Mỹ cân nhắc các hành động quân sự thách thức trực tiếp đến mưu đồ bành trướng của Bắc Kinh trên Biển Đông, điều này có thể dẫn đến nguy cơ xảy ra xung đột giữa hai bên.
|
| Tàu chiến Trung Quốc (trong vòng) theo sát tàu chiến Mỹ khi con tàu này tuần tra trong vùng biển quốc tế gần đảo Trung Quốc bồi đắp trái phép trên Biển Đông |
Trung Quốc lớn tiếng thách thức MỹMột quan chức Mỹ tiết lộ, Lầu Năm Góc đang cân nhắc việc điều động máy bay quân sự và tàu chiến tuần tra quanh các đảo nhân tạo Trung Quốc đang bồi đắp trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam, nhằm bảo đảm tự do hàng không và hàng hải ở Biển Đông. Động thái này nếu thực hiện sẽ đưa Mỹ dấn sâu vào vấn đề tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông, các chuyên gia an ninh khu vực cho hay, theo The Wall Street Journal (Mỹ).
Trung Quốc lập tức bày tỏ lo ngại và yêu cầu Washington giải thích thông tin trên, cảnh báo Mỹ sẽ vượt quá lằn ranh cho phép nếu thực hiện kế hoạch tuần tra quanh đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đang xây trái phép trên Biển Đông. “Tự do hàng hải không có nghĩa là tàu hoặc máy bay quân sự nước ngoài có thể xâm phạm vùng biển và không phận của nước khác”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh lớn giọng trong một buổi họp báo.
Trong khi đó, Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Thôi Thiên Khải tố ngược rằng Mỹ đã “tăng gấp đôi mức chỉ trích” việc xây dựng cải tạo đảo của Trung Quốc ở Biển Đông. Hãng tin Tân Hoa xã ngày 15-5 dẫn lời ông Thôi cảnh báo Washington không được can thiệp vào Biển Đông. “Thử xem ai mới là bên đang gây ra những căng thẳng ở Biển Đông? Trong những năm qua, Mỹ đã can thiệp theo cách gây chú ý như thế. Họ đang làm tình hình ổn định hay là đang làm rối tung nó lên?”, ông Thôi nói.
Cùng ngày, giới chuyên gia quân sự của Trung Quốc ngang ngược tuyên bố việc xây dựng cải tạo đảo của Trung Quốc sẽ vẫn diễn ra với tốc độ nhanh, ngay cả khi Lầu Năm Góc có đưa máy bay do thám và tàu chiến vào bên trong vùng tiếp giáp lãnh hải 12 hải lý của các bãi ngầm và bãi cạn mà Trung Quốc đang xây dựng cải tạo thành đảo nhân tạo. “Không có chuyện Trung Quốc sẽ dừng việc xây dựng và cải tạo ở Biển Đông vì đó là một phần trong động thái hiện thực hóa việc xác lập chủ quyền của Bắc Kinh”, chuyên gia hải quân Lý Kiệt nói.
Phát biểu của các quan chức Trung Quốc củng cố quan điểm rằng Mỹ và Trung Quốc có thể trong tình trạng xung đột. Nếu Mỹ thực hiện kế hoạch tuần tra nhưng vẫn không thể kiềm chế Trung Quốc thì Washington sẽ đối mặt với lựa chọn khó khăn: Hoặc rút lui và hủy hoại uy tín với các nước bạn cùng đồng minh trong khu vực hoặc làm gia tăng nguy cơ rơi vào xung đột trực tiếp với Trung Quốc.
Mỹ chịu áp lực phải hành động Gây áp lực lên Trung Quốc, Mỹ nên cân nhắc sự nhạy cảm của các đồng minh trong khu vực vốn không muốn bị ép phải chọn lựa giữa hai cường quốc này. “Thăm dò ý kiến phản hồi và phản ứng từ các đồng minh và Trung Quốc đối với động thái quân sự của Mỹ sẽ là điều rất quan trọng đối với Washington”, The Wall Street Journal cho biết. Vì thế, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter sẽ đến Singapore vào cuối tháng 5-2015 tham dự một hội nghị an ninh có thể bị vấn đề xây đảo nhân tạo của Trung Quốc làm lu mờ. Ông Carter đã đề ra các lựa chọn, bao gồm điều máy bay và tàu chiến tuần tra trong phạm vi cách các đảo nhân tạo Trung Quốc đang xây khoảng 12 hải lý (22 km).
Hiện vẫn chưa rõ Mỹ muốn gì khi đưa máy bay quân sự và tàu tuần tra quanh những đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đang xây dựng trái phép trên Biển Đông, nhưng Washington đang chịu áp lực phải hành động. Các quốc gia Đông Nam Á lo ngại những đường băng và cảng mà Trung Quốc xây trên các đảo nhân tạo sẽ tạo cơ sở vững chắc cho Bắc Kinh bành trướng lực lượng quân sự và kiểm soát các hoạt động khác như đánh bắt cá và thăm dò dầu khí ở Biển Đông.
Đến thời điểm hiện tại, Mỹ cũng chỉ dừng lại ở mức lên tiếng cảnh báo, kêu gọi Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế và thực hiện Tuyên bố chung về ứng xử ở Biển Đông (DOC) mà Trung Quốc đã ký với ASEAN. Mỹ cũng nỗ lực tăng cường tập trận quân sự chung với các đồng minh và đối tác, bao gồm Philippines. Mỹ đang cung cấp cho những nước này công nghệ quân sự có thể giúp tăng cường khả năng theo dõi hoạt động của tàu và máy bay Trung Quốc. Nhật Bản cũng tham gia nỗ lực này của Mỹ. Nếu Mỹ thực hiện kế hoạch tuần tra, thì tàu chiến Mỹ và Trung Quốc sẽ đối đầu nhau quanh các đảo nhân tạo ở cự ly gần, theo ông Ian Storey, nhà nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (Singapore). “Điều này sẽ nhanh chóng dẫn đến một vụ đụng độ nhỏ, nhưng sau đó kích ngòi cuộc khủng hoảng chính trị và quân sự quy mô lớn giữa Mỹ - Trung Quốc”, theo ông Storey.
PHƯƠNG LINH(tổng hợp)
