Cách đây 64 năm, ngày 3-10-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp Đoàn đại biểu Nam Bộ ra công tác và thăm Người tại chiến khu Việt Bắc.
Đoàn đại biểu Nam Bộ đã mang theo những tặng phẩm của nhân dân miền Nam gửi tặng Bác và Chính phủ, trong đó có bức họa vẽ bằng máu của họa sĩ - nhà điêu khắc Diệp Minh Châu. Bức họa vẽ hình Bác Hồ và ba em thiếu nhi tượng trưng ba miền Bắc Trung Nam vây quanh Người. Khi xem bức họa, Bác rất xúc động.
Cách mạng và cuộc đời cùng nhân cách Chủ tịch Hồ Chí Minh là cảm hứng sáng tạo vô cùng với người nghệ sĩ. Trong đó, họa sĩ - nhà điêu khắc Diệp Minh Châu đã thuộc về cách mạng, thuộc về con đường Bác Hồ đã chọn. Trong hồi ký của mình, ông viết: "Bác là đề tài bất tuyệt cho tất thảy nghệ sĩ chúng tôi". Vì lẽ đó, 50 năm hoạt động nghệ thuật, người họa sĩ quê Bến Tre Diệp Minh Châu đã tập trung trí tuệ, tài ba và tâm huyết cho một đề tài xuyên suốt: Khắc hoạ chân dung Bác Hồ.
Đặc biệt, tháng 9-1947, từ chiến khu Đồng Tháp Mười, Diệp Minh Châu đã trích máu ở cánh tay mình, dùng đầu ngón tay vẽ bức tranh Bác Hồ và các cháu thiếu nhi Bắc Trung Nam. Lúc điểm nhãn cho bức tranh, họa sĩ lấy hai giọt máu được chấm vào hai ngón tay út để vẽ mắt của Người. Dòng máu của họa sĩ đã chảy vào tranh như ước nguyện của tác giả làm nên sự kiện có một không hai trong lịch sử nghệ thuật. Đó là bức huyết họa đầu tiên quý báu nhất đời họa sĩ - nhà điêu khắc Diệp Minh Châu.
Trong lịch sử hội họa Việt Nam, cũng đã có những bức huyết họa về Bác Hồ kính yêu. Họa sĩ - điêu khắc gia, đại tá Lê Duy Ứng, khi bị thương ở chiến trường đã lấy máu ở vết thương của mình vẽ chân dung Bác ở giữa, phía dưới ghi câu: "Ánh sáng và niềm tin. Con nguyện dâng Người tuổi thanh xuân". Hay họa sĩ Ngô Quang Nam, nguyên là Vụ trưởng Vụ Mỹ thuật, lúc nằm bệnh viện ở Tiệp Khắc cũ, nghe tin Bác mất, ông đã lấy máu ở tay mình vẽ chân dung Bác để ghi tạc nỗi mất mát lớn lao. Phía dưới bức tranh còn viết những dòng thơ đầy tâm huyết của họa sĩ đối với Bác: “Chúng con quê ở trăm miền/Dù trong Nam hay ngoài Bắc/Dù xa quê hương hàng vạn dặm/Trong tim vẫn có máu Bác chuyển hồi/Nay Bác đã mất rồi!/Tim chúng con như ngừng đập/Bác ơi!”.
65 năm qua, bức huyết họa “Hồ Chủ tịch và các cháu thiếu nhi Bắc Trung Nam” của họa sĩ - nhà điêu khắc Diệp Minh Châu đã để lại ấn tượng sâu sắc và xúc động trong lòng mọi người. Bức họa hiện còn lưu giữ ở Bảo tàng Cách mạng Việt Nam. Những bức huyết họa về Bác Hồ là tấm lòng, gan ruột của các họa sĩ, nhà điêu khắc đối với vị lãnh tụ vĩ đại hết lòng vì nước vì dân: Hồ Chí Minh - Người luôn tỏa sáng trong ta.
Quang Minh (biên soạn)