Người đam mê tranh biếm họa

Họa sĩ Phạm Quang Huynh đã sáng tác hàng nghìn tranh biếm họa

Họa sĩ Phạm Quang Huynh sinh năm 1954 tại xã Đồng Lạc (Nam Sách). Từ bé, ông đã yêu hội họa thông qua các giờ cắt dán thủ công. Hình vẽ các nhân vật Thánh Gióng, Yết Kiêu rồi Tôn Ngộ Không, Bát Giới… đã có sức cuốn hút mạnh mẽ cậu bé nông thôn này. Lúc đầu chỉ là tô hình các nhân vật từ sách giáo khoa, dùng loại giấy can tự tạo bằng cách phết dầu hỏa. Sau tường, bể, sân nhà đều được Phạm Quang Huynh biến thành giá vẽ. Từ mê vẽ, Phạm Quang Huynh thường xuyên được chọn tham gia vẽ báo tường. Nhưng ước mơ hội họa chỉ thực sự đến với ông khi được bố khuyến khích và dẫn đến gặp họa sĩ Nguyễn Văn Nhân, người cùng quê. Mặc dù mới học lớp 4, song khi được họa sĩ hướng dẫn, Phạm Quang Huynh đã lĩnh hội được những nguyên tắc cơ bản về hội họa và bắt đầu cầm bút vẽ ký họa. Đến năm lớp 7 thì Phạm Quang Huynh đã giành giải nhì cuộc thi vẽ “Tuổi nhỏ chống Mỹ, cứu nước” do Báo Thiếu niên tiền phong tổ chức (1967-1968). Từ đó, vẽ trở thành niềm đam mê lớn đối với ông. Đang học phổ thông, cũng như bao thanh niên cùng thế hệ, ông gác bút mực lên đường nhập ngũ. Mặc dù học quân y, song với năng khiếu hội họa, ông thường xuyên vẽ tranh minh họa cho bản tin và báo tường của đơn vị. Đây cũng là thời kỳ ông bắt đầu vẽ tranh biếm họa.

Năm 1973, ông được cử đi học lớp vẽ tranh cổ động để phục vụ các chiến dịch do quân đội tổ chức. Năm 1975, ông xuất ngũ, về nhận công tác tuyên truyền tại Cục Vận tải, rồi đi học chuyên ngành kiến trúc và về làm việc trong ngành xây dựng. Trong mấy chục năm công tác, họa sĩ Phạm Quang Huynh chưa khi nào sao nhãng niềm đam mê hội họa. Ông tận dụng mọi thời gian có thể để cầm bút vẽ. Trong rất nhiều mảng hội họa thì tranh châm biếm bộc lộ đầy đủ nhất sở trường của ông. Loại tranh này của ông đa dạng về đề tài, cách thể hiện. Xem tranh châm biếm của Phạm Quang Huynh có thể thấy toát lên sự đào sâu suy nghĩ, hóm hỉnh, hình vẽ và màu gần với tranh nghệ thuật.

Từ bức “Tranh biếm phê phán điều lệnh trong quân đội” được đăng trên báo Quân đội nhân dân năm 1978, các tác phẩm tranh biếm họa của họa sĩ Phạm Quang Huynh liên tục xuất hiện trên các báo Tiền Phong, Giao thông, Đường sắt, Đại đoàn kết, Tuổi trẻ, Hải Dương… và mang về cho ông nhiều giải thưởng. Đơn cử như giải nhì báo Tuổi trẻ cười năm 1990 với bức vẽ “ngựa”, giải nhì báo Giao thông năm 1994, giải thưởng báo Đại đoàn kết năm 1994 với “Đám ma quan hách”… Có thể nói ở hầu hết các báo tham gia cộng tác, ông đều đoạt giải thưởng. Cũng với tranh biếm họa, năm 1990, họa sĩ Phạm Quang Huynh giành giải A cuộc thi "Nếp sống mới" của Sở Văn hóa - Thông tin với tác phẩm “Dấu má”. Năm 2012, họa sĩ tiếp tục giành giải nhì với tác phẩm “Xiếc” và 2 giải khuyến khích trong cuộc thi sáng tác tranh biếm họa phê phán những biểu hiện tiêu cực và hủ tục trong việc cưới, việc tang và lễ hội do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức. Các đề tài tranh biếm họa thường bật ra từ ngay cuộc sống qua sự quan sát dí dỏm của họa sĩ.

Không chỉ thành công với mảng tranh biếm họa, thể loại tranh trên giá cũng mang lại cho họa sĩ Phạm Quang Huynh những thành quả. Đề tài ưa thích của ông là chân dung, phong cảnh, tranh sinh hoạt và sau này là tranh trừu tượng và bán trừu tượng. Năm 1997, ông được chọn là một trong 100 gương mặt giới thiệu trong cuốn Tác giả, tác phẩm mỹ thuật Việt Nam do Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin ấn hành. Năm 2012, bức tranh tĩnh vật “Hoa” của Phạm Quang Huynh đã được bán đấu giá để làm từ thiện trong chương trình “Đêm của những nụ cười” do một tổ chức phi chính phủ tổ chức tại Hà Nội. Đến nay, họa sĩ Phạm Quang Huynh đã có trên 500 tác phẩm tranh trên giá cùng vài nghìn tranh biếm họa.

Giờ tuy đã nghỉ hưu, song ông vẫn tích cực sáng tác và nhận giảng dạy cho lớp mỹ thuật của Trường Trung cấp Nghệ thuật, Văn hóa và Du lịch tỉnh. Không chỉ cần mẫn làm công việc của một họa sĩ, ông còn tích cực tham gia nhiều hoạt động mỹ thuật khác. Ông sáng lập Câu lạc bộ (CLB) Mỹ thuật Việt - Pháp tại Hải Dương. CLB của ông đã tổ chức được hơn 10 cuộc triển lãm tại tỉnh, giới thiệu tranh cho các vị khách người Pháp. Hè năm 2012, ông đã mở lớp dạy vẽ miễn phí cho 20 cháu thuộc khu dân cư số 3, phường Phạm Ngũ Lão (TP Hải Dương). Hiện ông cùng một số họa sĩ đang dự định thành lập CLB Mỹ thuật Hải Dương.

Họa sĩ Phạm Quang Huynh cho biết: “Phẩm chất đầu tiên của người làm nghệ thuật là đam mê. Tác phẩm chỉ đến với người họa sĩ khi họ say mê tìm kiếm, sáng tạo. Còn chất liệu cho sự sáng tạo chính là cuộc sống”.

Hiện tại, họa sĩ Phạm Quang Huynh đang thực hiện bộ tranh vẽ về đồng đội. Đây là chân dung những người lính có thành tích trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, cứu nước. Đến nay, ông đã thực hiện được hơn 20 bức tranh. Dự kiến năm 2014, bộ tranh sẽ hoàn thành và tổ chức triển lãm. Ông còn đang ấp ủ thực hiện bộ tranh mang tính chất tự họa nội tâm.

NGỌC HÙNG