Sử dụng vaccine để phòng bệnh cho gia súc, gia cầm là một trong những biện pháp phòng bệnh chủ động có hiệu quả nhất và ít tốn kém cho người chăn nuôi.
Hiệu quả của vaccine phụ thuộc rất nhiều vào người sử dụng vaccine. Nếu sử dụng đúng quy trình kỹ thuật sẽ bảo đảm thời gian miễn dịch kéo dài, an toàn và ngược lại sẽ làm giảm khả năng miễn dịch của vaccine. Do vậy, khi sử dụng vaccine người chăn nuôi cần lưu ý những vấn đề sau:
- Đa số các loại vaccine được bảo quản ở nhiệt độ 2 - 8 độ C (chỉ dẫn được ghi trên mác lọ vaccine), tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp. Bảo quản vaccine trong hộp xốp có đá lạnh và nên có lớp ngăn cách giữa vaccine và đá. Nếu số lượng vaccine ít thì bảo quản trong túi nilon tối màu có giấy bọc và có đá giữ lạnh.
- Chỉ được phép tiêm vaccine cho động vật khoẻ mạnh. Không tiêm vaccine cho động vật đang ốm, nghi ốm, động vật quá non hoặc quá già, sắp đẻ hoặc mới đẻ...
- Khi dùng vaccine phải kiểm tra nhãn mác, hạn sử dụng, trạng thái, màu sắc... Không dùng vaccine quá hạn, biến màu, vẩn đục, viên đông khô bị vỡ... Lắc kỹ lọ vaccine trước khi tiêm.
- Bơm tiêm, kim tiêm phải được sát trùng bằng cách đun sôi trong 30 phút và để nguội mới dùng. Không được dùng cồn sát trùng bơm tiêm, kim tiêm mà chỉ dùng cồn sát trùng vị trí tiêm, dao, kéo, panh, kim khâu... Nên thường xuyên thay kim tiêm, đặc biệt là chuyển sang tiêm đàn khác.
- Vaccine được pha với đúng dung dịch. Vaccine khi đã pha hoặc đã cắm kim phải dùng càng sớm càng tốt, nên sử dụng trong vòng 3 giờ sau khi pha, nếu thừa phải huỷ, không được dùng cho ngày hôm sau.
- Dùng vaccine phải đủ liều lượng, đúng đường tiêm, đúng vị trí, đủ độ sâu và đúng lịch theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Tiêm nhắc lại vaccine sẽ cho miễn dịch càng cao, do vậy với bất kỳ loại vaccine nào cũng nên tiêm nhắc lại lần 2.
Sau khi tiêm vaccine vào cơ thể động vật từ 14 - 21 ngày sau mới sinh ra đủ lượng kháng thể đặc hiệu (vật nuôi vẫn có thể bị bệnh trong thời gian cơ thể chưa sản sinh ra kháng thể đặc hiệu) và lượng kháng thể đặc hiệu này chỉ có tác dụng trong một thời gian nhất định (giảm dần theo thời gian). Vì vậy, tiêm nhắc lại vaccine theo định kỳ là rất cần thiết.
Bác sĩ thú y HOÀNG THỊ NGUYỆT (Trạm Thú y huyện Nam Sách)