng không dày đặc, nhiều tầng, nhiều nấc, hoạt động nhịp nhàng, có thể đánh địch liên tục từ xa đến gần, đánh địch ở mọi tầng cao, đánh trực diện, từ phía sau, bên sườn bảo đảm chiến đấu thắng lợi suốt toàn bộ chiến dịch.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nói chung và trong cuộc chiến đấu 12ngày đêm cuối tháng 12.1972 nói riêng, chúng ta đã nêu cao tinh thần độc lập tự chủ, tự lực, tự cường, phát huy tối đa sức mạnh nội lực bằng ý chí quật cường, dũng cảm. Đặc biệt chúng ta đã sáng tạo, cải tiến, nâng cao tính năng tác dụng của vũ khí, khí tài hiện có, tìm được cách đánh thích hợp để tiêu diệt máy bay chiến lược B.52 của đế quốc Mỹ.

Có thể khẳng định 45 năm nhìn lại, chúng ta càng thấy tự hào về ý nghĩa lịch sử của chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không”. Đây là một trong những chiến thắng vĩ đại nhất của dân tộc ta trong thế kỷ XX, là trang sử vẻ vang của truyền thống đấu tranh dựng nước và giữ nước trong thời đại mới - thời đại Hồ Chí Minh. Chiến thắng đó đã cho chúng ta một bài học kinh nghiệm về sự tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng; bài học về tiến hành cuộc chiến tranh toàn dân, toàn diện; bài học về xây dựng và phát huy ý chí quyết chiến, quyết thắng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, của sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc; bài học về phát huy sức sáng tạo, tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường, tạo nên sức mạnh tổng hợp chiến thắng kẻ thù. Đó là bài học của sự quả cảm, khao khát độc lập tự do, xả thân chiến đấu cho lý tưởng cao đẹp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

TTXVN