Đặc điểm nổi bật của vụ mùa là nhiệt độ cao nên, việc ngâm ủ thóc giống của nông dân cần bảo đảm đúng kỹ thuật.
Đó là, bảo đảm tỷ lệ nước cần thiết khi ngâm để tránh gây chua, làm mất tỷ lệ nảy mầm, hỏng hạt giống. Đồng thời, duy trì được nhiệt độ, độ ẩm và ô-xy thích hợp khi ủ để mầm, rễ phát triển cân đối đạt tiêu chuẩn đem gieo. Kỹ thuật cụ thể như sau:
+ Kích thích hạt nảy mầm: Hong thóc giống trong nắng nhẹ khoảng 1-2 giờ trước khi ngâm ủ để giúp thóc hút nước nhanh, nước ngấm đồng đều vào tất cả các hạt, hạt giống mọc đều.
+ Với nhóm giống lúa thuần:
- Xử lý hạt giống: Dùng nước ấm 54 độ C (3 sôi: 2 lạnh) hoặc dung dịch nước muối 10% (1kg muối/10 lít nước) để diệt nấm bệnh trên vỏ trấu.
- Ngâm thóc: Thời gian ngâm ủ tùy thuộc vào nhiệt độ thời tiết và đặc điểm vỏ trấu dày hay mỏng mà thời gian ngâm bảo đảm từ 18-24 giờ với giống lúa cách vụ và 30- 36 giờ với giống lúa liền vụ.
Trong thời gian ngâm, ngày đầu tiên thay nước 1 lần, ngày tiếp theo thay nước 2 lần/ngày để hạn chế a-xít chua gây hỏng giống.
* Chú ý:
- Cần kiểm tra thóc trước khi đem ủ bằng cách bốc một nắm thóc trên tay bóp mạnh, nước chảy ra kẽ tay không còn nhờn, không còn mùi chua nữa, có mùi thơm hăng đặc thù của thóc ngâm là đạt yêu cầu.
+ Với nhóm giống lúa lai:
- Xử lý hạt giống: Hạt giống lúa lai có vỏ trấu không khép kín nên rất dễ hút nước lại nảy mầm nhanh hơn lúa thuần. Vì vậy, không nên xử lý hạt giống bằng nước muối. Tốt nhất nên xử lý thóc bằng nước ấm 54 độ C với lượng nước gấp 4- 5 lần thóc. Ngâm khoảng 12 giờ rồi đãi sạch thóc ngâm tiếp trong nước sạch 12 giờ nữa là hạt thóc no nước (tổng thời gian ngâm là 24 giờ). Thóc giống ngâm xong cần đãi thật sạch trước khi đem ủ.
Vật dụng dùng để ủ hạt giống lúa lai cần chú ý chọn rá có đậy chăn vải ẩm hoặc dùng bao dứa để tránh bốc hơi nước từ lô giống. Để rá hoặc bao thóc vào nơi thoáng mát. Sau khoảng 12 giờ đem thóc ra xóc đều, ủ thêm 10-12 giờ nữa là hạt giống nảy mầm đạt yêu cầu.
* Chú ý: Với đặc điểm như trên của hạt giống lúa lai nên lượng thóc giống đem ủ không nên quá nhiều sẽ dễ gây thối hỏng giống vì a-xít chua hoặc nhiệt độ cao nơi trung tâm lô giống. Lượng hạt đem ngâm ủ tốt nhất nên chia nhỏ không quá 5 kg.
- Không nên ủ thóc giống lúa lai lâu quá sẽ khiến lô giống bị nóng gây hư hỏng mầm, rễ và hạt.
KS. TRẦN THỊ LIÊN (Trạm Khuyến nông Nam Sách)