Ngăn chặn ‘tay không bắt giặc' trong BOT

Đại biểu Phạm Xuân Thăng (Hải Dương):
Đẩy nhanh tốc độ giải ngân nguồn vốn đầu tư công

Năm 2017, trong bối cảnh thiên tai gây thiệt hại nặng nề ở các địa phương, với sự chỉ đạo quyết liệt của Trung ương, Chính phủ, với tinh thần vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực, cố gắng vượt bậc của các cấp, các ngành, nền kinh tế đã vượt qua khó khăn, thách thức và thu được nhiều kết quả trên các lĩnh vực. Kinh tế vĩ mô ổn định, tăng trưởng kinh tế có bước đột phá, quý sau hơn quý trước và trên đà hướng tới mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% (mục tiêu của cả năm 2017).

Tuy nhiên, còn khá nhiều hạn chế đã bộc lộ từ những năm trước nhưng chậm được khắc phục đã ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Trong đó, có một hạn chế đáng lưu ý là tốc độ giải ngân nguồn vốn đầu tư công chậm. Trong 9 tháng đầu năm nay, các bộ, ngành và địa phương giải ngân được hơn 164.509 tỷ đồng, tăng 15,2% so với cùng kỳ năm trước, đạt 53,9% kế hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ giao. Số vốn đã giải ngân bao gồm: vốn trong nước hơn 137.368 tỷ đồng (đạt 55,6% kế hoạch); vốn nước ngoài gần 27.141 tỷ đồng (đạt 46,65% kế hoạch). Chỉ có 2 bộ, ngành và 9 địa phương giải ngân trên 80% kế hoạch; 4 bộ, ngành giải ngân dưới 20% kế hoạch.

Tình trạng trên có nhiều nguyên nhân, trong đó đáng lưu ý là một số bộ, ngành và địa phương chậm thông báo và giao chi tiết kế hoạch vốn đầu tư công năm 2017; vướng mắc trong quy trình hoàn thiện thủ tục đầu tư đối với các dự án khởi công mới thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ hoàn thành thủ tục dự án này, dẫn đến Trung ương đã giao kế hoạch cho các địa phương nhưng UBND các tỉnh, thành phố chưa thể giao danh mục dự án nên không giải ngân được vốn. Lúng túng trong việc triển khai các quy định pháp luật về đầu tư xây dựng. Công tác giải phóng mặt bằng chậm, năng lực yếu kém của nhà thầu, chính quyền một số địa phương chưa thực sự vào cuộc chỉ đạo kiên quyết trong việc giao vốn triển khai thực hiện dự án trên địa bàn. Chưa thực hiện nghiêm nguyên tắc ưu tiên bố trí đủ vốn đối ứng cho các chương trình, dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài. Năng lực của chủ đầu tư còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý. Thị trường tư vấn quản lý dự án đầu tư xây dựng, quản lý chi phí dự án mới hình thành, chưa đáp ứng được yêu cầu cả về quy mô và chất lượng, đặc biệt là đối với các dự án ở vùng núi, biên giới, dự án quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp, dự án áp dụng công nghệ mới. Nhiều dự án bị vỡ thầu, chậm tiến độ, vượt chi phí, gây thất thoát lãng phí vốn đầu tư do năng lực của chủ đầu tư và tư vấn yếu kém. Bên cạnh đó, chế tài của pháp luật đối với các vi phạm trong quản lý dự án, quản lý chi phí đầu tư xây dựng chưa đủ mạnh để hạn chế tiêu cực trong lĩnh vực này…

Trong bối cảnh tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam còn phụ thuộc rất nhiều vào đầu tư (nguồn vốn đầu tư chiếm 53%), thì đầu tư công đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc tạo động lực cho nền kinh tế phát triển. Vì vậy, trong những tháng cuối năm và những năm tiếp theo, cần tăng cường các giải pháp nhằm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công. Cụ thể là: Hoàn thiện khung khổ pháp lý, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật về quản lý đầu tư; tháo gỡ kịp thời các rào cản khó khăn, vướng mắc và tạo điều kiện thuận lợi đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân, nâng cao hiệu quả các dự án đầu tư công. Tiếp tục triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công năm2017 theo Nghị quyết số 70/NQ-CP ngày 3.8.2017 của Chính phủ. Chỉ đạo các chủ đầu tư tăng cường giám sát thi công, kiểm tra chất lượng công trình, thường xuyên tổ chức kiểm tra tại hiện trường, đôn đốc nhắc nhở các đơn vị thi công nghiêm túc triển khai thi công công trình, kiên quyết xử lý vi phạm trong thực hiện hợp đồng thi công, xử lý những vướng mắc, khó khăn trong giải phóng mặt bằng. Đồng thời cần có thái độ kiên quyết trong việc cắt giảm kế hoạch vốn năm 2017; không có nhu cầu sử dụng hoặc không có khả năng giải ngân hết kế hoạch trong năm 2017, thu hồi các khoản vốn ứng trước, điều chuyển cho các dự án khác trong nội bộ của từng bộ, ngành và địa phương hoặc cho bộ, ngành và địa phương khác.