Thằng Ty ôm đầu chạy đến nhà các anh chị nó, khóc lóc, van lạy như tế sao. Gọi Ty bằng thằng là cách gọi của các anh chị nó, chứ thực ra nó đã năm mươi cái xuân xanh có dư chút ít rồi. Trước hết, nó đến nhà ông anh cả, vò đầu bứt tai, trình bày thảm thiết:
- Anh ơi, anh không giúp em phen này thì em hết đường sống.
- Vì sao lại đến nông nỗi ấy? Chú nói rõ cho tôi nghe - ông anh cả vừa đỡ Ty đứng dậy, vừa nói.
Ty mếu máo:
- Khốn khổ cho em lắm anh ơi. Thằng con trai duy nhất của nhà em nó sa vào cờ bạc, vay lãi ngày của bọn xã hội đen, tính đến nay đã nợ lên tới cả tỷ đồng có dư.
Nghe mấy tiếng “tỷ đồng có dư”, ông anh cả tưởng như muốn ngất. Ấn cái thân xác rũ rượi của ông em xuống ghế, giọng ông anh cả lạc đi:
- Vài chục triệu thì chả nói chứ cả tỷ đồng như vậy thì đào đâu ra bây giờ cơ chứ?
Ty ủ rũ, gục mặt xuống bàn một lúc rồi cố gượng cái mặt đầm đìa nước mắt lên:
- Vâng! Vì thế em đã nghĩ tiêu cực là mặc xác nó cho bọn xã hội đen đâm chém, chặt chân chặt tay để nó biết đời... Nhưng mà vắt tay lên trán nghĩ ngợi mấy ngày đêm, em thấy không nỡ. Của đau con xót anh ạ. Cứ nghĩ mình nuôi nó từ khi còn đỏ hỏn, nay đã đến lúc sắp thành gia thất mà để nó vào cảnh ấy thì không đang tâm chút nào. Nghĩ cho cùng thì nó cũng chỉ do dại dột. Xã hội bây giờ không ít những chuyện đảo điên như thế. Mà anh có biết không, nếu không trả được thì mỗi tháng phải mất thêm một trăm hai mươi triệu tiền lãi. Lãi mẹ lại đẻ lãi con…
Ông anh cả bủn rủn chân tay, giọng run run:
- Vậy… chú tính thế nào bây giờ? Mấy anh chị em ta đều hoàn cảnh khó khăn. Hoàn cảnh của anh thì chú biết rồi, chỉ có mấy đồng lương hưu. Cái Đào tuy ở thành phố khá hơn chút ít thì cũng chỉ có cái xác nhà với đồng lương văn thư còi cọc, lại phải nuôi con học ở Hà Nội.
Ty lắc lắc mái đầu rậm rì làm nước mắt tung tóe khắp mặt bàn:
- Em cũng biết. Nhưng dù sao thì anh với chị Đào vẫn còn có chỗ bám víu vào đồng lương. Tình thực, thằng con em nếu không mắc cái hạn này thì em cũng chẳng đến kêu cửa các anh chị làm gì, nhưng...
Rồi như không kìm được nỗi đau khôn cùng, Ty khóc rống lên.
Ông anh cả ngồi chết lặng như bức tượng. Ông hóa thành tượng cũng phải. Đúng là dù có muốn đến mấy thì cả cái đại gia đình ọp ẹp của ông cũng không có cách nào gánh nổi số tiền tỷ nọ. Cuộc đời ông chưa bao giờ gặp phải cái hoàn cảnh éo le khủng khiếp đến thế. Nhưng chú em ông nói đúng, dù có trách oán thằng con cờ bạc đến bao nhiêu, dù có phải úp mặt nó vào bãi phân trâu để trừng trị thì cuối cùng cũng phải gỡ nó khỏi cái nạn tày đình này. Nếu không thì mất chân, mất tay, thậm chí mất mạng với bọn xã hội đen là cái chắc. Vẫn biết anh em kiến giả nhất phận nhưng cái hoàn cảnh nguy kịch đến thế thì đúng là thằng em khốn khổ của ông phải tìm đến các anh chị để kêu cầu cũng hợp lẽ. Biết là vậy nhưng ông nghĩ ngợi tưởng đến vỡ vụn các nơ-ron thần kinh mà vẫn không thể tìm thấy lối ra. Chả lẽ ông đến vận động cô em gái đang ở thành phố thế chấp ngôi nhà để vay ngân hàng giúp nó? Cũng là nghĩ quẩn vậy thôi chứ cái nhà cấp bốn của cô ấy cùng lắm cũng chỉ vay nổi một, hai trăm triệu là cùng, bõ bèn gì với món nợ bạc tỷ.
Nhìn cái thân xác rũ xuống mặt bàn như một đống giẻ rách của chú em, ông cố kìm nước mắt. Mấy anh em ông tuy xưa nay không ai giàu có nhưng được cái rất thương yêu nhau. Ông thì làm bưu tá ở huyện, rồi về hưu, cô em thứ hai thì đang công tác trong một cơ quan nhỏ ở thành phố, chỉ có chú em út này là bám đất quê để sinh sống. Ba anh em năm thì mười họa mới có dịp đến với nhau nhưng vẫn luôn nhớ về nhau. Trong ba anh em, ông biết là chú út có phần vất vả hơn vì phải cày sâu cuốc bẫm, đổ mồ hôi sôi nước mắt thì may ra mới có chút của ăn của để. Có lẽ vì vậy mà ba nghìn mét vuông đất bố mẹ để lại cho ba anh em, dù trước khi mất, bố đã ghi thừa kế rõ ràng cho mỗi người một nghìn mét, nhưng ông và cô em gái vẫn gửi cả cho chú em dùng để trồng trọt, chăn nuôi sinh sống chứ không hề tính toán chi li. Chỉ khi nào bán hoặc ai muốn trở về quê thì mới bàn đến chuyện chia chác. Ba anh em đã cùng thống nhất với nhau như vậy. Chợt nghĩ đến mảnh đất lớn bố mẹ để lại, mắt ông anh cả chợt sáng lên. Đúng rồi! Miếng đất ấy liệu có thể cứu được đứa cháu của ông không nhỉ? Tuy mảnh đất nằm ở vùng sâu vùng xa nhưng được cái bằng phẳng, rộng rãi, biết đâu chả bán được tới dăm, bảy trăm triệu. Cũng là một khoản đáng kể. Rồi thì ông và cô em gái sẽ tìm cách trợ giúp thêm. Nghĩ vậy, ông vội nâng đầu chú em dậy:
- Này! Anh có cách này chú xem có được không?
Thằng em ngẩng phắt lên:
- Cách gì hả anh?
- Thì mảnh đất bố mẹ thừa kế cho chúng ta mà chú đang ở đấy. Bán đi có dễ cũng được dăm bảy trăm triệu. Chỉ có điều, chú sẽ không còn đất làm ăn. Nhưng thôi, đến nước này cũng đành phải liều thôi chú ạ. Mọi việc tính sau. Lúc ấy nếu chú có thiếu thốn gì thì anh và cô Đào cũng sẽ trợ đỡ ít nhiều. Cái chính là phải trả cái món nợ kia, chứ cứ mỗi tháng lại vọt thêm hơn trăm triệu thì chết không kịp ngáp.
Mặt mũi chú em đã có vẻ tươi tỉnh hơn ít nhiều nhưng tiếng thở dài vẫn buông ra một cách thiểu não:
- Thú thật với anh là trước khi đến cầu cứu anh và chị hai, em cũng đã tính đến cái nước ấy, nhưng... làm thế... đất ấy là của... làm như vậy... sao đành...
Ông anh cả trừng mắt:
- Sao chú lại nói vậy. Đã đành là thế, nhưng lúc hoạn nạn này, anh em phải cưu mang nhau chứ. Rồi anh sẽ nói với cô Đào. Anh tin là nó cũng vui vẻ thoải mái thôi.
Sau bữa cơm đạm bạc ở nhà ông anh cả, thằng Ty lùi lũi trở về quê.
Hơn một tuần sau, Ty lại đến nhà anh cả cùng tờ giấy viết nguệch ngoạc và chắc là lẫn nhiều nước mắt. Ty nâng tờ giấy trước mặt ông anh như dâng tờ sớ lên vị hoàng đế.
- Giấy gì đây? - ông anh cả vội hỏi.
Giọng Ty rầu rĩ:
- Lần trước, được mấy lời của anh, gia đình em như được hồi sinh. Ơn trời bể này suốt đời em không quên được. Có điều, anh cũng biết, đất ấy là của bố mẹ để lại và đã chia đều cho cả ba anh em, có giấy tờ viết lại, có dấu má của chính quyền xã đàng hoàng. Nay, các anh chị có lòng cứu giúp gia đình em trong cơn hoạn nạn, em xin được viết giấy này, cũng là để minh chứng là xuất phát từ tình máu mủ ruột rà mà các anh chị đã nhượng lại toàn bộ số đất ấy cho em. Nếu không, khi em bán, có thể chính quyền xã lại gây rắc rối, anh chị thì ở xa, mấy lúc mà có thể về quê để minh giám cho em. Mấy lại, tờ giấy này được viết cùng các chữ ký của các anh chị, em xin được thắp hương và hóa để báo cáo với linh hồn bố mẹ dưới suối vàng là mảnh đất ấy, tuy bố mẹ để lại cho cả ba anh em nhưng nay anh chị đã vì lòng thương cảm vô bờ bến mà tình nguyện tặng lại cho đứa em khốn khổ này. Anh ơi, có như vậy thì em mới yên lòng mà nhận.
Ông anh cả khẽ thở dài:
- Chú nghĩ vậy cũng không sai, nhưng người một nhà cả, làm gì phải rườm rà thế. Tôi ký cho chú yên lòng.
Cầm tờ giấy có chữ ký của ông anh cả, Ty lên ô tô ra thành phố đến nhà chị hai.
*
Biết tin chú em đã bán đất để cứu cậu con trai và chuyển hẳn sang huyện khác để mua đất làm nhà, nhưng ông anh cả do mắc bệnh nặng nên đến tận cuối năm mới có dịp đến thăm.
Ông ngơ ngẩn đứng trước ngôi nhà năm tầng cao lồng lộng ngự trên mảnh đất thoáng đãng với đủ bồn hoa, cây cảnh, khu giả sơn có vòi nước phun mát rượi. Nghĩ ngợi một lúc, ông lặng lẽ quay ra vì nghĩ mình đã vào nhầm nhà, mặc dù lúc nãy người hàng xóm nói đó chính là nhà ông Ty, con trai là Thổ mới xây cất hồi giữa năm.
Vừa quay bước thì ông nghe tiếng thằng Ty:
- Ai như anh cả?
Ông quay lại. Đúng là Ty. Ông ngạc nhiên:
- Đây là nhà em sao?
Ty hề hề, ráo hoảnh:
- Vâng. Mời anh vào nhà.
Ông bước lênh bênh lên hàng hiên cao lát gạch ngoại bóng loáng. Nhìn căn nhà bóng lộn những tiện nghi đắt tiền, đầu óc ông váng vất, như tỉnh, như mê. Buồn thì chắc là không phải, nhưng sao lại… chả lẽ… chả lẽ…
Thằng Thổ, con trai cưng độc nhất của Ty đứng ở một chỗ khuất trên cầu thang đã nhận ra bác cả, khẽ tủm tỉm cười. Nó khẽ lẩm bẩm: “Ông bô mình mưu mẹo kém đếch gì Khổng Minh thời Tam Quốc. Thì mình chịu tiếng xấu là con bạc cũng có sao. Mảnh đất vớ vẩn ở quê hồi ấy mà họ không lập khu công nghiệp thì thằng nào chịu mua đến giá năm tỷ cơ chứ. Từ nay cứ việc ngồi mà xơi cũng không hết của. Ông bô mình đúng là siêu sao”.
Truyện ngắn của HỒ THỦY GIANG
