Ngày 6-11-1996, kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa IX đã ra Nghị quyết về việc tái lập hai tỉnh Hải Dương và Hưng Yên.
Đồng chí Phạm Văn Thọ, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương trao lẵng hoa của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Hải Dương
tặng các đồng chí cán bộ Hưng Yên lúc chia tay về thị xã Hưng Yên (ngày 1-1-1997) . Ảnh tư liệu
Thời khắc khó quênNhững ngày tháng 12 này, chúng tôi có dịp trò chuyện với đồng chí Phạm Văn Bảo, nguyên Chủ tịch HĐND tỉnh Hải Dương khóa XII giai đoạn 1997-1999, hiện là Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh. Theo đồng chí Phạm Văn Bảo, gần 29 năm chung tỉnh Hải Hưng, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong tỉnh đã giữ vững truyền thống đoàn kết, thống nhất, thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, góp phần quan trọng bảo vệ, xây dựng Tổ quốc. Tuy nhiên do địa giới hành chính rộng, giao thông khó khăn nên công tác lãnh đạo, quản lý còn nhiều bất cập, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn…
Tại các phiên tiếp xúc cử tri chuẩn bị cho kỳ họp thứ 2, HĐND tỉnh Hải Hưng khóa IX (nhiệm kỳ 1989-1994) vào tháng 3-1990, lần đầu tiên có ý kiến cử tri đề nghị Trung ương xem xét cho tách tỉnh. Kỳ họp giữa năm 1991, HĐND thị xã Hưng Yên và nhiều huyện đã thảo luận ý kiến của cử tri và có nghị quyết đề nghị HĐND tỉnh xem xét đề nghị Quốc hội, Chính phủ cho tái lập hai tỉnh Hải Dương và Hưng Yên. Sau khi báo cáo và được Ban Thường vụ Tỉnh ủy nhất trí, HĐND tỉnh đã có Nghị quyết đề nghị Quốc hội, Chính phủ cho tái lập hai tỉnh.
Sau khi Quốc hội đồng ý cho tái lập tỉnh, công tác chuẩn bị tách tỉnh đã được tiến hành khẩn trương. Ngày 25-11-1996, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hải Hưng khóa VII đã triệu tập hội nghị lần thứ 4 công bố quyết định của Quốc hội về tái lập tỉnh, ra Nghị quyết về chia tách tỉnh. Ông Bảo nhớ lại: "Ngày 2-12-1996, HĐND tỉnh Hải Hưng nhiệm kỳ 1994-1999 đã tổ chức kỳ họp thứ 7 để đánh giá những thành tựu đạt được sau 29 năm sáp nhập tỉnh và công bố quyết định của Quốc hội về chia tách tỉnh". Kết thúc kỳ họp chung cuối cùng, có nhiều cảm xúc vui, buồn xen lẫn, nhưng ai cũng phấn khởi vì nguyện vọng chia tách tỉnh đã thành hiện thực.
Ngày 12-12-1996, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã ra Nghị quyết về việc thành lập Đảng bộ tỉnh Hải Dương. Bộ Chính trị cũng đã chỉ định Ban Chấp hành lâm thời Đảng bộ tỉnh Hải Dương gồm 30 đồng chí, đồng chí Phạm Văn Thọ, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Hưng được chỉ định làm Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương. Ngày 31-12-1996, HĐND tỉnh Hải Dương khóa XII họp kỳ họp thứ nhất, kiện toàn tổ chức HĐND, UBND tỉnh Hải Dương, thông qua danh sách các sở, đơn vị trực thuộc UBND tỉnh và bàn một số nhiệm vụ trước mắt về phát triển kinh tế-xã hội, an ninh, quốc phòng. Tại kỳ họp, đồng chí Phạm Văn Bảo, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy được bầu giữ chức Chủ tịch HĐND tỉnh; đồng chí Nguyễn Đức Kiên, Phó Bí thư Tỉnh ủy giữ chức Chủ tịch UBND tỉnh.
Xiết bao bịn rịnChỉ trong một thời gian ngắn, các ngành, các đơn vị trong tỉnh đã hoàn thành việc chia tách tỉnh, làm tốt công tác tư tưởng, công tác tổ chức bộ máy, cán bộ… Xúc động nhất là ngày 2-1-1997, hai tỉnh Hải Dương và Hưng Yên đã làm lễ ra mắt và tiễn đưa đoàn cán bộ tỉnh Hưng Yên với sự tham dự đông đảo của cán bộ và nhân dân hai tỉnh. "Tại buổi lễ mít tinh ra mắt tại thị xã Hưng Yên, đồng chí Nguyễn Đức Kiên, Chủ tịch UBND tỉnh đã thay mặt cán bộ, nhân dân tỉnh Hải Dương trao tặng tỉnh Hưng Yên số tiền 5 tỷ đồng. Ngày hôm đó, cả thị xã Hưng Yên nhân dân tham dự đông như hội, khắp nơi rực rỡ cờ đỏ sao vàng", đồng chí Phạm Văn Bảo kể.
Cũng là lớp cán bộ sống trong thời khắc lịch sử ấy, đến nay ký ức ngày chia tay vẫn in đậm trong tâm trí Nghệ sĩ Ưu tú Khúc Hà Linh. Hồi ấy, ông Linh là Hiệu trưởng Trường Văn hóa, Nghệ thuật, Phát thanh truyền hình tỉnh Hải Hưng. Ông cũng là cộng tác viên thân thiết của Báo Hải Hưng, Đài Phát thanh - Truyền hình Hải Hưng, Tạp chí Văn nghệ Hải Hưng… Bởi vậy khi có quyết định chia tách hai tỉnh, anh em báo chí, văn nghệ sĩ Hải Dương và Hưng Yên không khỏi bùi ngùi, lưu luyến. Trước ngày chia tay mấy hôm, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Hải Hưng tổ chức buổi gặp mặt thân mật các cộng tác viên Hải Dương, Hưng Yên tại hội trường Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy. Bữa cơm chia tay trưa hôm đó, anh em cùng nhau chuyện trò, ôn lại biết bao kỷ niệm. Cảm xúc kẻ ở, người đi khiến ai cũng bâng khuâng. "Một phóng viên Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Hải Hưng tới phỏng vấn về suy nghĩ của tôi trước thời khắc chia tách tỉnh. Khi đó tôi trả lời, nhờ ngôi nhà chung Hải Hưng mà anh em báo chí, văn nghệ sĩ chúng tôi ở hai địa phương mới gặp gỡ và biết nhau. Giờ dù chia tách thành hai tỉnh Hải Dương và Hưng Yên song với mỗi người ngồi đây, tỉnh Hải Hưng vẫn còn mãi", ông Linh kể.
Ấn tượng sâu đậm nhất với Nghệ sĩ Ưu tú Khúc Hà Linh chính là buổi hòa vào đoàn cán bộ và nhân dân tỉnh Hải Dương tiễn đưa đoàn cán bộ tỉnh Hưng Yên tại trụ sở Tỉnh ủy. Sáng hôm đó, đang ở trường, nhận được tin Tỉnh ủy Hải Dương tổ chức lễ tiễn đưa đoàn cán bộ tỉnh Hưng Yên, ông Linh liền thu xếp ra chia tay một số bạn bè. Lúc đến nơi, cả đoạn đường Trần Hưng Đạo trước trụ sở Tỉnh ủy đông nghẹt người. Sau những cái bắt tay tạm biệt, đoàn xe chở những cán bộ về Hưng Yên công tác dần chuyển bánh trong những cái vẫy tay đầy bịn rịn.
Đã 20 năm trôi qua, dù đã chia tách nhưng tình cảm, sự gắn bó thời còn chung tỉnh khi xưa giờ đây vẫn được cán bộ, người dân hai tỉnh Hải Dương, Hưng Yên giữ gìn, vun đắp.
NGỌC HÙNG