Ít ai biết rằng huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) có lịch sử hình thành từ thời tiền sử trên 5 ngọn núi lửa.
Ngày nay, những cảnh quan mà 5 ngọn núi lửa đã tắt này để lại là những thắng cảnh tuyệt tác thu hút du khách vượt sóng nước đến chiêm ngưỡng, khám phá.
Trong 5 ngọn núi hình thành nên đảo Lý Sơn thì núi Thới Lới được xem như núi toàn đá. Đứng trên đỉnh Thới Lới nhìn xuống thấy cánh đồng tỏi Lý Sơn nổi tiếng chia ô, phân thửa như bàn cờ. Nhiều dấu tích cổ ở Thới Lới đã mất nhưng còn sự hiện hữu của chùa Hang. Lòng hang do kiến tạo địa chất khi gặp sóng biển vỗ vào liên tục hàng nghìn năm làm lớp đá mềm bị xói mòn, khoét sâu, tạo nên một ngôi chùa có từ thế kỷ XVI.
Nếu núi Thới Lới toàn đá thì núi Giếng Tiền lại có rất nhiều đất đỏ, giống đất ba-dan Tây Nguyên. Lòng Giếng Tiền cũng có miệng núi lửa nhưng không lớn bằng Thới Lới. Cùng với cát lấy từ biển quanh đảo, loại đất đỏ ở núi Giếng Tiền này được người dân Lý Sơn lấy về rải lên ruộng, thành lớp phân để bón tỏi. Chính loại đất và cát ấy đã tạo nên hương vị rất riêng cho tỏi Lý Sơn. Ở phía đông ngọn núi Giếng Tiền này cũng có một ngôi chùa rất kỳ lạ mà người dân Lý Sơn gọi là chùa Đục. Tương truyền, cảm thương trước cảnh ngư dân bị sóng lớn đánh chìm thuyền, Quan Thế Âm Bồ Tát mới lấy áo cà sa của mình ra xé thành hàng nghìn mảnh ném xuống biển rồi biến thành hàng nghìn con cá voi chuyên việc cứu vớt ngư dân gặp bão biển sóng lớn. Vì niềm tin sẽ được Bồ Tát che chở nên trước chùa Đục có tượng Quan Thế Âm Bồ Tát cao 27 mét, hướng về phía Biển Đông như minh chứng cho ước nguyện của ngư dân.
Do biến thiên của thời gian, dấu tích 3 ngọn núi lửa còn lại giờ chỉ còn là một gò đất nhỏ. Tuy nhiên, sự hiện diện của những dòng nham thạch nguội hiển hiện trên khắp đảo Lý Sơn đã tạo ra những thắng cảnh tuyệt đẹp. Đó là bãi đá biển với hình thù kỳ lạ, tạo cảm xúc khó quên cho bạn khi đến thăm những thắng cảnh trên đảo tiền tiêu này.
