Liên hợp quốc - 74 năm vì một thế giới hòa bình, thịnh vượng và công bằng

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Quốc phòng bắt tay, tiễn các cán bộ, nhân viên Bệnh viện Dã chiến cấp II số 1 xuất phát đợt 2 lên đường sang Nam Sudan nhận nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc

Đến nay, sau 74 năm phát triển, LHQ luôn giữ vai trò hàng đầu trong các nỗ lực ngăn ngừa và giải quyết các cuộc xung đột, góp phần to lớn vào việc đẩy lùi nguy cơ chiến tranh, duy trì hòa bình và xây dựng một thế giới phát triển, thịnh vượng. Là một thành viên tích cực, có trách nhiệm, Việt Nam có những đóng góp quan trọng vào hầu hết các lĩnh vực hoạt động của LHQ.

Tổ chức lớn nhất và có ảnh hưởng nhất tới đời sống quốc tế

Ngày 26.6.1945, tại thành phố San Francisco (Mỹ), các đại biểu đến từ 51 quốc gia đã cùng ký vào bản Hiến chương LHQ, thành lập nên tổ chức quốc tế đa phương đầu tiên, lớn nhất và có ảnh hưởng nhất tới đời sống quốc tế cho đến nay. Bốn tháng sau, ngày 24.10.1945, LHQ chính thức được thành lập sau khi Hiến chương LHQ được các nước Pháp, Liên Xô, Vương quốc Anh, Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, Trung Quốc phê chuẩn.

LHQ ra đời là một bước ngoặt trong lịch sử thế giới, mang lại những biến đổi to lớn cho hòa bình và tiến bộ chung của nhân loại. Các mục tiêu và nguyên tắc hoạt động của Hiến chương LHQ mang tính phổ quát, phản ánh được mối quan tâm của các quốc gia, nhất là các nguyên tắc chủ đạo: (1) Bình đẳng về chủ quyền quốc gia; (2) Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị quốc gia; (3) Cấm đe dọa sử dụng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế; (4) Không can thiệp vào công việc nội bộ các nước; (5) Tôn trọng các nghĩa vụ quốc tế và luật pháp quốc tế; (6) Giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình.

Từ 51 quốc gia thành viên khi được thành lập, đến nay, LHQ đã có 193 quốc gia thành viên. LHQ đã trở thành tổ chức toàn cầu rộng rãi nhất với sự tham gia của hầu như toàn bộ các quốc gia độc lập trên thế giới. Vai trò và hoạt động của LHQ được mở rộng về mọi mặt, nỗ lực hoạt động hướng tới thực hiện các tôn chỉ mục đích đã được đề ra, qua đó đem lại những tác động tích cực, to lớn đến đời sống quốc tế và mỗi quốc gia.

Phát huy vai trò to lớn của mình, LHQ đã nỗ lực không mệt mỏi để gìn giữ hòa bình, ngăn ngừa xung đột, chiến tranh; thực thi những chuẩn mực cốt lõi của quan hệ quốc tế trong Hiến chương LHQ.

Trải qua những thăng trầm lịch sử, nhất là thời kỳ Chiến tranh Lạnh, LHQ vẫn duy trì là một diễn đàn hòa bình để các bên đối thoại. Đồng thời, LHQ tích cực đóng vai trò trung gian hòa giải nhiều cuộc khủng hoảng quốc tế thông qua thương lượng, sáng kiến giải pháp hòa bình cho hàng trăm cuộc xung đột ở các khu vực, với phạm vi và quy mô ngày càng được mở rộng. Nhờ có sự can thiệp của LHQ, nhiều cuộc xung đột đã được giải quyết.

Đã có hơn 500 điều ước quốc tế đa phương quan trọng trong nhiều lĩnh vực được ký kết, tạo khuôn khổ chung cho việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Đặc biệt, những năm gần đây, LHQ đạt được những thành tựu về hợp tác và phát triển toàn cầu, ký kết Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân, cải cách Hệ thống phát triển LHQ, thực hiện Mục tiêu thiên niên kỷ (MDG) 2015 và triển khai Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) 2030; giải quyết các vấn đề toàn cầu về xóa đói, giảm nghèo, bảo vệ phụ nữ, trẻ em, bảo đảm quyền con người, cải thiện y tế, văn hóa, giáo dục, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu…

LHQ đã thực sự trở thành biểu tượng của tinh thần đoàn kết toàn cầu, nơi kết tinh các giá trị tiến bộ nhân văn và hiện thực hóa khát vọng vươn lên vì một thế giới hòa bình, thịnh vượng và công bằng.

Việt Nam - thành viên tích cực, trách nhiệm

Ngay khi nước ta giành được độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư gửi Đại hội đồng LHQ, các đại diện của Mỹ, Trung Quốc, Anh... yêu cầu “công nhận nền độc lập ấy và nhận chúng tôi vào Hội đồng LHQ”. Kể từ đó, Việt Nam đã vượt qua nhiều thử thách khắc nghiệt, phấn đấu vì những mục tiêu thiêng liêng của đất nước, đồng thời cũng là những lý tưởng của LHQ là hoà bình, quyền tự quyết, bình đẳng cho mọi dân tộc.

Đến ngày 20.9.1977, Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên của LHQ. Đây là một mốc son lịch sử đánh dấu sự ghi nhận của tổ chức toàn cầu lớn nhất hành tinh và cộng đồng quốc tế đối với một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, tự do và dân chủ.

Trong hơn bốn thập kỷ qua kể từ khi là thành viên của LHQ, Việt Nam đã tham gia và có những đóng góp thực chất vào các hoạt động của tổ chức quốc tế lớn nhất thế giới này, trở thành thành viên tích cực, có trách nhiệm, đối tác quan trọng của LHQ và các nước thành viên.

Trong lĩnh vực hoà bình, an ninh, Việt Nam luôn nhất quán trong việc đề cao các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ trong việc giải quyết các xung đột, tranh chấp quốc tế bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực.

Trong lĩnh vực bảo vệ quyền con người, Việt Nam đã tham gia tích cực vào các nỗ lực thúc đẩy quyền con người trên thế giới, đã đề xuất và được thông qua Nghị quyết về tác động của biến đổi khí hậu với quyền trẻ em, đưa ra và tham gia nhiều sáng kiến như bảo vệ quyền lao động của người khuyết tật, bảo đảm môi trường làm việc an toàn cho người lao động trên biển, tăng cường giáo dục, phòng chống buôn bán phụ nữ và trẻ em gái.

Đặc biệt, tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ là điểm sáng thể hiện tinh thần đối tác có trách nhiệm của Việt Nam.

Tháng 6.2014, Việt Nam lần đầu tiên cử lực lượng tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ. Từ đó đến nay, Việt Nam cũng đã cử hàng chục sĩ quan quân đội và 1 bệnh viện dã chiến cấp II số 1 tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ. Việt Nam cùng với ba nước  Campuchia, Indonesia, Thái Lan được chọn làm địa điểm huấn luyện gìn giữ hòa bình quốc tế luân phiên. Năm 2019 và các năm tiếp theo, Việt Nam tiếp tục chuẩn bị để đưa phân đội công binh, Bệnh viện dã chiến cấp II số 2 và một số phân đội khác tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ…

Trong lĩnh vực phát triển, Việt Nam được đánh giá là hình mẫu điển hình về sự thành công trong hợp tác giữa Việt Nam và LHQ. Việt Nam từ một nước thu nhập thấp trở thành nước thu nhập trung bình; hợp tác giữa Việt Nam và LHQ chuyển trọng tâm từ hỗ trợ kỹ thuật sang tư vấn chính sách thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, tập trung vào các lĩnh vực như xóa đói giảm nghèo bền vững, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng, đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng thể chế, bình đẳng giới...

Ngày 5.7.2018, Việt Nam và LHQ đã ký Kế hoạch Chiến lược chung mới (OSP) cho giai đoạn 2017-2021 giữa Chính phủ Việt Nam và 18 cơ quan LHQ. Đây là dấu ấn quan trọng nêu bật cam kết mạnh mẽ của LHQ và Chính phủ Việt Nam trong Chương trình Hành động quốc gia thực hiện các mục tiêu phát biển bền vững.

Việt Nam cũng được cộng đồng quốc tế tín nhiệm, đánh giá cao, thể hiện rõ nhất qua việc Việt Nam được bầu với số phiếu cao vào nhiều cơ quan của LHQ, đặc biệt là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ (hai nhiệm kỳ 2008-2009 và 2020-2021), Hội đồng Kinh tế-xã hội (hai nhiệm kỳ 1998-2000 và 2016-2018), Hội đồng Nhân quyền (nhiệm kỳ 2014-2016), Hội đồng Chấp hành UNESCO (nhiệm kỳ 2015-2019), Ủy ban Luật pháp quốc tế (nhiệm kỳ 2017-2021)…

Sự hợp tác giữa Việt Nam và LHQ được cộng đồng quốc tế đánh giá là hình mẫu tiêu biểu của hợp tác phát triển giữa các tổ chức quốc tế thuộc LHQ và các nước thành viên.

Theo TTXVN