Phân chia tiền đất vì lợi ích chung

Người dân đi xem thực địa dự án khu dân cư ở Nam Sách sau buổi đấu giá. Ảnh tư liệu

Theo Nghị quyết số 05/2021/NQ-HĐND ngày 29.10.2021 của HĐND tỉnh về tỷ lệ điều tiết số thu tiền sử dụng đất giai đoạn 2022-2025, đối với những dự án cấp huyện hoặc cấp xã làm chủ đầu tư thực hiện giải phóng mặt bằng, xây dựng hạ tầng và đấu giá cho từng lô đất, tỷ lệ phân chia nguồn thu năm 2022 là ngân sách cấp tỉnh 20%, cấp huyện 60% và cấp xã 20%; giai đoạn 2023-2025 là ngân sách cấp tỉnh 40%, cấp huyện 45% và cấp xã 15%. Nhiều đại biểu đề nghị cần nâng tỷ lệ phân chia nguồn thu cho ngân sách cấp huyện, cấp xã để tạo động lực đẩy mạnh thực hiện các dự án đấu giá thu tiền sử dụng đất và có nguồn lực để cấp cơ sở đầu tư các công trình, dự án.

Cách đây gần 2 năm, các đại biểu HĐND tỉnh khóa XVII đã bấm nút thông qua Nghị quyết số 05/2021/NQ-HĐND. Mục tiêu của nghị quyết khi tăng tỷ lệ phân chia nguồn thu tiền sử dụng đất cho cấp tỉnh là để ưu tiên đầu tư các công trình, dự án lớn, nhất là các công trình giao thông, y tế, giáo dục… mang tính động lực, lan tỏa, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh và của các địa phương. Việc này cũng nhằm khắc phục tình trạng chưa phát huy hiệu quả nguồn lực từ đất, đầu tư dàn trải, không có công trình, dự án lớn để thúc đẩy phát triển ở các địa phương trong tỉnh. Trước khi ban hành Nghị quyết số 05/2021/NQ-HĐND, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức giám sát tại một số địa phương về nội dung trên. Tại huyện Bình Giang, trong giai đoạn 2015-2020, huyện này thu được 1.828 tỷ đồng tiền sử dụng đất, tăng 317,9% so với kế hoạch tỉnh giao và là địa phương có số thu từ sử dụng đất đứng thứ 2 trong tỉnh. Trong giai đoạn này, với nguồn thu từ đất, Bình Giang đã đầu tư 1.623 tỷ đồng xây dựng tới 619 công trình nhưng không có công trình, dự án quy mô lớn.

Bên cạnh đó, Nghị quyết số 05/2021/NQ-HĐND cũng tạo cơ chế thuận lợi để cấp huyện sử dụng hiệu quả hơn nguồn lực đất đai, tránh đầu tư manh mún, dài trải. Theo nghị quyết, đối với những dự án thu tiền sử dụng đất để đầu tư các công trình trọng điểm giao cho cấp huyện làm chủ đầu tư đáp ứng tiêu chí theo quy định của UBND tỉnh thì sẽ phân chia 100% cho ngân sách cấp huyện. Đến nay, trong tỉnh đã có 3 dự án được triển khai thực hiện theo cơ chế trên và được kỳ vọng sẽ tạo được sự đột phá, thúc đẩy phát triển, đó là dự án đường trục Đông-Tây huyện Kim Thành; đường dẫn cầu Cậy mới và đường 33 m kéo dài (qua địa phận huyện Cẩm Giàng) nối đường Vũ Công Đán (TP Hải Dương); cải tạo và mở rộng đường Vũ Công Đán (TP Hải Dương).

Ngoài ra, Nghị quyết số 05/2021/NQ-HĐND cũng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ gắn với tăng cường trách nhiệm của chính quyền các cấp trong việc nâng cao giá trị đất đai và sử dụng hiệu quả nguồn lực từ đất đai. Nghị quyết cũng hướng tới mục đích tối đa hóa nguồn lực đất đai, chuyển đổi dần phương thức Nhà nước tự giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng để chia lô, đấu giá quyền sử dụng đất sang phương thức Nhà nước chỉ thực hiện giải phóng mặt bằng, bán đấu giá đất cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng. Theo nghị quyết, trường hợp sử dụng ngân sách cấp huyện hoặc cấp xã giải phóng mặt bằng và đấu giá toàn bộ dự án thu tiền sử dụng đất cho tổ chức, doanh nghiệp thì ngân sách cấp huyện sẽ được phân chia 60% tiền thu sử dụng đất, cao hơn 15% so với cấp huyện hoặc cấp xã làm chủ đầu tư giải phóng mặt bằng, xây dựng hạ tầng và đấu giá từng lô đất. Tính toán của Sở Tài chính cũng cho thấy nếu thực hiện theo cách thức trên thì nguồn thu điều tiết về ngân sách cấp huyện có khả năng tăng thêm được trên 1.300 tỷ đồng trong giai đoạn 2021-2023. Việc giảm tỷ lệ điều tiết tiền thu sử dụng đất cho ngân sách cấp xã còn nhằm mục đích để ngân sách cấp huyện điều tiết nguồn lực, hỗ trợ cho những nơi khó khăn, tránh tình trạng nguồn lực dồn vào những địa phương kinh tế-xã hội, hạ tầng cơ sở đã phát triển, việc đấu giá quyền sử dụng đất thuận lợi.

Nghị quyết số 05/2021/NQ-HĐND ngày 29.10.2021 của HĐND tỉnh về tỷ lệ điều tiết số thu tiền sử dụng đất giai đoạn 2022-2025 đã và đang hướng tới 2 mục tiêu lớn là tối đa hóa nguồn lực đất đai và ưu tiên nguồn lực để đầu tư những dự án lớn, trọng điểm. Trong bối cảnh Hải Dương đã về đích nông thôn mới, cơ sở hạ tầng thiết yếu ở các xã, phường, thị trấn đã cơ bản hoàn thiện thì việc ưu tiên nguồn lực để đầu tư công trình quy mô thúc đẩy phát triển là rất cần thiết. Những khó khăn khi thị trường bất động sản ảm đạm hiện nay cũng cho thấy việc phụ thuộc vào nguồn thu từ đất đai gây ra nhiều hệ lụy.

Vì mục tiêu chung của tỉnh, các cấp ủy, chính quyền cần thực hiện quyết liệt, cụ thể, thiết thực hơn nữa các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thu hút các nguồn lực xã hội để thúc đẩy Hải Dương phát triển bền vững.

HOÀNG LONG