Gửi bình luận
Thứ Sáu, 13/12/2024
Năm 2002, khi đã 72 tuổi, nhà văn Nguyễn Khải có dịp về thăm lại quê ngoại ở Hưng Yên. Chuyến đi này tuy không có chủ trương, nhưng ông thật may mắn là tìm gặp lại người bạn tinh thần của ông - đó là tập truyện: "Chủ tịch huyện".
Nhà văn Nguyễn Khải đã cho xuất bản trên 30 đầu sách, đủ các thể loại văn học. Cuốn sách "Chủ tịch huyện" ông viết từ những năm 60 của thế kỷ trước. Nhân vật chính trong truyện này là Quang (nguyên mẫu là ông Chủ tịch UBND huyện Khoái Châu, Hưng Yên) với phong trào xây dựng HTX nông nghiệp, điện khí hóa nông thôn. Tác phẩm được Nhà xuất bản Văn học ấn hành năm 1972. Từ ngày tác phẩm ra đời, do bận bịu nhiều công việc, lại di chuyển chỗ ở nhiều lần, nên nhà văn Nguyễn Khải đã để "Chủ tịch huyện" lưu lạc. Do vậy đến nay ông không có trong tay tác phẩm này! Có chăng chỉ còn trong trí nhớ. Ông cũng có ý định đi tìm từ lâu mà chưa có dịp. Ngày 15-12-2002, ông tới Thư viện Hưng Yên. Tại đây, Nguyễn Khải đã gặp lại "Chủ tịch huyện" đang nằm gọn gàng trên giá sách, ký hiệu V21… Ông mừng quá, nhưng khi hỏi cô thủ thư thì được trả lời: "Đây là cuốn độc nhất vô nhị". Ông tỏ ý muốn chuộc, hoặc xin lại nhưng cô thủ thư trả lời: "Cháu không được phép". Nhà văn đành mượn về để đi phô-tô.
Biết chuyện đó, ông Nguyễn Văn Thị, Giám đốc Thư viện đã trao đổi với cô thủ thư đồng ý biếu nhà văn cuốn sách đó. Nhưng nhà văn Nguyễn Khải vẫn tỏ ra băn khoăn. Thấy vậy, ông Thị nói: "Bác cứ lấy, tủ sách ở nhà riêng của tôi còn một cuốn nữa, tôi sẽ bổ sung cho thư viện sau mà".
Cầm "Chủ tịch huyện" trên tay, nhà văn Nguyễn Khải cảm động nói: "Cám ơn các đồng chí đã bắt giữ ông Chủ tịch huyện tròn 30 năm trao lại cho tôi hôm nay!".
Vậy là ông "Chủ tịch huyện" ấy đã nghiễm nhiên đứng xếp gáy trên giá sách của nhà văn Nguyễn Khải tại TP Hồ Chí Minh cùng với các tác phẩm: "Mùa lạc", "Xung đột", "Tháng ba ở Tây Nguyên"… Nhưng thật không ngờ lần ấy là chuyến về thăm quê mẹ cuối cùng của nhà văn Nguyễn Khải ở Hưng Yên để rồi 5 năm sau, ngày 15-1-2007 ông vĩnh biệt ra đi vào cõi vĩnh hằng tại TP Hồ Chí Minh ở tuổi 77.
LÊ HỒNG BẢO ANH