Sớm ban hành bộ tiêu chí, tiêu chuẩn về trường nghề số

Mạnh ai người đó làm

Hiện nay, việc số hóa bài giảng và phương thức dạy học tích hợp trên nền tảng được các trường nghề triển khai. Số hóa bài giảng, học liệu và cả các học phần thực hành mô phỏng tại nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) đã mang lại sự hào hứng nhất định cho người học. Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Nguyễn Hữu Lành, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Cộng đồng Đắk Nông, chuyển đổi số trong giáo dục, đặc biệt là với GDNN (nhất là vùng sâu, vùng xa) vẫn còn nhiều thách thức.

“Trường Cao đẳng Cộng đồng Đắk Nông dù mới thành lập 5 năm nhưng với định hướng chiến lược đào tạo nhân lực trọng điểm cho vùng, gắn với sự chuyển đổi số. Nhà trường đã đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng phần mềm đào tạo trực tuyến; phần mềm giảng dạy thiết kế và mô phỏng đào tạo động cơ ôtô (ngành công nghệ ôtô); phần mềm giảng dạy thiết kế và mô phỏng đào tạo biến tần (ngành điện công nghiệp)… nhằm phục vụ tốt công tác giảng dạy và học tập.

Việc số hóa, xây dựng, cập nhật học liệu số, xây dựng bài giảng điện tử và khai thác các nguồn học liệu được trường đặc biệt chú trọng, yêu cầu giảng viên thực hiện. Tuy nhiên, do đặc thù địa hình và loại hình đào tạo, hoạt động này còn mang tính tự phát, chưa trở thành hệ thống và khó kiểm soát chất lượng. Những hạn chế, bất cập này nếu không tháo gỡ, sẽ cản trở việc chuyển đổi số của trường”, TS Nguyễn Hữu Lành cho biết.

Trong khi đó, theo đại diện Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh, trường có tới 3 phần mềm quản lý khác nhau. Trong đó, việc nhập dữ liệu học sinh đầu vào đang thủ công. Nguồn dữ liệu này có thể kết nối với hệ thống dữ liệu học sinh từ phía Bộ Giáo dục và Đạo tạo. Do đó, trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh đề xuất Tổng cục GDNN cần sớm ban hành bộ tiêu chí, tiêu chuẩn về trường nghề số để các trường có định hướng xây dựng kế hoạch chuyển đổi số cho sát. Đồng thời, chương trình đào tạo giáo viên, đào tạo chức danh nghề nghiệp với đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý GDNN nên gắn với chuyển đổi số, cho phép đào tạo trực tuyến kết hợp trực tiếp; cần liên thông trong chuyển đổi số công tác tuyển sinh giữa Tổng cục GDNN và Bộ Giáo dục và Đào tạo, cho phép các trường nghề được kết nối dữ liệu của học sinh phổ thông nhằm gia tăng hiệu quả tuyển sinh.

Cũng liên quan vấn đề chuyển đổi số trong tuyển sinh GDNN, đại diện Trường Cao đẳng nghề An Giang cho rằng: Sớm có chuẩn dữ liệu để kết nối dữ liệu giữa các trường nghề với dữ liệu của Tổng cục GDNN thay vì phải thiết kế một phần mềm dùng chung phức tạp. Bên cạnh đó, mỗi trường có một đặc thù đào tạo riêng, mã ngành mã nghề riêng, chương trình và phương thức đánh giá riêng, rất khó dùng chung một hệ thống.

Ông Đặng Minh Sự, Trưởng phòng GDNN, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội TP Hồ Chí Minh cho biết: Thực tế hiện nay các trường nghề vẫn còn loay hoay với vấn đề chuyển đổi số, bởi cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật chưa đáp ứng; giáo trình và bài giảng chưa được số hóa, chưa có hệ thống dữ liệu dùng chung.

Một khó khăn nữa trong chuyển đổi số là năng lực giáo viên còn hạn chế. Lãnh đạo nhiều trường nghề dù quan tâm đến đổi mới hoạt động quản trị nhà trường, cũng như số hóa hoạt động dạy học nhưng lại không biết bắt đầu từ đâu và triển khai như thế nào khi nguồn tài chính eo hẹp, cơ sở vật chất, hạ tầng không cho phép.

Sớm ban hành tiêu chuẩn chung trường học số

Theo Tổng cục GDNN (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội), hiện có 42/63 tỉnh, thành phố đã ban hành kế hoạch chuyển đổi số trong GDNN, nhiều cơ sở GDNN đã xây dựng, ban hành kế hoạch chuyển đổi số.

Trong thời gian qua, Tổ chức hợp tác quốc tế Đức (GIZ) cũng đã hỗ trợ Tổng cục GDNN xây dựng Bộ tiêu chí, tiêu chuẩn cho việc đánh giá trường cao đẳng số/thông minh; đồng thời, phối hợp xây dựng mô đun đào tạo “Năng lực số” trình độ trung cấp, cao đẳng với mục tiêu trang bị cho người học những kỹ năng số cơ bản và cần thiết, đáp ứng yêu cầu công việc trong bối cảnh mới.

Tổng cục GDNN cũng cùng Tổ chức di cư quốc tế (IOM) cho ra đời nền tảng học tập trực tuyến congdanso.edu.vn, đã cung cấp 22 khóa học (gồm kỹ năng số, kỹ năng mềm, kỹ năng khởi nghiệp...) với tổng số người dùng là 14.942 người, 29.417 lượt người hoàn thành các khóa học. Nền tảng đã được đẩy mạnh đến người lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất (1.768 công nhân tại 4 tỉnh) nhằm nâng cao nhận thức và hỗ trợ phát triển kỹ năng số cơ bản.

Đối với công tác phát triển kỹ năng chuyển đổi số cho nhà giáo, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội ban hành Thông tư số 06/2022/TT-BLĐTBXH uy định chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm GDNN và chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm GDNN. Trong đó, chương trình bồi dưỡng được cập nhật, bổ sung nội dung dạy học số trong GDNN để bồi dưỡng cho đội ngũ nhà giáo GDNN. Các cơ sở GDNN đã cập nhật, bổ sung kiến thức về chuyển đổi số cho các nhà giáo, quản bộ quản lý GDNN thông qua lồng ghép trong các chương trình đào tạo như: nghiệp vụ sư phạm, cán bộ quản lý nhà nước về GDNN, các hội nghị, hội thảo, tập huấn.

Ông Phạm Vũ Quốc Bình, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục GDNN cho biết: “Điều quan trọng nhất trong thời gian qua là nhận thức của các đơn vị giáo dục nghề nghiệp, địa phương về chuyển đổi số đã thay đổi. Nhiều đơn vị đã chủ động hơn tiếp cận công nghệ thông tin trong đào tạo nghề. Tuy nhiên, việc ứng dụng chuyển đổi số giữa các đơn vị chưa đồng đều.

Thời gian tới, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp sẽ tiếp tục xây dựng hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách phục vụ chuyển đổi số trong lĩnh vực GDNN. Ban hành các tiêu chuẩn về trường học số, hạ tầng số, phòng thực hành số, giáo trình số, chương trình đào tạo số, ứng dụng công nghệ thực tế ảo, thực tế ảo tăng cường, thực tế hỗn hợp trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp; Xây dựng văn bản quy định về cơ sở dữ liệu giáo dục nghề nghiệp, đảm bảo kết nối chia sẻ dữ liệu theo quy định của Chính phủ, Bộ Thông tin và Truyền thông.

Tổng cục GDNN hướng đến phát triển các chương trình đào tạo chất lượng cao, các ngành nghề chuyên về công nghệ thông tin, công nghệ số phục vụ phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số; Nâng cấp Trung tâm dữ liệu giáo dục nghề nghiệp và hạ tầng kỹ thuật đáp ứng yêu cầu về kết nối, chia sẻ dữ liệu với các hệ thống dữ liệu quốc gia về việc làm, an sinh xã hội, giáo dục đào tạo... Đầu tư xây dựng nền tảng học liệu số toàn ngành giáo dục nghề nghiệp theo nguyên tắc kết hợp học liệu mở với xây dựng thị trường trao đổi học liệu.

Ông Phạm Vũ Quốc Bình yêu cầu: "Một trong những việc các cơ sở GDNN cần làm ngay trên tiến trình chuyển đổi số là nhập dữ liệu về nhà giáo lên phần mềm cơ sở dữ liệu GDNN. Các trường chưa chú trọng công tác này dẫn tới sự chậm trễ. Lĩnh vực GDNN có 83.000 nhà giáo trên cả nước. Mỗi trường có không quá 300 nhà giáo, việc nhập dữ liệu mất chưa quá 1 tuần. Các trường nhập sớm để có dữ liệu để có kế hoạch đào tào".