Người lao động có nên kỳ vọng vào thưởng Tết?

Mức thưởng cho người lao động liệu có cao như người ta mong đợi?

Năm 2008 là năm các doanh nghiệp vô cùng khó khăn khi lãi suất ngân hàng tăngchóng mặt, sản xuất có dấu hiệu bị đình trệ. Thị trường lao động nước tachứng kiến một làn sóng sa thải nhân công.

Theo công bố từ Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, đã cókhoảng 300.000-400.000 lao động mất việc làm trong năm 2008. Trong bối cảnhnày, bắt đầu từ ngày 1-1-2009, Chính phủ điều chỉnh mức lương tối thiểu trongdoanh nghiệp.

Điều này, đã có chuyên gia cho rằng khiến các doanh nghiệp phải gồngmình thêm. Tiếp theo, đến năm 2009, khi kinh tế đã khả quan hơn,vào tháng 9 vừa qua, Chính phủ quyết định tăng lương tối thiểu trong các doanhnghiệp kể từ ngày 1-1-2010 tới đây.

Cố gắng tăng lương

Ở thời điểm lấy ý kiến các doanh nghiệp về 2 dự thảo nghị định về điều chỉnhlương tối thiểu vùng áp dụng cho các doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp cóvốn đầu tư nước ngoài, ông Hoàng Minh Hào, Phó vụ trưởng Vụ Lao động-Tiềnlương (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội), người chắp bút cho hai dự thảo này,cho biết có rất nhiều doanh nghiệp phản ứng với việc tăng lương tối thiểu.

Thực tế nhiều doanh nghiệp đang rất khó khăn do kinh tế suy giảm. “Ở thời điểmnày, đưa bất cứ yếu tố gì vào chi phí đầu vào cũng sẽ khiến cho doanh nghiệp khókhăn hơn”, ông Hào thừa nhận.

Tuy nhiên, đây là lộ trình đã được quyết định nênkhông thể không tăng. Các doanh nghiệp nhà nước đương nhiên hầu hết sẽ ủng hộ kếhoạch tăng lương do quỹ lương của doanh nghiệp được duyệt từ đầu vào, còn khókhăn nhất vẫn là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp tư nhân.

Mặc dù vậy, trong thực tế, dù thu nhập của người lao động không tăng cao như tốcđộ tăng lương tối thiểu nhưng cũng có tăng. Kết quả điều tra tiền lương từBộ Lao động-Thương binh và Xã hội thực hiện tại 1.500 doanh nghiệp ở cả bamiền Bắc, Trung, Nam trong năm nay cho thấy, tiền lương bình quân của người laođộng trong các doanh nghiệp khoảng 2.750.000 đồng/tháng, tăng 6,5% so với năm2008.

Trong đó, doanh nghiệp nhà nước đạt 3.200.000 đồng/tháng, tăng 1,2%; doanhnghiệp FDI đạt 2.600.000 đồng/tháng, tăng 7,8%; doanh nghiệp dân doanh đạt2.350.000 đồng/tháng, tăng 5% so với năm 2008. Chỉ có khoảng 5% số doanh nghiệpđược điều tra đang trả lương cho người lao động thấp hơn lương tối thiểu, hầuhết là các doanh nghiệp tại vùng sâu vùng xa.

Thưởng cũng sẽ tăng?

Trong thực tế, nếu so sánh tốc độ tăng lương tối thiểu cho người lao động ở cácloại hình doanh nghiệp thì dễ nhận thấy việc tăng lương tối thiểu không quyếtđịnh được tỷ lệ tăng lương, tăng thu nhập của người lao động.

Ví dụ, tốc độ tănglương tối thiểu chung tại các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân từ540.000 đồng/tháng lên 650.000 đồng/tháng (tăng gần 20%), nhưng tốc độ tăng thunhập của người lao động ở khu vực này lại thấp hơn rất nhiều (1,2% ở doanhnghiệp nhà nước và 5% ở doanh nghiệp tư nhân).

Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có tốc độ tăng lương tối thiểu thấp hơn (9- 11%) nhưng trong thực tế tốc độ tăng lương và thu nhập của người lao động khuvực này lại cao nhất với 7,8%. Qua đây rất dễ nhận thấy một thực tế, dù lương tốithiểu tăng với tốc độ cao như vậy nhưng tổng thu nhập của người lao động chỉ thayđổi không đáng kể.

Thực tế này khác hẳn với những năm trước, xuất phát từ khó khăn của doanhnghiệp. Như vậy, liệu người lao động có nên tiếp tục kỳ vọng về mức thưởng sẽtăng trong năm nay? Hiện tại một số doanh nghiệp đã công bố mức thưởng Tết chongười lao động, nhưng số này chỉ chiếm tỉ lệ rất ít.

Hầu hết các doanh nghiệp đều im hơi lặng tiếng. Ngay cả các doanh nghiệp bấtđộng sản được dự báo là sẽ có mức thưởng cao trong năm nay nhưng cũng chậm côngbố chuyện này. Thông thường như các năm trước, khối doanh nghiệp tài chính,chứng khoán, ngân hàng... vốn xem chuyện công bố thưởng Tết là một cách để thuhút nhân tài và tiến hành khá ồn ào, thì tới thời điểm này cũng vẫn đang im lặng.

Những năm trước, mức thưởng Tết vẫn thường được các doanh nghiệp áp dụng làthưởng tháng lương thứ 13 cho người lao động. Ông Hoàng Minh Hào cho biết thánglương thứ 13 thực chất chỉ là cách gọi của doanh nghiệp. Khoản thưởng này phụthuộc vào việc doanh nghiệp làm ăn có lãi hay không và sự chia sẻ lợi nhuận củadoanh nghiệp với người lao động như thế nào…

Hiện tại không có quy định bắt buộcvề thưởng tháng lương thứ 13 mà đây chỉ là thỏa thuận giữa doanh nghiệp và ngườilao động. Hiện tại, nhiều người dự báo mức thưởng Tết năm nay sẽ tăng, nhưng làtăng so với một năm 2008 đầy khó khăn. Và người lao động cũng không thểkỳ vọng vào một mức thưởng cao khi các doanh nghiệp chưa hết khó khăn và phảitiếp tục gồng mình cho một đợt tăng lương mới.

Xét cho cùng, khi doanh nghiệpkhó khăn cần phải được người lao động chia sẻ, như vậy mới là công bằng.

(Theo TTXVN)