Lỗi hẹn mùa xuân

Chuyến này là chuyến thứ ba Mạ kẽo kịt đôi thùng gánh nước. Cô xắn cao quần sợ quệt lấm đất. Vừa quẩy thùng rẽ vào ngõ, nghe có tiếng xe rì rì sau lưng, quay lại bắt gặp Dân cười khì khì dặn với:

- Này, tối nay. Chỗ cũ nhé. Có việc quan trọng đấy.

- Gì chứ? Mới hôm qua… - Mạ đỏ mặt nhìn quanh, sợ ai đó nghe thấy.

- Không biết đâu. Cứ thế đi!

Chẳng hiểu có chuyện gì. Nhắn tin là xong, lại còn bày đặt dặn dò. Đi qua sân, Mạ hạ đôi thùng, đổ vào chum nước. Trong bếp bà Mùi đang chất nồi cá kho, mùi giềng, mùi khế và rau răm tỏa ra thơm nựng.

- Mẹ thấy con gái giỏi chưa? Chỉ loáng cái là đã đầy chum.

- Gớm, tưởng gì. Có giỏi thì cô lấy chồng luôn đi thôi, hăm mấy rồi còn gì.

Mạ xịu mặt. 

- Mạ này! Cái bà Tâm ấy mà. Có ý nhắm con đấy.

- Sao thế được mẹ? Con giai bà ấy ở mãi tận bên Đài Loan kia mà!

Bà Mùi ghé tai Mạ thì thào. "Thằng Kha nhà bà Tâm ít bữa nữa là về nước rồi. Cũng có tí vốn. Đẹp trai, nhà cửa đàng hoàng, mẹ chồng tâm lý. Lấy nó có mà sướng cả đời. Chứ cái thằng Dân, làm thuê làm mướn cho người ta tay trắng có cái gì". Mạ nghe thế thì xịu mặt. Mạ không muốn bà Mùi nói về Dân như thế. Dù gì Dân cũng là thanh niên chăm chỉ, chịu khó làm ăn. Dân tính sẽ về thưa chuyện với gia đình để người lớn đôi bên có dịp gặp mặt, thăm nhà. Rồi thì sẽ tiến tới chuyện dạm hỏi, cưới xin.

*

Mạ ngồi nhấp nhổm không yên. Sao hẹn ra đây mà cứ lặng im thế? Anh bảo có chuyện quan trọng kia mà? Mạ nhìn chằm chặp vào Dân sốt ruột. Mưa phùn từng đọt lây rây phủ xuống không gian một màu hư ảo mơ hồ. Mùi ngai ngái của hơi đất ẩm cùng mùi hoa chanh, hoa bưởi quyện hòa sực lên. Vài giọt nhỏ xuống từ mái gianh nơi quán Mạ đang ngồi đều đều lặng lẽ, cần mẫn như âm thanh từ tách cà phê trước mặt.

- Nếu anh đi xa chừng hai năm, Mạ nghĩ sao?

- Nhưng xa là đi đâu cơ? Có lẽ nào…? Anh đi làm ăn xa à?

- Không, anh trúng tuyển và có lệnh gọi nhập ngũ rồi.

Mạ bất ngờ. Dân mới vừa học nghề xong từ năm ngoái, còn đang làm phụ ở gara sửa chữa ô tô, xe máy của ông anh họ bên thị trấn. Dạo trước loa truyền thanh xã ra rả thông báo danh sách giấy gọi khám tuyển nghĩa vụ suốt khiến nhà nào có con trong độ tuổi cũng phải bồn chồn vì nhiều thanh niên còn đang học tập và làm việc ở tỉnh ngoài. Năm ngoái chú An, chú ruột Mạ tối nào cũng sang gặp bố để bàn tính. Chả là mất bao nhiêu công sức nhà chú mới cạy cục, chạy chọt xin cho thằng Tùng được vào làm ở phòng kế hoạch của công ty liên doanh với nước ngoài. Lương tháng hơn chục triệu. Dễ gì ở quê mà có được chỗ làm tốt như vậy. Tính đi tính lại chỉ có cách làm cho trượt kỳ khám tuyển. Hoặc là phải cạy nhờ đến tay Thứ, Trưởng Ban Chỉ huy quân sự xã. Nhưng thằng Tùng cao to, khỏe mạnh, nhanh nhẹn thế, chưa cần khám nhìn đã biết là đạt tiêu chuẩn rồi. Làm sao để trượt? Mình lão trưởng ban chắc gì đã lo nổi. Nếu như ở trên người ta làm chặt thì lão Thứ cũng chẳng đỡ được. Lúc ấy đâm ra nhỡ việc. Đi nghĩa vụ quay về thì vị trí ấy trong công ty chắc chắn chẳng còn. Bàn ra tính vào chỉ có nước là phải bấm bụng rút hầu bao mới mong được việc. Thế là đành nhờ ông Thà, Trưởng thôn cũng là người trong họ mách nước. Mạ thấy bố bảo cũng mất một khoản kha khá mới mua được tờ phiếu khám sức khỏe như ý. Hoàn cảnh Dân như vậy chắc chả có mà lo lót. Mạ chợt nhớ lần đầu tiên đến nhà Dân.

- Bác ơi, cho cháu hỏi nhà anh Dân với ạ?

- Cô đi đến ngôi nhà có cây xoài rõ to trước cổng ở cuối đường kia kìa.

Theo tay chỉ của bác gái nọ, cô nhìn thấy ngay. Ngôi nhà có cái cổng sắt với bức tường bao màu rêu gạch. Cây xoài lâu năm tỏa bóng vươn rợp ra đường. Lần đầu tiên đến nhà trong hoàn cảnh bất đắc dĩ. Dân có việc lên phố quên mang theo giấy tờ xe nên điện cho Mạ đến nhà tìm và mang đến giúp vì Dân đang bị công an tạm giữ xe trên đường đi. Tiếng là cùng xã nhưng khác làng nên thú thực Mạ chỉ biết xóm nhà Dân chứ chưa biết cụ thể là nhà nào.

- Hớ hớ. Năm anh em trên một chiếc xe tăng. Như năm…

Mạ bất giác nhìn lên. Cảnh tượng trên nóc nhà làm cô hoảng hốt. Một người đàn ông đang cởi trần, mặc quần đùi và vai đeo khúc gỗ hát nghêu ngao. Ông bước trên thành lan can mà tự nhiên như đang đi ở dưới mặt đất vậy.

- Bác ơi, đứng đó nguy hiểm lắm. Bác xuống đi ạ.

- Xuống thế nào mà xuống hở cô. Tôi đang cưỡi xe tăng tiến đến đồn địch đây này. Xung phong! Tiến lên, anh em ơi!

"Đấy. Ông ấy là bố cậu Dân cô ạ. Lúc tỉnh lúc điên". Đứng ở cổng một lúc, nghe bà Lan, bà thím của Dân, nhà ở sát bên kể, ông Thẩm đi bộ đội về khỏe mạnh nhưng chẳng may cách đây 3 năm bị tai nạn giao thông, cứ thi thoảng lại trở chứng. Giờ thì Mạ hiểu, tại sao những lần kể chuyện anh tránh nhắc đến bố và nhiều lần cô ngỏ ý muốn lên nhà Dân chơi nhưng anh cứ khất lần. Mẹ mất vì ung thư trước ngày bố bị tai nạn tròn hai năm. Gia đình Dân có hai anh em. Người anh đã lấy vợ và đưa cả gia đình ra Quảng Ninh thuê trọ, nhặt than kiếm sống. Điều ấy thì cô có nghe qua. Cổng khóa để đề phòng ông Thẩm lúc lên cơn khỏi đi lang thang nên chìa khóa cổng được gửi bên nhà bà Lan cho tiện việc trông nom. Mở được cổng, Mạ và bà Lan vừa dỗ dành hỏi chuyện vừa lân la leo lên tận mái nhà ông Thẩm mới chịu nghe để cho hai người tìm cách đưa xuống.

- Bác xem cho cháu, anh Dân có để cái ví màu nâu đựng giấy tờ xe trong túi áo kẻ treo trên mắc ở nhà tắm không ạ.

- Áo thằng Dân mặc đi rồi. Có cái áo nào ở nhà đâu chứ. Toàn là quần áo của tôi thôi. Cô là kẻ xấu. Đừng hòng mà dụ tôi!

Với ông Thẩm, Mạ là người lạ nên nói ông không nghe đành phải nhờ đến bà Lan. Lát sau đã tìm được cái áo, lấy cái ví đưa ra cho Mạ…

- Mạ hãy đợi tôi nhé?

Đang mải nghĩ, Mạ bỗng giật mình. Đôi bàn tay Dân đã đặt lên tay Mạ. Đôi bàn tay có mùi dầu mỡ nắm trọn tay cô. Sần sùi, ram ráp mà ấm áp. Cái tin Dân vừa báo làm cho Mạ sửng sốt đến bất an tuy rằng hôm đi khám tuyển Dân đã tâm sự với cô.

- Thế là bao dự tính cho mùa xuân này, chuyện hôn nhân gác lại ư? Sao anh không thử tìm chỗ nào nhờ cậy, lo lót để không phải đi hoặc là hoãn đợt này có hơn không? Bác trai như thế, anh đi sẽ không ổn đâu. Tiền mình làm còn kiếm ra được. Nếu không đủ thì em góp thêm. Ở nhà làm rồi tích cóp sau.

Mạ dừng lại quan sát. Thấy anh vẫn im lặng cô chuyển hẳn sang ghế bên phía anh thì thào: 

- Anh, nhá, được không vậy?

Dân nhìn cô ngạc nhiên, nhíu mày: 

- Chỉ có hai năm xong rồi anh lại về, chứ có phải đi vào chỗ chết đâu. Vả lại, lúc về còn được một khoản tiền lớn nữa đấy. Rèn luyện trong quân ngũ, con người sẽ thêm nghị lực và sống có bản lĩnh hơn nữa. Biết tin anh đi lính, anh Tình đã từ Quảng Ninh về chăm bố rồi. Đi xong nghĩa vụ cho yên tâm, rồi về làm gì tiếp thì làm. Chỉ lo em phải chờ đợi.

Mạ nghe Dân nói vẻ quyết tâm, không có chút lay chuyển thì sững sờ. Năm nao cũng có trường hợp xin ở lại được. Hơn nữa hai đứa đã bàn tính kỹ cho kế hoạch dạm ngõ, cưới hỏi thế rồi. Nếu Dân đi, lỡ hết cả việc lớn. Trong hai năm ấy cô sẽ phải vò võ chờ đợi. Mòn mỏi tuổi xuân. Mà tuổi xuân là tuổi đẹp nhất trong cuộc đời người con gái. Đâu phải Mạ ế ẩm không có người theo đuổi đâu. Nghĩ đến đấy Mạ tủi thân phát khóc, trong lòng dâng lên sự nghẹn ngào. Nơi khóe mắt đã bắt đầu rơm rớm nước. Nghĩ mà chán.

- Tùy anh thôi vậy. Anh đâu nghĩ cho em.

Mạ đứng phắt lên làm Dân luống cuống:

- Bao nhiêu người trong làng, trong xã người ta đi được. Lẽ nào anh lại hèn nhát thế. Bố anh ngày xưa còn xin ra trận, giữa bom rơi lửa đạn mà không nề hà. Thanh niên phải làm tròn nghĩa vụ công dân chứ em. Tổ quốc cần có mình, mình lên đường cho khỏi hổ thẹn với những người đi trước. Còn họ hàng và dân làng nữa mà. Người ta sẽ nghĩ sao. Em cứ nghĩ mà xem. Mạ…

Mạ tấm tức vụt chạy ra ngoài giữa màn mưa giăng bụi. Những giọt tủi hờn cứ đua nhau chen rơi, chảy dài nhập nhòa nơi mắt môi.

*

Sáng sớm vừa mở cửa tiệm thì có mẹ con bà Vân dắt díu nhau đến.

- Cắt cho cái Hằng nhà cô bộ quần áo nhé. Thằng Thắng mới xuất ngũ nên muốn cắt cho cô em gái bộ quần áo mới. Gớm, về một cái là đã lo sắm sửa cho bố mẹ và em sốt sắng lắm. Làm như là mới đi nước ngoài chục năm trời về ấy.

Bà Vân nhắc đến Thắng bằng giọng tự hào. Mà Mạ còn lạ gì Thắng. Đợt Thắng ở nhà thi thoảng buổi tối cánh thanh niên rủ nhau ra tiệm của cô ngồi chơi, tán gẫu. Thắng toàn bị cánh bạn trêu đùa mà chẳng biết nói lại. Nhìn Thắng chậm chạp, không được tinh khôn như người khác nên năm ấy cái việc Thắng được gọi đi lính làm mọi người bàn ra nói vào. Ấy thế mà thời gian như bóng câu qua, mới đó đã được xuất ngũ rồi.

- Anh Thắng ấy ạ? Thế thì tốt quá rồi cô. Biết quan tâm đến người thân thế thì sau này cô chú được cậy nhờ lớn. Mà cô gái nào vớ được anh ấy cũng là diễm phúc cô ạ.

Nghe Mạ nói vậy bà Vân càng hào hứng. Đúng là kỷ luật quân đội rèn giũa con người ta trưởng thành hơn nhiều. Dạo ở nhà thằng Thắng vẫn còn trẻ con lắm, biết nghĩ gì đâu. Thế mà đi lính về thấy chững chạc, nhanh nhẹn hẳn ra. Đã thế còn được nhận giấy khen của đơn vị nữa.

Vừa lúc bà Viện đi chợ qua, tạt vào lấy cái quần sa tanh mới cắt, nghe vậy cũng chêm vào câu chuyện: 

- Đợt thằng Thắng đi nhiều người nghĩ cũng cám cảnh. Vì xã đông thanh niên, thiếu gì người. Ấy vậy mà mấy thằng to khỏe, sức vóc đọ được trâu lại sợ khó ngại khổ, cạy có tiền chui lủi ở nhà, để cái thằng lù đù, hâm hấp đi nghĩa vụ. Thế mà lại may nhỉ. Giờ cháu nó đã nên người rồi.

Bà Viện nói ngay mồm, chẳng có ý tứ gì kiêng nể, sợ những lời nói về Thắng làm phật ý bà Vân. Tự dưng Mạ thấy những ý nghĩ tiêu cực mấy hôm nay bỗng nhiên mềm ra như sợi bún. Cứ nghĩ quá nên vậy. Chuyện đi lính là tốt mà.

- Thế cháu nó trên đơn vị làm những việc gì mà được giấy khen hở bà? Vinh dự quá.

- À, cháu nó được giao nuôi lợn, nuôi chó và chăn gà thôi bà.

Bà Vân cười ngượng. Thế là tốt rồi bà ạ. Thanh niên cứ chịu khó chăm chỉ chí thú làm ăn là tạo dựng được cơ nghiệp thôi.

*

- Con đã cắt xong mấy bộ quần áo cho mẹ và các bác đây rồi ạ. Tối nay mẹ mang ra nhà văn hóa hộ con nhé!

- Tốt rồi. Hôm qua các bác ấy cũng mới giục mẹ đấy. Ngày mai biểu diễn tại Hội khỏe Phù Đổng của xã có đồ diện rồi. Mặc đồng phục đội hình đẹp hẳn lên.

Bà Mùi giở túi quần áo. Bộ quần áo của bà Tâm bà đành để lại. Không phải vì bà Tâm bị loại khỏi đội hình ngày mai hay là bị ốm đau gì. Bình thường bà Tâm tập dẻo nhất, đẹp nhất câu lạc bộ. Mấy hôm trước nghe bà bạn tâm sự, mà thấy thương người bạn hiền. Chiều qua bà Tâm đã phải lên bệnh viện chăm con bé Diễm nhà bà Nhạn ở xóm trên. Hóa ra con bé có chửa với thằng Kha bên Đài Loan, mới về nước tuần trước để sinh nở. Chả rõ có phải cái thai ấy là của con trai bà không vì từ hồi ở nhà con bé đã có tiếng chơi bời hư hỏng. Nhưng bà Nhạn nhất mực đến bắt đền. Giờ bị động thai nên phải nhập viện để bác sĩ còn theo dõi. Nghĩ tội nghiệp.

- Mẹ biết không. Anh Kha cũng có nơi có chốn rồi mà còn định vơ thêm cả con. May mà con chưa có gì.

Bà Mùi ngậm ngùi đánh trống lảng. Sáng nay ra chợ người ta kể ầm ĩ chuyện lão Thứ bị người ta kéo đến nhà đòi nợ. Không phải nhà lão nợ nần mà là chuyện đã nhận của hối lộ rồi nhưng con người ta vẫn có giấy gọi nhập ngũ. Đòi thì khất lần nên họ phải vậy.

- Mẹ nghe loa đọc danh sách nhập ngũ đợt này có thằng Dân phải không con? Sao gần đây không thấy nó đến chơi?

Bao nhiêu lo lắng và muộn phiền giờ được giải tỏa. Tư tưởng bà Mùi đã thông thoáng. Mạ nhẹ lòng.

*

Đoàn người đưa tiễn tân binh lên đường nhập ngũ từ các nẻo đường đổ về trung tâm huyện nườm nượp. Mạ đưa tay cài cho Dân bông hồng đỏ lên ngực áo.

- Sao tay em run quá vậy? Em thế này anh đi sao nổi?

Mạ nghẹn ngào, bật khóc. Trước cảnh chia tay xúc động cô không nén nổi lòng mình. Cô gục đầu vào vai Dân nức nở.

- Anh hãy mang theo bông hồng này theo suốt chặng đường. Đừng lo gì cả. Em sẽ lại thăm bác thường xuyên.

Chỉ nói được chừng ấy, Mạ quay người. Tiếng còi xe tuýt lên một hồi dài giục giã. Mai này những bước chân cuối đất cùng trời của Dân sẽ luôn có ánh mắt Mạ gửi trao nâng đỡ. Sẽ là niềm tin tiếp thêm sức mạnh cho Dân vững bước như màu thắm đỏ của bông hồng này. Bông hồng Mạ đã cài nơi trái tim.

Truyện ngắn củaVŨ THỊ THANH HÒA