Từ lâu một số xã, thị trấn của huyện Kinh Môn đã "nổi tiếng" bởi tình trạng ô nhiễm môi trường.
Ban ngày người dân đã ngộp thở vì khí thải, bụi bặm từ nhiều nhà máy, công trường, ban đêm họ còn khổ sở hơn.
Bà Nguyễn Thị Thảo ở thôn Trại Xanh (xã Duy Tân) thường xuyên phải dùng vải che
bàn ghế để chống bụi xi măng
Khốn khổ
Một buổi tối giữa tháng 3, tôi có mặt trên cầu Hiệp Thượng. Từ đây nhìn về phía thị trấn Phú Thứ, quang cảnh trông khá thơ mộng. Điện sáng lấp lánh trong các công trường, nhà máy kết hợp với điện đường, điện nhà giống như một bức tranh lãng mạn. Đang thư thái ngắm cảnh, tôi bỗng giật mình bởi tiếng còi xe chói tai. Tôi hốt hoảng đứng nép người vào bên thành cầu để tránh một đoàn xe "hổ vồ" đang lao vun vút trên tỉnh lộ 388. Xe chạy qua quét lớp bụi trên đường vào người đi xe máy, xe đạp, thốc thẳng vào nhà dân ven đường. Chỉ đi vài km từ cầu Hiệp Thượng đến khu 2 (thị trấn Phú Thứ) mà quần áo tôi đã dính đầy bụi, sờ lên mặt thấy sạn cát bám đầy. Trừ những hộ kinh doanh mở quán bán hàng vào buổi tối, hầu hết những hộ dân khác đều đóng cửa từ sớm để tránh bụi.
Từ tỉnh lộ 388, chúng tôi rẽ vào phố Quyết Thắng để đi đến khu dân cư số 2 của thị trấn Phú Thứ, gần với Công ty CP Luyện kim Tân Nguyên. Chúng tôi dừng xe vào thăm nhà ông Phí Văn Chuyên, cách tường rào của Công ty CP Luyện kim Tân Nguyên chừng hơn 100 m. Tôi gọi to mấy tiếng mới thấy chủ nhà ra mở cửa. Từ bao năm nay, nhà ông Chuyên phải "sống chung" với khói bụi từ các nhà máy, công trường ở gần đó nên đã làm 2 cửa ra vào gồm một cửa phía ngoài và một cửa kính bên trong. Ngồi trong nhà nhưng tôi vẫn cảm thấy rõ nền nhà bị rung lên mỗi khi có xe tải hạng nặng chạy qua con đường trước nhà. Mỗi lần như thế, xe tải lại cuốn bụi đập vào cổng và cửa nhà, nghe rõ tiếng lạo xạo. Đang trò chuyện rôm rả, bỗng tôi ngửi thấy mùi lạ, rất khó chịu. Hít mùi này vào mũi tôi thấy ran rát, mắt cay cay, miệng buồn nôn. Quá khó chịu, tôi chạy vụt ra ngoài thì thấy khí thải, hơi nước mù mịt từ phía Công ty CP Luyện kim Tân Nguyên đang xả thẳng vào khu dân cư. Ông Chuyên và vợ cũng phải chạy ra ngoài. Chỉ tay về phía ống khói xả thải, ông Chuyên bức xúc: "Mùi khí thải của nó chẳng khác gì nước giải. Ban ngày, doanh nghiệp này còn xả ít chứ ban đêm và sáng sớm thì xả nhiều, khổ lắm. Tôi sống ở đây 20 năm rồi, vì điều kiện khó khăn nên phải ở đây chứ một số người có điều kiện đã chuyển nơi khác ở. Sống ở đây gần như phải đóng cửa suốt ngày. Nhiều hôm phơi quần áo ở bên ngoài, khi quần áo khô cũng bị bụi bám đầy. Lắm hôm tôi không dám phơi quần áo ở ngoài trời mà chỉ phơi trong nhà".
Chỉ đứng ngoài đường khoảng chục phút, ông Chuyên chào tôi rồi vội vã vào nhà, đóng chặt cửa. Nhiều lần trước, khi đi qua đây vào ban ngày, chúng tôi cũng phát sợ trước mức độ ô nhiễm bụi ở đây. Bụi bám dày đặc vào tường bao như có ai cố tình bôi bẩn. Mái nhà, cây cối ven đường phủ bụi trắng xóa.
Ban đêm, nhiều xe tải hạng nặng chở vật liệu xây dựng gây ô nhiễm môi trường,
mất an toàn giao thông ở thị trấn Phú Thứ
Theo ông Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch UBND thị trấn Phú Thứ, trước kiến nghị của người dân về tình trạng xe quá tải gây ô nhiễm môi trường, mất an toàn giao thông, ngày 26-2 vừa qua chính quyền thị trấn đã làm việc với những doanh nghiệp có phương tiện chạy qua đường 388. Thị trấn yêu cầu các doanh nghiệp này phải tưới nước trên mặt đường, thường xuyên quét dọn để tránh bụi bẩn, xe chạy phải giảm tốc độ, không được chở quá tải. Khi người dân khu 2 có ý kiến về một số nhà máy phát sinh mùi vào ban đêm, chính quyền địa phương và cấp trên cũng có kiểm tra. Tuy nhiên, theo ghi nhận thực tế của chúng tôi thì tình trạng ô nhiễm ban đêm vẫn còn rất bức xúc.
Bao giờ có bầu không khí trong lành?Không riêng thị trấn Phú Thứ mà nhiều khu dân cư ở thị trấn Minh Tân cũng đã quen với khói bụi từ các nhà máy sản xuất xi măng, bột đá, từ các bãi than hay các công trường khai thác đá. Chúng tôi đã từng chứng kiến vào ban đêm hoặc sáng sớm, một số nhà máy xi măng ở đây xả bụi ra môi trường, tạo thành từng đám mây bụi khổng lồ, sau đó lớp bụi này rơi xuống khu dân cư chẳng khác nào mưa phùn.
Lá rau trong vườn một hộ dân ở khu 2 Hạ Chiểu (thị trấn Minh Tân) bị bụi bám đầy
Cũng một buổi tối giữa tháng 3, chúng tôi đến khu 2 Hạ Chiểu (thị trấn Minh Tân) để xác minh thông tin Công ty TNHH Minh Phúc có nhà máy sản xuất bột trường thạch, bột nhẹ thường hoạt động vào buổi tối, làm phát sinh bụi vào khu dân cư. Hỏi chuyện những người dân ở đây, họ đều khẳng định hoạt động sản xuất của doanh nghiệp này có ảnh hưởng đến môi trường gần nhà máy. Vừa vào đây chúng tôi đã nghe rõ tiếng động cơ chạy ào ào phát ra từ nhà máy. Gặp chúng tôi, bà N.T.H. dẫn chúng tôi đến trước hiên nhà rồi chỉ tay nói: "Bột đá bám đầy vào hiên đây này. Bụi quá, nhà tôi phải dùng bạt, làm thêm mái tôn mà vẫn bị bụi nhiều. Có những buổi tối nhìn rõ bụi bay vào nhà như mưa phùn. Lá cây ở vườn nhà cũng bị bụi phủ trắng. Cứ đến 8 giờ tối nhà tôi phải đóng chặt cửa để hạn chế bụi và tiếng ồn thì mới xem được ti vi. Có người đi chăm bón cây trồng, dù trời nắng vẫn phải mặc áo mưa để tránh bụi phát sinh từ nhà máy". Vị trí của nhà máy ở rất gần khu dân cư, có chỗ cách nhà dân chỉ chừng 200 m. Với khoảng cách này thì bụi phát sinh chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới khu dân cư.
Ông Đ.V.K. và vợ là bà C.T.N. sống ở khu này cũng xác nhận tình trạng bụi đá từ nhà máy ảnh hưởng tới người dân sống gần đó. "Bây giờ nhà máy ít nghiền bột đá nên ô nhiễm cũng ít hơn trước kia. Có những lúc nhà máy xả bụi thì ruộng lúa gần đó bị phủ trắng bởi bột đá. Mỗi khi phát sinh nhiều bụi đá thì quét sân sẽ thấy rõ nhất", bà N. cho biết.
Ở khu dân cư này, ngoài bụi đá nhiều nhà dân còn phải hứng chịu bụi than từ một bãi tập kết than của một doanh nghiệp gần đó. Mỗi khi có gió to, bụi than lại tạt vào khu dân cư. Nhiều người dân cho biết họ đã rất nhiều lần phản ánh tình trạng ô nhiễm môi trường nhưng việc khắc phục chưa triệt để.
Xã Duy Tân từng là một điểm phức tạp về an ninh trật tự khi xảy ra việc người dân thôn Châu Xá đấu tranh yêu cầu Công ty TNHH một thành viên Thương mại Trường Khánh phải dừng hoạt động sản xuất pro niken. Giờ đây sau gần 3 năm, vụ việc ở thôn Châu Xá đã lắng xuống. Tuy thế, ở thôn Trại Xanh (cùng xã Duy Tân) lại đang tiềm ẩn những bức xúc của người dân cũng liên quan tới vấn đề môi trường. Khu dân cư này nằm sát với các nhà máy xi măng Duyên Linh, Trung Hải, Phú Tân. Có mặt tại đây, chỉ bằng ánh sáng từ các nhà máy xi măng, chúng tôi cũng nhìn thấy rõ những làn khói từ nhà máy này xả về hướng thôn Trại Xanh. Ở bên kia sông Kinh Thầy (thuộc xã Phạm Mệnh) có một nhà máy thường hoạt động vào ban đêm và xả khí thải vào khu dân cư Trại Xanh khiến người dân nơi này rất bức xúc. Đang bế con nhỏ trước cửa nhà, gặp chúng tôi, anh Nguyễn Văn Tích bức bối: "Dân ở đây đã khổ vì nhà máy xi măng, lò vôi, mấy năm gần đây lại khổ hơn vì nhà máy bên kia sông. Nhà máy này sản xuất một loại hóa chất gì đó mà khi hít vào ai cũng thấy đau đầu, chóng mặt, buồn nôn. Vào ban đêm, nhà máy hoạt động nhiều hơn ban ngày. Lắm hôm cả nhà tôi đang ăn cơm, ngửi thấy mùi này bọn trẻ phải buông bát, bịt mũi". Mỗi khi có gió đông nam, nhiều hộ dân ở đây phải "chịu trận" với mùi khó chịu từ nhà máy này. Chỉ tay vào mấy đứa con, anh Nguyễn Văn Chi nói: "Đời mình thì không sao nhưng con cháu mình thì lo lắm. Ở đây bệnh liên quan đến đường hô hấp rất nhiều. Các cây nhãn, vải gần như không bao giờ có quả".
Anh Nguyễn Hải Dương, Trưởng thôn Trại Xanh cũng khẳng định tình trạng xả bụi xi măng vào ban đêm. Tuy nhiên, vấn đề bức xúc hơn là một nhà máy phía bên kia sông thuộc xã Phạm Mệnh khi hoạt động phát sinh mùi gây ảnh hưởng đến người dân. "Nhiều nhà phải làm cửa kính để chống mùi. Trong nhiều kỳ họp HĐND xã, người dân đều có ý kiến về vấn đề này. Nếu nhà máy này mà ở đất Trại Xanh thì không tồn tại được", anh Dương nói. Theo ông Trần Hồng Túc, Chủ tịch UBND xã Duy Tân, bụi xi măng thì doanh nghiệp chưa thể khắc phục được 100%. Còn nhà máy ở Phạm Mệnh thuộc địa phận khác nên xã khó kiểm tra.
Tình trạng nhiều doanh nghiệp cố tình lợi dụng đêm tối để xả thải nhiều hơn, cố tình vi phạm về môi trường ở huyện Kinh Môn là có thật. Người dân ở đây mong mỏi cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra đột xuất, bắt quả tang và xử phạt thật nghiêm những doanh nghiệp cố tình vi phạm pháp luật môi trường. Có thế, người dân mới có hy vọng được hít thở bầu không khí trong lành.
NINH TUÂN
