Lao xao “chợ thức”

Chợ cá Thạch Khôi là chợ đầu mối, phân phối cá đi nhiều tỉnh, thành phố

Phu cá

Quanh năm suốt tháng, bất kể ngày mưa rét, nắng nóng hay bão bùng, ngay khi bước chân vào chợ cá Thạch Khôi là nghe thấy tiếng kêu ro ro của máy sục khí ô xy trong các bể chứa. Những lao động ở đây luôn giấu mình trong những bộ quần áo mưa kín mít. Bà Nguyễn Thị Nụ ở khu dân cư Phú Tảo, phường Thạch Khôi năm nay hơn 50 tuổi thì quá nửa thời gian gắn bó với nghề cho biết: “Nhiều người gọi chúng tôi là những phu cá, quả không sai. Quanh năm gần với cá, nhờ cá mà có của ăn, của để. Vì vậy, làm việc trong chợ cá cả ngày thành quen, không còn ngửi thấy mùi tanh nữa”. 

Chợ cá Thạch Khôi hiện có hơn 100 tiểu thương kinh doanh, buôn bán. Đa phần tiểu thương ở chợ này gốc ở phường Thạch Khôi, chỉ có vài người quê các huyện Ninh Giang, Tứ Kỳ, Gia Lộc trước đây đến chợ buôn bán hiệu quả rồi tìm về đất này an cư, lạc nghiệp. 

Chợ cá Thạch Khôi được hình thành hơn 20 năm trước. Ban đầu chợ chỉ có một vài tiểu thương chuyên đóng cá nước ngọt đông lạnh bán đi các tỉnh, thành phố lân cận, chủ yếu ra Quảng Ninh, Hải Phòng. Sau đó, nghề bán cá dần phát triển và người đến buôn bán cũng ngày càng đông đúc. Bà Phạm Thị Lự, một trong những người đầu tiên kinh doanh ở chợ cá Thạch Khôi kể: “Ngày xưa bán cá khổ lắm. Máy sục ô xy chưa có nên để cá sống chúng tôi thường cho vào các túi lưới thả xuống kênh Thạch Khôi-Đoàn Thượng. Nước kênh ngày xưa sạch chứ không ô nhiễm như bây giờ. Sau đó, đợi lái buôn từ các vùng đến lấy. Nghề bán cá ngày đó cũng chỉ đủ ăn và dành dụm được một chút nuôi các con đi học”. 

Lao động ở chợ cá Thạch Khôi thường phải mặc những bộ quần áo mưa kín mít để không bị ướt

Nghề cá ở chợ Thạch Khôi giờ đã khác xưa. Các tiểu thương được kinh doanh, buôn bán tập trung trong khu chợ gần đường 38B. Người bán đã có máy sục ô xy và bể chứa lớn giúp cá có thể sống và vận chuyển đi muôn nơi. Chợ cá Thạch Khôi hoạt động quanh năm. Các tiểu thương ở đây chỉ nghỉ vài tiếng đón giao thừa và nửa ngày mùng 1 Tết. Tùy vào từng nơi giao cá mà họ phân nhau giờ làm cụ thể. Thông thường giao cá đi Hà Nội, Quảng Ninh, các tiểu thương phải làm đêm để đến sáng hôm sau giao được cá tươi ngon đến các chợ. Còn buổi chiều và sáng thì vận chuyển cá trong tỉnh hoặc đi qua ngày đến các tỉnh xa hơn như Tuyên Quang, Hà Giang, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh… 

Chợ cá Thạch Khôi sôi động nhất vào sáng sớm và chiều muộn. Tranh thủ ăn vội gói xôi sáng, những tiểu thương như chị Hải, bà Nụ, bà Lự lại vội vàng mặc áo mưa đón xe cá từ nơi khác chuyển đến. Trên những đôi tay chắc nịch, những mớ cá tươi rói được chuyển xuống chợ sau đó lại được đưa đi nhiều nơi khác.

“Đặt được mẻ cá này nay trúng đậm”, ông Nguyễn Văn Tuấn, lái xe chuyên chở cá đến chợ Thạch Khôi khề khà điếu thuốc giọng đầy thỏa mãn. Hơn 20 năm gắn bó với nghề buôn cá ở chợ này, ông Tuấn nhìn là biết mẻ cá vừa xuống xe được nuôi trong đầm sâu chứ không phải cá ao như những mẻ khác. Ông Tuấn bảo người buôn cá lâu năm nhìn lướt qua là biết cá đầm, sông hay ao; cá đến từ vùng nào, nuôi tự nhiên hay công nghiệp. 

Sống tốt với nghề

Đồng chí Đàm Ngọc Lập, Bí thư Chi bộ, Trưởng khu dân cư số 2, phường Thạch Khôi cho biết chợ cá Thạch Khôi là một trong những điểm trung chuyển cá lớn của tỉnh và khu vực phía Bắc. Vì vậy, nhiều người thường gọi đây là chợ cá đầu mối. Từ chợ cá này, cá tươi được chuyển đi khắp các nơi từ Quảng Ninh, Hà Giang, Tuyên Quang, Hà Nội rồi vào tận Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. Những năm 90, chợ cá tự phát chỉ có một vài tiểu thương bán ven đường, sau đông dần thì UBND thành phố di chuyển vào chợ và xây nền, lán như bây giờ. 

Theo ông Lập, bây giờ thợ buôn cá sống khá tốt với nghề. Họ không còn kinh doanh tự phát, nhỏ lẻ như trước. Nhiều gia đình đã sắm được ô tô, nhà cao cửa rộng nhờ buôn cá. 

Nhiều gia đình kinh doanh buôn bán ở chợ cá đã mua được ô tô để vận chuyển cá đi xa

Nhờ có máy sục ô xy cùng với sự phát triển của công nghệ, nhất là mạng xã hội mà người kinh doanh ở chợ cá Thạch Khôi nhàn nhã hơn. Họ có thể vận chuyển cá mấy ngày liền từ Bắc vào Nam mà không lo cá chết nhờ trên ô tô có sẵn thiết bị cung cấp ô xy. Đầu mối nhập và lấy cá cũng liên lạc với nhau dễ dàng hơn nhờ điện thoại di động và mạng xã hội. “Mỗi hộ buôn cá ở chợ này phải thu lãi hơn 100 triệu đồng/năm, có hộ đạt 200 triệu đồng/năm. Nhiều gia đình cả nhà làm nghề buôn cá”, ông Lập nói. 

Vất vả sớm hôm nhưng thu nhập tốt giúp những phu cá ở chợ Thạch Khôi gắn bó với nghề. Nhiều người mua ô tô, đầu tư thêm bể chứa để làm ăn. Tuy nhiên, họ đang lo chợ cá chuyển đi nơi khác vì vị trí chợ hiện nay không còn phù hợp, quá gần khu dân cư, ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. Anh Nguyễn Văn Huy, tiểu thương bán cá ở chợ Thạch Khôi cho biết: “Kinh doanh buôn bán nhiều năm ở đây nên di chuyển cũng ngại nhưng nếu thành phố có chủ trương thì chúng tôi ủng hộ. Chúng tôi mong muốn thành phố bố trí chợ cá mới gần đường giao thông, đầu tư cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh, hiện đại để chúng tôi di chuyển đến đó kinh doanh, buôn bán thuận lợi”. 

Hơn 20 năm tồn tại, chợ cá Thạch Khôi vẫn là nơi đi về của bao người lao động với những đôi tay bợt bạt bên những con cá, mớ tôm. Vì nghề, họ sẵn sàng thay đổi để chợ cá phát triển sầm uất hơn. 

HẢI MINH