‎​​​​​​​Phớt lờ quy định phòng chống tác hại của thuốc lá

Nhan nhản vi phạm

Từ ngày 1.8, Thông tư số 11/2023/TT-BYT ngày 11.5.2023 của Bộ Y tế quy định cụ thể về các địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà có hiệu lực. Các cơ quan truyền thông từ Trung ương tới địa phương đã tuyên truyền, phổ biến thông tư này từ nhiều tháng trước.

Tuy nhiên, theo khảo sát của phóng viên Báo Hải Dương, một bộ phận người dân vẫn chưa quan tâm tới những quy định của Thông tư 11. Vài ngày trước, ghé vào hai quán cà phê trên đường Thanh Niên và Đỗ Ngọc Du (TP Hải Dương), chúng tôi thấy vẫn có một số nam giới vô tư ngồi hút thuốc lá mà không có nhân viên nào nhắc nhở. Quán cà phê trên đường Thanh Niên thậm chí có gắn biển “No Smoking” nhưng những vị khách ý thức kém vẫn vô tư nhả khói. Tôi hỏi một nhân viên phục vụ bàn: “Anh muốn hút thuốc lá luôn tại đây như mấy anh kia có được không?”. Nhân viên này đồng ý ngay dù tôi đã giải thích hút thuốc lá trong cơ sở dịch vụ ăn uống như quán này sẽ bị phạt. “Ai kiểm tra mà phạt hả anh? Quán em ngày nào chả có khách hút thuốc lá, có ai bị phạt đâu”, nhân viên này nói.

Cơ sở y tế, cơ sở vui chơi, giải trí dành cho trẻ em… là những địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và trong khuôn viên. Tuy nhiên, tại khuôn viên Bệnh viện Đa khoa tỉnh và Bệnh viện Phổi Hải Dương, phóng viên vẫn bắt gặp người nhà bệnh nhân, thậm chí là bệnh nhân hút thuốc lá. Trong khi đó, tại khu vui chơi ngoài trời Nhà Thiếu nhi Hải Dương cũng vẫn có những ông bố vừa hút thuốc lá, vừa đứng trông con vui chơi.

Trong lúc đợi khách trên đường Nguyễn Lương Bằng (TP Hải Dương), anh N.M.C. một lái xe taxi, nằm tựa lưng sau ghế hút thuốc lá. Anh T. biết taxi là một trong những phương tiện giao thông công cộng bị cấm thuốc lá hoàn toàn kể từ ngày 1.8 nhưng vẫn cứ hút. “Tôi nghe VOV giao thông tuyên truyền nhiều về quy định này rồi nhưng vì thói quen nên cũng phải sửa dần dần”, anh T. bao biện.

Thông tư 11 quy định cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà ở các cơ quan hành chính Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, nơi làm việc của các tổ chức, đơn vị… Thực tế cho thấy ở không ít cơ quan nhà nước, tình trạng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động hút thuốc lá tại phòng làm việc vẫn diễn ra khá phổ biến.

Cần giải pháp mạnh

Hầu như ai cũng rõ những hệ lụy mà thuốc lá gây ra cho xã hội, đặc biệt là sức khoẻ con người. Nhưng làm sao để hạn chế thấp nhất tình trạng vi phạm quy định phòng chống tác hại của thuốc lá lại là một bài toán khó giải.

Một số nhà quản lý về y tế cho rằng việc tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá hiện đã được quan tâm nhưng chưa liên tục, chưa đa dạng, phong phú, chưa tác động mạnh mẽ đến nhận thức của người dân. Các mô hình phòng chống tác hại của thuốc lá còn ít, quy mô nhỏ, chưa được nhân rộng, thiếu sự lan toả. Công tác kiểm tra việc chấp hành các quy định phòng chống tác hại của thuốc lá gần như bị lãng quên, không rõ cơ quan thực hiện.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Lưu, Giám đốc Bệnh viện Phổi Hải Dương cho biết khi phát hiện người nhà bệnh nhân hút thuốc lá trong khuôn viên thì nhân viên bệnh viện cũng chỉ dừng lại ở việc nhắc nhở, tuyên truyền, chưa có chế tài xử phạt. Nghị định số 117/2020/NĐ-CP quy định vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế nêu chỉ phạt từ 200.000-500.000 đồng đối với hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm. Đây là mức xử phạt thấp, chưa đủ sức răn đe. “Thông tư 11 quy định rất rõ các địa điểm cấm hút thuốc. Vấn đề ở chỗ là quy định xử phạt hành chính cần được xây dựng lại, cao hơn nhiều lần mức hiện tại mới đủ sức răn đe. Khi đã có quy định xử phạt cũng cần quy định rõ cơ quan, đơn vị có thẩm quyền xử phạt. Giải quyết được những nút thắt này thì việc chấp hành quy định phòng chống tác hại của thuốc lá mới đi vào thực chất”, tiến sĩ Lưu nêu quan điểm.

Nhiều ý kiến cho rằng các cơ quan có thẩm quyền cần tăng cường kiểm tra, xử lý những cơ quan, đơn vị không chấp hành quy định phòng chống tác hại của thuốc lá. Mặt khác, xây dựng đường dây nóng để người dân có thể phản ánh những đơn vị, cá nhân vi phạm.