Chùa An Điền ở xã Cộng Hòa từng là nơi hoạt động cách mạng của huyện Nam Sách.
Chùa An Điền hiện nay
Về thăm làng An Điền, xã Cộng Hòa (Nam Sách), du khách sẽ bắt gặp một ngôi chùa cổ kính trầm mặc ngay đầu làng.
Chùa An Điền có tên chữ là Kim Lô, được khởi dựng từ khá lâu đời. Theo thác bản bia khắc năm Chính Hòa thứ 5 (1684) tại Viện Hán Nôm Việt Nam do nhà sử học Tăng Bá Hoành dịch ngày 3.1.2015, chùa được trùng tu năm Nhâm Dần niên hiệu Chính Hòa (1662). Khi ấy Lý trưởng Nguyễn Hữu Điều cùng dân làng hưng công tu tạo thượng điện, hành lang, hậu đường, tam quan trở thành những công trình bền đẹp trong vùng, xứng đáng làm nơi du ngoạn của du khách thập phương. Bia ghi trên 100 người của xã cũng như khách thập phương công đức, trong đó có những người từ Kinh Môn, Kim Thành... Sau năm 1945, tấm bia đã bị thất lạc.
Do chiến tranh đánh phá miền Bắc của không quân Mỹ, chùa bị phá hủy hoàn toàn. Đến năm 1995, do nguyện vọng của nhân dân địa phương, dân làng An Điền xây lại ngôi chùa có kiến trúc kiểu chữ Đinh (J) gồm 5 gian tiền đường và 3 gian thượng điện bên cạnh đình làng.
Năm 2015, chùa tiếp tục được con em quê hương công đức xây lại 10 gian khang trang, to đẹp trên đất thánh cũ, cách đình khoảng 100 m về phía đông. Hiện nay, chùa có kiến trúc kiểu chữ nhị, gồm 10 gian trên khuôn viên rộng khoảng 3.200 m2, nền đình rộng 300 m2, chất liệu bằng bê tông cốt thép giả gỗ, mái chùa theo kiểu chồng diêm cổ các.
Bên phải chùa là lầu quan âm bằng xi măng giả đá. Cổng vào chùa đi theo chiếc cầu đá thiết kế phỏng theo lối cổ truyền được bắc qua hồ nước rộng trước cửa tạo khung cảnh thoáng mát, thơ mộng.
Bà Hoàng Thị Đào, trưởng ban nội tự chùa cho biết: "Theo các cụ kể lại, trong kháng chiến chống thực dân Pháp, chùa Kim Lô là nơi hoạt động cách mạng của huyện Nam Sách. Khoảng những năm 1945-1946, sư thầy Nguyễn Xuân Thêm trụ tại chùa cũng tham gia hoạt động cách mạng. Thực dân Pháp bắt sư thầy tại chùa và mang lên bốt Chi Điền bắn chết cùng 7 cán bộ cách mạng ngày 11.10 âm lịch năm 1946. Để tưởng nhớ và tỏ lòng tri ân các chiến sĩ cách mạng đã hi sinh vì sự bình yên của quê hương đất nước, sư thầy là một trong những người được nhà nước truy tặng là liệt sĩ. Hàng năm vào ngày 11.10, dân làng thường tổ chức cúng giỗ sư Thêm và các chiến sĩ cách mạng tại chùa.
Hàng năm chùa tổ chức các sự lệ nhà Phật như lễ giỗ mẫu (3.3); rằm tháng giêng, lễ Phật đản (8.4), lễ Vu lan (rằm tháng 7), lễ giỗ cha (20.8). Trong những ngày này, bà con dân làng cùng con em quê hương các nơi về lễ chùa rất đông. Không chỉ cầu phúc lành cho gia đình mà nhiều người còn thành tâm công đức tiền của cùng nhà chùa tham gia các hoạt động từ thiện như giúp đỡ người nghèo khó, bệnh tật, ủng hộ lũ lụt miền Trung, ủng hộ phòng chống dịch bệnh.. Chùa An Điền thực sự là nơi gửi gắm tâm linh, giáo dục đạo đức và phát huy truyền thống văn hóa mà cha ông xưa để lại.
TÂM HÀ