Paris - Thủ đô ánh sáng

Từ ngoại ô, chiếc xe con của anh bạn Việt kiều Pháp, hướng dẫn viên du lịch tự nguyện đưa chúng tôi đến thẳng trung tâm Paris. Dừng lại ngay trước Khải Hoàn Môn, anh khoát tay chỉ ra con đường rộng thênh thang nườm nượp xe cộ và cười: "Chào mừng các bạn đến với Paris. Trước mặt các bạn chính là đại lộ Champs Élysées, một biểu tượng của Paris hoa lệ".

Tôi ngẩn người. Vậy là tôi đã chạm mặt Paris, xứ sở được mệnh danh là vùng đất của hoa hồng và bánh mì, kinh đô của ánh sáng và sắc đẹp, mà một trong những công trình vĩ đại của nó đang hiển hiện trước mắt tôi đây - đại lộ Champs Élysées. Con đường 10 làn xe, lề đường rộng, hai bên có hai hàng cây cổ thụ cao vút, dãy cây xanh lớn ở giữa và hai tuyến xe chạy 2 bên, xây dựng từ thời Napoleon đệ tam, hiện ra đầy dáng vẻ hiện đại, khiến tôi choáng ngợp. Phảng phất trong Khải Hoàn Môn, được xây dựng vào năm 1848 theo lệnh của Napoleon, là cái hồn cốt của Paris, ngạo nghễ và quyền uy. Ấn tượng ấy càng được củng cố hơn khi chúng tôi đứng giữa quảng trường Ngôi Sao. 12 trục đường toả ra từ quảng trường này, như 12 cánh hoa của một ngôi sao khổng lồ, tạo ra một trục cảnh quan mà tôi chưa từng được thấy. Anh bạn hướng dẫn viên du lịch bất đắc dĩ bảo tôi: "Cho đến nay, chưa có đô thị nào trên thế giới có một trục cảnh quan hoành tráng đến vậy". Rồi anh nói thêm: "Trục Đại lộ Champs Élysées, quảng trường Ngôi Sao, Khải Hoàn Môn, quảng trường Concorde, trụ biểu Ai Cập, quảng trường Canousel sẽ xuyên qua vườn Tuileries, chiếu thẳng tới điện Louvre. Có thế coi đây là cốt cách tinh thần của các đế chế Pháp".

Nhưng chừng ấy chưa phải là tất cả. Paris còn nhiều bộ mặt khác nhau mà bộ mặt nào cũng khiến du khách lần đầu tới đây phải kinh ngạc. Không khó để tìm thấy ở Paris hình ảnh một đô thị đài các và vương giả của quá khứ. Tôi cảm nhận rất rõ điều đó khi chúng tôi lang thang trong khuôn viên đẹp mê hồn của cung điện Versailes. Dường như các vị vua Pháp từ Louis 16, Francois 1, Louis 19... đều chú tâm xây dựng và mở mang Paris theo hướng này. Không thể không ngây ngất trước một Paris hoàng gia đầy vẻ quý phái với điện Louvre, lâu đài và vườn Luxembourg, cung điện Versailes. Kiến trúc Phục hưng châu Âu, kiến trúc đặc trưng Pháp, tổ chức không gian kiểu Hy Lạp, La Mã cổ, sự kết hợp tuyệt vời giữa kiến trúc, hội hoạ và điêu khắc càng làm nổi bật vẻ cao sang và quý phái của hoàng cung và giới thượng lưu Pháp một  thời. Vẻ cao sang ấy còn được tôn lên bởi nét độc đáo khác của kiến trúc Hoàng gia: Nghệ thuật vườn cảnh. Ai đến Paris mà không bị hớp hồn bởi màu sắc kỳ ảo của vườn Tuileries, vườn Versailes, vườn Champde Mars? Còn tôi, đứng ở tâm khu vườn Luxembourg, đón ngọn gió mát rượi từ sông Seine thổi về, càng hiểu thêm niềm tự hào của người dân Paris về phong cách vườn hoàng gia Pháp, cái phong cách mà các loại vườn quý tộc của Italia hay vườn trại của giới vương giả Anh đều không có. Một phong cách độc nhất vô nhị.

Ngày thứ hai ở Paris, chúng tôi được anh bạn ở Ban Tiếng Việt Đài BBC dẫn đi vãn cảnh hai bờ sông Seine, nơi nuôi sống tâm hồn lãng mạn của thành phố hoa lệ vào bậc nhất trên thế giới này. Không chiêm ngưỡng sông Seine coi như chưa đến Paris, anh bạn tôi bảo vậy. Quả thật, khó có thể hình dung cuộc sống kinh thành Paris nếu thiếu dòng sông Seine. Hàng ngàn năm nay sông Seine vẫn luôn là trục phát triển và mở rộng của Paris. Con sông lững lờ uốn lượn nuôi dưỡng hồn vía lãng mạn của thành phố hoa lệ này có lưu vực rộng lớn tạo nên 5 vùng nông nghiệp trù phú và Paris là trung tâm. Lịch sử ghi lại rằng nơi đây 4.000 năm trước vốn là một làng chài, được những cư dân tộc người Goloa đặt viên đá định cư đầu tiên. Làng chài ấy nay là "cife", đảo trung tâm của Thủ đô Paris. Nhưng sông Seine không chỉ là biểu tượng của xây dựng và phát triển. Chảy qua khoảng không gian thơ mộng giữa lòng thành phố, sông Seine như nét vẽ tài hoa của một hoạ sĩ bậc thầy làm tăng thêm vẻ đẹp huyền ảo của Paris. Vẻ đẹp ấy, được huyền thoại hoá với nữ thần Seine, người đã đem mưa đến tưới mát cho một vùng đất khô hạn, hình thành nên sông Seine. Người ta gọi Paris là con gái của sông Seine là vì thế. Chính nữ thần Seine đã tạo ra những hòn đảo, thung lũng thơ mộng trên dòng sông Seine, chắp cánh cho những thiên tài nghệ thuật như Van Gogh, Degas, Gauguin... thành danh, xứng đáng là kinh đô văn hoá một thời của châu Âu và thế giới.

Khải Hoàn Môn (Paris)

Khám phá vẻ đẹp lộng lẫy của Paris không thể không nói đến những công trình kiến trúc độc đáo hai bên bờ sông, những điểm nhấn hết sức đặc biệt trong không gian đô thị của thành phố này. Nhà thờ Đức Bà Paris, điện Louvre, cung điện hoàng gia cổ kính soi bóng trên dòng sông Seine tạo ra một thế giới huyền hoặc như trong thần thoại, làm say lòng bất cứ ai chiêm ngưỡng nó, nhất là vào những buổi hoàng hôn. Những công trình ấy ghi dấu vào lịch sử kiến trúc nhân loại như một sắc diện kiến trúc đặc trưng Paris, lịch lãm và hoa lệ. Mang trong mình cảm giác đó, chúng tôi hoà vào nhóm các nghệ nhân trong những bộ trang phục cổ đang say sưa chơi đàn trước sân nhà thờ Đức Bà. Còn thấp thoáng đâu đây dáng chàng gù trong tiểu thuyết của Victo Huygo. Tôi ngửa mặt nhìn lên đỉnh nóc nhà thờ và bỗng thầy choáng ngợp vì sự kỳ vĩ của nó. Với kiến trúc Gô-tích Paris, nhà thờ Đức Bà được coi là một kiệt tác không chỉ của riêng nước Pháp. Bắt đầu xây dựng từ năm 1163, được bồi đắp trong 200 năm, cơ bản hoàn thành vào thế kỷ XIX, nhiều con số xây dựng khiến người ta thật sự kinh ngạc. Nhà thờ dài 130m, rộng 50m, cao 45m, 3 tầng, được xây dựng bằng hàng ngàn viên đá tảng đẽo gọt rất công phu. Nhà thờ có 3 cửa, trong đó cửa chính dẫn vào đại sảnh giáo đường có thể đủ chỗ cho 9.000 người dự lễ. Nghe nói nhiều hoàng đế nước Pháp trong đó có Napoleon đã được tấn phong tại đây. Chúng tôi lặng lẽ bước trên những viên đá cổ lát trên sân thánh đường mà cảm thấy hơi thở rất rõ, hơi thở lịch sử của một dân tộc.

Giã từ vẻ đẹp nguy nga của những đền đài, cung điện, ngày hôm sau, chúng tôi quyết định đến thăm quảng trường tháp Eiffel - một biểu tượng của Paris hiện đại. Rất may là mùa này thời tiết Paris khá đẹp. Trong ánh nắng buổi chiều trong suốt như pha lê, tôi mê đi nhìn ngọn tháp như bức thư hoạ của một nghệ nhân hiện lên giữa bầu trời xanh không tưởng. Cái khối sắt thép gồm 10.668 tấn, 18.000 bộ phận cấu kiện, được 250 người xây dựng trong 2 năm, cao 320 m, hoàn thành vào năm 1889, vượt qua những phản ứng dữ dội của dư luận thời ấy, đã thực sự trở thành niềm kiêu "hãnh của giới xây dựng và người dân Paris. Lạ ở chỗ là khối sắt thép khổng lồ ấy lại hài hoà tuyệt với những kiến trúc xung quanh. Người bạn tôi cho biết, đứng trên đỉnh tháp, vào những ngày trời quang mây, có thể phóng tầm nhìn xa tới 90 km. Không có điều kiện leo lên tháp nhìn toàn cảnh Paris, chúng tôi giết thời gian bằng cách chọn một quán cà phê nhỏ. Nhâm nhi ly cà phê kiểu Pháp, có vẻ rất giống một quán cà phê Sài Gòn, chúng tôi nhai bánh mì chờ ngắm Eiffel về đêm. Sự kiên nhẫn đã được đền đáp. Với ánh sáng của 22.000 ngọn đèn, dưới bầu trời không mây, tháp Eiffel sáng rực lên như một ngôi sao chổi, một vẻ đẹp kỳ vĩ huy hoàng mà trong đời tôi chưa một lần được thấy.

Chúng tôi ghé quảng trường Montmartre lúc gần 11 giờ đêm, nhưng không khí ở đây vẫn sôi động. Một địa điểm thấm đậm chất đời thường của Paris. Các quán rượu và quầy ba vẫn đông khách. Trong ánh sáng rực rỡ của Paris về đêm, nhiều hoạ sĩ, không biết là chuyên nghiệp hay nghiệp dư vẫn miệt mài bên giá vẽ. Trong số họ, có ai sẽ trở thành Picasso, Toulouse-Lautres... những thiên tài hội hoạ đã qua thuở hàn vi từ chính quảng trường này? Tôi không biết nhưng nhìn họ, tôi cảm nhận rất rõ cái hồn lãng tử rất nghệ sĩ của Paris. Một Paris hoành tráng, một Paris lộng lẫy kiêu sa, một Paris diễm lệ của sắc đẹp và ánh sáng.

DƯƠNG TRỌNG DẬT