Từ đầu năm đến nay, do ảnh hưởng của El Nino nên hạn hán đã xảy ra ở nhiều tỉnh, thành phố, ảnh hưởng xấu đến sản xuất nông nghiệp.
Nông dân xã Minh Tân (Nam Sách) sử dụng hệ thống tưới phun mưa để tiết kiệm nước
Hơn 40.000 ha đất nông nghiệp trong cả nước phải dừng sản xuất do thiếu nước. Diện tích cây trồng bị hạn lên đến 122.000 ha. Tại Hải Dương, đầu tháng 3, El Nino đã khiến nhiều diện tích lúa xuân ở Chí Linh, Thanh Miện, Bình Giang thiếu nước tưới dưỡng. Mặc dù đã vào cuối chu kỳ nhưng dự kiến El Nino vẫn tiếp tục tác động mạnh đến thời tiết. Mùa mưa sẽ đến muộn và kết thúc sớm, lượng mưa sẽ thiếu hụt so với trung bình nhiều năm, nhất là giai đoạn lấy nước đổ ải. Nguồn nước về các sông dự báo sẽ giảm mạnh so với cùng kỳ nhiều năm. Hạ lưu sông Hồng và sông Thái Bình mực nước sẽ thấp hơn trung bình nhiều năm. Trên nhiều lưu vực sông sẽ xuất hiện mực nước thấp nhất trong lịch sử. Do đó, thời gian sử dụng nước tưới tiết kiệm, hiệu quả là việc làm cấp bách.
Đối với sản xuất nông nghiệp, ngay từ bây giờ các địa phương trong tỉnh cần kiểm tra hệ thống công trình, máy móc, thiết bị... làm nhiệm vụ tưới, đánh giá cụ thể hiện trạng để có thể sửa chữa, thay mới. Để sử dụng nguồn nước tưới hiệu quả, căn cứ vào kế hoạch sản xuất, thời vụ gieo trồng của từng nơi, các huyện, thị xã, thành phố cần chủ động điều hành kế hoạch đổ ải hoặc trữ nước phù hợp. Hiện nay, các địa phương đang làm thủy lợi đông xuân. Qua đợt này, nhiều tuyến kênh mương sẽ được khơi thông, tạo điều kiện thông thoáng dòng chảy. Cùng với nạo vét kênh mương, tranh thủ thời điểm này, các địa phương cũng như các đơn vị khai thác công trình thủy lợi cần vớt bèo trên các tuyến kênh lớn. Bởi hiện nay, trên nhiều tuyến kênh bèo tây phát triển nhanh làm cản trở dòng chảy, ảnh hưởng đến việc bơm tưới của các trạm bơm. Những nơi thường xuyên khó khăn về nguồn nước, nhất là khu vực hồ đập ở thị xã Chí Linh cần tích cực huy động người dân nạo vét, khơi thông dòng chảy. Công nghệ tưới tiết kiệm cần được đưa vào sử dụng rộng rãi trong sản xuất nông nghiệp. Từ năm 1993, công nghệ mới chỉ được sử dụng đơn giản bằng cách dùng máy bơm áp lực thấp đẩy nước vào ống mềm tưới vào gốc cây. Hiện nay, những cây tưới tiết kiệm nước đã được nông dân Thanh Miện, Cẩm Giàng, Nam Sách dùng với chi phí không cao. Nông dân chỉ cần bỏ hơn 2 triệu đồng là có thể mua được từ 7-8 cây tưới tự động, dùng nhiều năm. Các cây tưới được đặt thẳng hàng trên các luống. Đối với những vùng chuyên canh rau vụ đông thì việc đưa các cây tưới tự động này vào sử dụng không chỉ giúp nông dân tưới hiệu quả, cây rau không bị dập nát mà còn tiết kiệm được nhiều nước so với cách tưới rãnh mà nông dân vẫn làm hiện nay.
Năm nay, mực nước các sông khả năng sẽ thấp hơn trung bình nhiều năm, do đó việc tận dụng chênh lệch mực nước ở các sông ngoài để lấy nước đổ ải sẽ gặp nhiều khó khăn. Do đó, các địa phương đổ ải bằng nước tự chảy cần theo dõi diễn biến của mực nước, nhất là thời gian xuất hiện đỉnh triều để lấy nước vào hệ thống kênh trục, trữ nước sớm trước khi đổ ải.
Trong điều kiện vụ đông xuân ấm, ngoài sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, thời gian tới, các địa phương thường xuyên thiếu nước có thể linh hoạt chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Nông dân có thể chuyển từ trồng lúa sang trồng những cây hoa màu như đỗ, lạc, đậu tương để cho hiệu quả kinh tế cao hơn, lại giảm áp lực về nước tưới.
HOÀNG ANH(Gia Lộc)
