Rùng mình gà thải loại

Gà quay không đầu giá rẻ được giới thiệu là gà ri của Việt Nam

Những con gà nướng vàng óng, bóng nhẫy, căng tròn phơi mình xoay quanh que nướng dọc bên đường như mời gọi người mua. "Gà ta" giá rẻ giật mình còn được chào bán rầm rộ cả trên mạng xã hội.

Gà quay không đầu

Dọc đường tỉnh 390B từ cầu Lai Vu về huyện Thanh Hà đoạn qua địa phận xã Hồng Lạc có khá nhiều điểm bán đồ ăn sẵn như gà, vịt, thịt lợn quay. Trên các biển quảng cáo, người đi đường đặc biệt chú ý tới món gà quay 100k/con (100.000 đồng/con). Chúng tôi dừng chân tại một quán và hỏi mua một con gà nướng. Người bán hàng nhanh nhảu giới thiệu: “Gà nhà cô ăn một lần sẽ nhớ mãi. Gà ta xịn, dai thịt, thơm ngon”. Vừa chặt, người chồng vừa nói: “Gà này tươi ngon, để gà nướng được thơm ngậy thế này, chú phải tẩm ướp hơn 10 loại gia vị khác nhau. Xung quanh đây rất nhiều quán bán nhưng chỉ có chỗ chú là đắt hàng nhất. Khách ăn ngon nên thường xuyên quay lại mua”. 

Khi chúng tôi thắc mắc về giá bán một con gà ta như vậy quá rẻ so với thị trường, vợ chồng người bán hàng cho biết ở đây chủ yếu bán cho người đi đường là công nhân làm trong các doanh nghiệp nên không lấy giá cao. "Chúng tôi chủ yếu lấy công làm lãi", người vợ phân trần. Khi chúng tôi ngỏ ý muốn đặt khoảng 50 mâm gà loại này, người chồng liền bảo đặt bao nhiêu cũng có, quay sẵn hay cầm về luộc đều được, nhưng phải đặt trước một ngày hoặc sáng đặt chiều lấy thì họ mới kịp chuẩn bị. Nếu lấy nhiều, chủ quán sẽ giảm 5.000 – 10.000 đồng/con. “Gà ngon mà rẻ như thế này không dễ tìm, phải có mối và biết chỗ lấy mới được. Chú lấy gà tại trang trại ở Hải Phòng nên phải đặt trước để họ chuyển về mới kịp”, người chồng nói thêm. Nhận thấy điều bất thường khi tất cả các quán bán gà quay ở đây đều là gà không đầu và đồng giá 100.000 đồng/con, chúng tôi tỏ ra e ngại thì người vợ liền trấn an: “Cứ yên tâm, gà làm bằng máy nên đầu gà hay bị nát. Cũng chẳng mấy ai ăn đầu nên nhà cô chặt vứt đi cho nhanh”. 

Gà thải loại đông lạnh gắn mác gà của Việt Nam được bán nhiều nơi trong tỉnh 

Dạo quanh TP Hải Dương, chúng tôi thấy cũng có những điểm bán gà quay không đầu nhưng giá cao hơn từ 1,5 - 2 lần. Theo lời chị bán gà quay tại đường Bình Lộc, phường Tân Bình (TP Hải Dương), đây là giống gà ta chân lùn lấy tại trang trại ở xã Cẩm Văn (Cẩm Giàng). “Em yên tâm. Bọn chị làm hàng nên chặt đầu gà đi cho dễ quay. Chị bảo đảm gà ta chuẩn, ngon, chất lượng miễn chê. Gà này ngon nên được các quán ăn đặt lấy về bán nhiều”, chị này giải thích khi tôi thắc mắc việc gà không có đầu. 

Sau khi mua gà về, chúng tôi kiểm tra. Thoáng nhìn, đĩa gà rất bắt mắt, thơm mùi lá chanh và hương liệu tẩm ướp. Khi ăn, gà rất dai, da cứng, thịt khô và xác, không có độ ngọt như gà ta thông thường. Qua tìm hiểu, loại gà không đầu không chỉ được chế biến chín mà còn được chào bán thịt sống tràn lan trên các trang mạng xã hội Facebook, Zalo. Các chủ tài khoản thường đăng vào các nhóm, hội quảng cáo bán gà ri với giá rẻ, từ 80.000 – 99.000 đồng/con tầm 1,5 - 1,7 kg/con. Người bán ở nhiều nơi trong tỉnh, sẵn sàng nhận mối giao hàng với số lượng lớn và hứa hẹn sẽ giảm giá hết mức nếu đặt mua nhiều. Ai có nhu cầu đặt mua, người bán sẽ giao hàng tận nơi, không tính phí. Tò mò về loại gà này, tôi đặt mua một con qua mạng xã hội. Sau khi giao đến nơi, người này giới thiệu đây là gà nuôi dưới quê. “Gà đang đẻ lứa đầu nhưng bị hỏng nên gia đình em thịt bán. Trong quá trình làm, người nhà em cắt đầu bỏ đi cho sạch sẽ. Chị cứ yên tâm”, người bán lý giải về việc gà không có đầu. 

Thực tế đó là gà đông lạnh thải loại nhập từ nước ngoài không rõ nguồn gốc 

Bao nhiêu cũng có

Trong vai người kinh doanh hàng ăn, sau nhiều lần đặt mua lẻ, chúng tôi tìm cách liên hệ, đặt hàng và "làm giá" với đầu mối bán loại gà này trên địa bàn tỉnh. Phần lớn người bán nhận giao hàng tận nơi và không muốn chúng tôi đến xem gà. Mặc dù vậy, sau khi đặt vấn đề sẽ nhập gà với số lượng lớn, thường xuyên để phục vụ chuỗi cửa hàng ăn sáng, ăn đêm tại các huyện trong tỉnh nên muốn trực tiếp đến xem hàng và thực hiện các thủ tục, giấy tờ thì một số đầu mối đã đồng ý. 

Theo lời tư vấn của chị H. - một người bán buôn gà không đầu trên địa bàn phường Cẩm Thượng (TP Hải Dương), loại gà này giá rẻ mà ngon, rất phù hợp với làm quán ăn. Cũng theo chị H., rất nhiều quán ăn ở TP Hải Dương lấy gà của chị về bán hàng. Đến nhà chị H., chúng tôi thấy có 2 tủ cấp đông loại lớn bày tại gian ngoài. Trong tủ có rất nhiều loại thực phẩm cấp đông như thịt lợn, thịt bò, chân vịt, chân gà... Chị H. để riêng từng con gà vào mỗi túi. Vừa lấy gà ra giới thiệu, chị vừa nói: “Ở nhà, chị chỉ để hàng quảng cáo cho khách mua lẻ hoặc mua số lượng ít. Nếu em mua nhiều, chị sẽ lấy hàng ở kho lạnh và giao tận nơi. Đây là loại gà đẻ, nhập khẩu từ Hàn Quốc. Gà này không bị hao khi luộc. Thịt gà không bị nhũn nên các quán ăn rất thích mua”. Chị H. hướng dẫn chúng tôi nếu mua gà về chưa dùng hết thì để vào tủ đông... vài năm cũng không lo bị hỏng. Khi muốn dùng thì bỏ ra ngoài qua đêm hoặc thả vào thùng nước lạnh vài tiếng sẽ như gà tươi. Gà sau khi rã đông, chế biến xong sẽ không ai biết là gà đông lạnh. Để khách ăn không chú ý thì nên bày gà có đầu, sau đó thái thêm gà này trộn lẫn vào gà ta.

Với lý do mới mở cửa hàng nên tôi chỉ lấy tạm 1 thùng gà không đầu về dùng thử. Chị H. bán giá 680.000đồng/thùng 10 con. Gà được đóng bằng thùng carton. Khi mở ra, 10 con gà đông đá thành một tảng trắng phau. Sau khi để qua đêm, tôi kiểm tra thấy gà có những vết thâm tím trên mình. Trong bụng gà có những tảng mỡ dầy, màu vàng, một số con có mùi hôi. 

Đã hẹn trước nên khi tôi đến kho buôn TA. ở thị trấn Thanh Hà, chủ cửa hàng đã để sẵn 1 thùng gà không đầu, đang tan đá, chảy nước trước cửa quán. Chủ cửa hàng cũng giới thiệu loại gà này là gà đông lạnh nhập khẩu từ Hàn Quốc và đóng sẵn thành từng thùng carton từ 10 - 12con. Theo giới thiệu, cửa hàng có hàng chục cộng tác viên bán hàng gia dụng và bán loại gà này. Phần lớn các quán ăn trên địa bàn huyện đều lấy gà đông lạnh này về làm hàng bán kèm.

Qua tìm hiểu, loại gà đông lạnh nhập khẩu có bao bì đóng thùng mỗi nơi một khác. Giá bán buôn tùy từng kho, dao động từ 50.000 - 68.000 đồng/con. Lấy lý do làm hàng ăn lớn và lâu dài nên chúng tôi cần một số loại giấy tờ bảo đảm nguồn gốc thực phẩm để “đối phó” với cơ quan chức năng. Lúc này, các chủ kho đều cho rằng phần lớn họ bán hàng dựa vào sự tin tưởng nhau là chính và không có giấy tờ mua bán, chứng minh nguồn gốc, xuất xứ. Họ khẳng định để tạo mối làm ăn lâu dài, nếu chúng tôi mua số lượng lớn, thường xuyên và cần giấy tờ hợp lý thì kho sẽ hỏi kho tổng để cung cấp giấy tờ sau.

Sau nhiều lần dò hỏi về loại gà không đầu này, tôi được anh Lâm, người bán vịt quay đã nhiều năm tại xã Việt Hồng (Thanh Hà) cho biết thời gian đầu anh cũng được nhiều người chào mua loại gà này về quay bán với giá rẻ nhưng anh không lấy. Lý giải điều này anh Lâm cho biết: “Tôi bán cho người dân quen ở đây nên chỉ làm thật, ăn thật, không sử dụng sản phẩm không biết nguồn gốc, xuất xứ”. Điều lo sợ của anh Lâm cũng dễ hiểu bởi trước đây, anh đã có thời gian chở hàng thuê tại cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh). Anh Lâm kể từng chứng kiến các chuyến hàng chở nội tạng, gà nguyên con không đầu và các loại cánh gà, đùi gà đã bốc mùi từ Trung Quốc chuyển sang sơ chế tại các điểm ở gần cửa khẩu Móng Cái, sau đó cấp đông chuyển về các tỉnh tiêu thụ. “Tôi đã từng trực tiếp chở các chuyến hàng như thế nên không bao giờ mua gà không đầu về bán”, anh Lâm nói. 

Theo ông Vũ Minh Hải, Tổng Thư ký Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh Hải Dương, nếu gà đông lạnh được bảo quản duy trì ở nhiệt độ lạnh thích hợp và được kiểm định chặt chẽ về an toàn thực phẩm sẽ vẫn giữ được chất lượng và độ tươi nhất định, nhưng nếu không bảo quản đúng cách, gà sẽ bị ôi và nhiễm khuẩn. Gà, thịt gà được sử dụng phải bảo đảm các điều kiện về an toàn thực phẩm, dư lượng các loại thuốc kháng sinh, chất dùng trong chăn nuôi ở ngưỡng an toàn cho phép theo quy định. Việc lựa chọn, sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, chưa được kiểm soát ở khâu nhập khẩu và lưu thông luôn tiềm ẩn các nguy cơ gây mất an toàn cho người tiêu dùng. Để bảo đảm an toàn, người tiêu dùng cần lựa chọn gà có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Tránh tham rẻ, mua phải gà thải loại kém chất lượng, ảnh hưởng đến sức khỏe. Các cơ quan chức năng của tỉnh cần kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc nhập khẩu và tiêu thụ gà đông lạnh để bảo vệ sức khỏe người dân. 

PHAN ANH