Myanmar trên con đường dân chủ hóa

Thành công trong cuộc bầu cử Quốc hội bổ sung hôm 1-4-2012 với sự tham gia của nhiều đảng phái chính trị, Myanmar đang từng bước hướng tới nền dân chủ, xây dựng một nhà nước hiện đại, phát triển. Trong ảnh: Thủ lĩnh đối lập - bà Aung San Suu Kyi với những người ủng hộ sau cuộc bầu cử bổ sung

Myanmar (Mi-an-ma) vừa tổ chức thành công cuộc bầu cử Quốc hội bổ sung với sự tham gia của nhiều đảng phái và tỷ lệ cử tri đi bầu rất cao. Với thành công này, Myanmar đang chứng tỏ nỗ lực hiện thực hóa lộ trình 7 bước hướng tới nền dân chủ, xây dựng một nhà nước hiện đại, phát triển.

Chuyển biến rõ rệt

Ngày 1-4-2012, Myanmar đã tổ chức cuộc bầu cử Quốc hội bổ sung tại hơn 8.000 điểm bỏ phiếu thuộc 45 khu vực bầu cử trên toàn quốc.

Cuộc bầu cử lần này diễn ra 1 năm sau khi chính phủ dân sự Myanmar do Tổng thống Thein Sein (Thên Xên) đứng đầu lên nắm quyền lãnh đạo đất nước. Thời gian cầm quyền của ông Thein Sein chưa lâu, nhưng thế giới đang chứng kiến những chuyển biến nhanh chóng, rõ rệt và tích cực mà đất nước Myanmar đạt được dưới sự điều hành của một chính quyền dân sự đầu tiên sau 50 năm dưới quyền kiểm soát của quân đội.

Myanmar đang bắt đầu đi trên con đường cải cách dân chủ mang tính lịch sử và đã đạt được một số thành tựu đáng ghi nhận: từng bước thực hiện hai nguyện vọng chính của người dân là hòa giải dân tộc và tiến trình chính trị có sự tham gia của tất cả các thành phần.

Một loạt thay đổi, cải cách chính trị và dân chủ tại Myanmar trong thời gian qua có thể khiến một số nhà phân tích chính trị cảm thấy bất ngờ. Song, những chuyển biến này thực chất đều nằm trong lộ trình hòa bình 7 bước đã được chính quyền Myanmar đưa ra từ năm 2003. Theo đó, cuộc bầu cử Quốc hội hồi tháng 11-2010 là bước thứ 5. Đến đầu năm 2011, giai đoạn 6 được thực hiện với việc Quốc hội mới được triệu tập.

Những thay đổi đầy tích cực của Myanmar đang nhận được sự ủng hộ nhiệt thành của ASEAN mà Myanmar là một thành viên. Tổng Thư ký ASEAN Surin Pitsuwan (Xu-rin Pít-xu-oăn) đã tới thăm Myanmar vào tháng 2-2012, sau khi các nhà lãnh đạo ASEAN quyết định ủng hộ Myanmar đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN vào năm 2014 để tỏ rõ sự ủng hộ đối với tiến trình cải cách của Myanmar, hy vọng các lệnh trừng phạt của quốc tế đối với Myanmar sẽ sớm được dỡ bỏ. Qua đó, đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế, tăng cường hội nhập khu vực và quốc tế.

Song song với những chuyển động về chính trị, kinh tế Myanmar cũng có nhiều khởi sắc. Những cải cách dân chủ của Myanmar theo đúng lộ trình được cho là sẽ khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài đưa Myanmar vào danh sách những điểm đến tiềm năng cho việc phát triển hoạt động đầu tư và kinh doanh, không chỉ ở khu vực Đông Nam Á. Chính phủ Myanmar đã và đang tiếp tục thực hiện những bước cải cách mạnh mẽ để minh chứng cho nhận định trên.

Chính sách thả nổi tỷ giá hối đoái có kiểm soát đã chính thức có hiệu lực từ ngày 1-4-2012. Mục đích chính của chương trình này là thống nhất hệ thống hối đoái phức tạp cũng như từng bước xóa bỏ những rào cản trong giao dịch và thanh khoản quốc tế. Cùng với dự thảo luật đầu tư mới đang được Quốc hội Myanmar xem xét, đây sẽ là những quyết định hết sức quan trọng và nằm trong nội dung cải cách cần thiết nhằm tạo nền tảng xây dựng một môi trường có sức hút lớn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, mà trong đó dự kiến Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) sẽ đảm nhiệm một vai trò lớn. Đồng thời, Myanmar đang chứng tỏ sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư bằng hàng loạt chính sách cải cách. Các doanh nghiệp thế giới rất quan tâm việc mở hoạt động kinh doanh tại Myanmar, quốc gia có tiềm năng rất lớn trong sản xuất lúa gạo, phát triển thủy điện và nghề cá; có trữ lượng khí đốt khổng lồ ở bờ biển phía tây.

IMF đã hoan nghênh tiến trình cải cách của Myanmar, cho rằng chính quyền mới tại đây đang đứng trước một cơ hội lịch sử để thúc đẩy phát triển kinh tế, qua đó nâng cao đời sống cho người dân. Theo nhận định của IMF, với tiến trình cải cách của mình, Myanmar đang "đứng trước một cơ hội lịch sử" để tiến tới giai đoạn cuối cùng trong lộ trình cải cách chính trị. Đó là “xây dựng một nhà nước hiện đại, phát triển và dân chủ”. Trong khi đó, về đối ngoại, Myanmar cũng đã mở rộng quan hệ quốc tế, tăng cường tình hữu nghị và hiểu biết lẫn nhau với nhiều nước trên thế giới.

Minh bạch và hướng tới tương lai

Trong cuộc bầu cử ngày 1-4-2012, tổng cộng 157 ứng cử viên của 17 chính đảng đã đăng ký tham gia tranh cử 45 ghế nghị sĩ, gồm 37 ghế ở hạ viện, 6 ghế ở thượng viện và 2 ghế nghị sĩ cấp khu vực và bang, để thay thế những đại biểu đã đắc cử trong cuộc tổng tuyển cử vào cuối năm 2010, song sau đó được bổ nhiệm vào các chức vụ trong chính phủ mới. Số cử tri đủ tư cách để tham gia cuộc bầu cử bổ sung lần này là hơn 6 triệu người.

Để minh chứng cho quyết tâm cải cách của mình, Myanmar đã mời hơn 200 quan sát viên, bao gồm các quan chức ngoại giao, nghị sĩ và phóng viên, đại diện cho tất cả các quốc gia trong khối ASEAN và 6 nước đối tác đối thoại của ASEAN, cũng như Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Liên hợp quốc (LHQ) tới chứng kiến cuộc bầu cử Quốc hội bổ sung lần này.

Theo các kết quả chính thức, Đảng Liên đoàn quốc gia vì dân chủ (NLD) của thủ lĩnh đối lập Aung San Suu Kyi (A-ung Xan Xu Ki) đã giành chiến thắng với 43 ghế trong số 45 ghế được bầu bổ sung. Trong số ghế bổ sung mà NLD được bầu lần này có 37 ghế hạ viện, 4 ghế thượng viện và 4 ghế đại biểu khu vực hoặc bang. Bà San Suu Kyi lần đầu tiên được bầu vào hạ viện với trên 85% số phiếu bầu ở các khu vực bầu cử ở Yangun (Y-an-gun). Hai ghế còn lại ở thượng viện trong đợt bầu cử bổ sung này thuộc về Đảng Liên minh đoàn kết và phát triển (USDP) cầm quyền và Đảng Dân chủ dân tộc Shan (SNDP). Tuy nhiên, dù NLD giành được gần như toàn bộ số ghế trong cuộc bầu cử bổ sung này, song USDP hiện vẫn chiếm đa số với khoảng 80% số ghế trong Quốc hội nước này.

Theo các nhà phân tích, cuộc bầu cử Quốc hội bổ sung này không ảnh hưởng tới quyền kiểm soát đa số của Đảng USDP tại Quốc hội. Tuy nhiên, cuộc bầu cử lại có ý nghĩa quan trọng đối với tất cả các đảng phái chính trị tại Myanmar. Bởi qua kết quả bầu cử cả USDP và NLD sẽ có được sự đánh giá đúng đắn nhất về niềm tin của người dân đối với mình, để từ đó có những sách lược hợp lý tiến tới cuộc tổng tuyển cử vào năm 2015.

Trên 150 quan sát viên quốc tế từ các nước thuộc Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và các đối tác đối thoại của nước này đánh giá cuộc bầu cử là tự do và công bằng.

Dấu mốc quan trọng

Nhận xét về cuộc bầu cử, Tổng Thư ký ASEAN, ông Surin Pitsuwan cho biết, cuộc bầu cử đã diễn ra "khá êm ả" dù còn một số khiếu nại về sai phạm nhưng "không nghiêm trọng". Ông Surin nhấn mạnh, sự thành công của cuộc bầu cử bổ sung ở Myanmar sẽ mở đường cho quốc gia này tiến tới hội nhập ASEAN và cộng đồng quốc tế. Theo ông, cuộc bầu cử ở Myanmar đã thể hiện "sự ủng hộ mạnh mẽ" đối với nền dân chủ ở nước này, đồng thời với tỷ lệ cử tri tham gia bỏ phiếu đạt mức rất cao và điều đó sẽ đưa Myanmar tiến gần hơn tới những cải cách.

Các nước ASEAN đã kêu gọi bãi bỏ cấm vận kinh tế đối với Myanmar và cho rằng nước này đã tổ chức cuộc bầu cử Quốc hội bổ sung một cách có trật tự, công bằng, minh bạch và hòa bình. Ban Thư ký ASEAN đưa ra một tuyên bố kêu gọi chấm dứt các biện pháp cấm vận kinh tế đối với Myanmar.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon (Ban Ki-mun) chúc mừng Myanmar tổ chức thành công cuộc bầu cử Quốc hội bổ sung, đồng thời nhấn mạnh sự tham gia một cách tự do của các đảng phái trong cuộc bầu cử này là một bước tiến quan trọng hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn cho Myanmar.

Tại Washington (Oa-sinh-tơn, Mỹ), người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney (Giây Ca-nây) cho rằng, cuộc bầu cử hôm 1-4 là một "bước tiến quan trọng trong tiến trình chuyển đổi dân chủ" ở Myanmar, thể hiện quyết tâm của chính quyền Naypydaw (Nây-pi-đô) đi theo con đường dẫn tới sự cởi mở, minh bạch và cải cách lớn hơn. Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland (Vích-to-ri-a Nu-lan) cho biết hiện Mỹ đang tiếp tục đánh giá các diễn biến tại Myanmar, cho rằng "còn quá sớm để Mỹ đưa ra các khích lệ mới".

Liên minh châu Âu (EU) coi cuộc bầu cử là cơ hội ban đầu để xem xét một cách căn bản các chính sách liên quan tới Myanmar và EU cũng đưa ra thông báo khả năng nới lỏng trừng phạt đối với Myanmar. Đại diện cấp cao về an ninh và đối ngoại của EU, bà Catherine Ashton (Ca-tơ-rin A-xtôn) cho biết, EU sẽ tiếp tục ủng hộ những cải cách đang diễn ra tại Myanmar và hy vọng phát triển một quan hệ hợp tác mới với nước này. Bà Ashton cũng dự kiến thăm Myanmar vào cuối tháng 4-2012.

Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy (Ni-cô-lai Xác-cô-di) đã chúc mừng thắng lợi của bà Suu Kyi, trong khi Ngoại trưởng Anh William Hague (Uy-li-am Ha-gu-ê) mô tả đây là "một kết quả lịch sử".

MINH LAN