Lao động cao tuổi - tiềm năng còn bỏ ngỏ

Công việc bảo vệ phù hợp với ông Phan Nhật Bở

Hiện nay, tình trạng già hóa dân số tại tỉnh ta đang diễn ra nhanh, tỷ lệ người cao tuổi (NCT) chiếm khoảng 14% dân số. Trong đó, một số ít NCT vẫn trực tiếp tham gia lao động, sản xuất với những công việc phù hợp với bản thân. 

Tìm công việc phù hợp

Được nghỉ hưu từ năm 2014 với mức lương hơn 5 triệu đồng/tháng nên bà Nguyễn Thị L. ở phố Phạm Xuân Huân (TP Hải Dương) cũng đủ chi tiêu. Nhưng sau khi nghỉ hưu gần 1năm, thấy nhớ công việc, hơn nữa ở nhà cũng buồn nên bà L. tự tìm việc làm. Vốn là kế toán của một doanh nghiệp nhà nước với nhiều kinh nghiệm, bà L. nhận làm kế toán thời vụ cho vài doanh nghiệp nhỏ. Với mức thù lao khoảng 2-3 triệu đồng/tháng/doanh nghiệp, mỗi tháng thu nhập phụ còn cao hơn lương hưu của bà L. “Từng làm kế toán trong doanh nghiệp, nên tôi hiểu nhiều doanh nghiệp nhỏ rất ngại khi phải “nuôi” một kế toán để lo sổ sách, nộp thuế và các vấn đề khác vì mất khá nhiều tiền, trong khi họ chỉ làm việc vài ngày trong tháng. Hơn nữa, tôi có thể chủ động sắp xếp công việc, lại có sẵn kinh nghiệm nên làm việc không mấy khó khăn. Từ ngày làm thêm thấy thời gian trôi nhanh hơn và quan trọng nhất là mình có thêm thu nhập, vẫn được cống hiến, không cảm thấy trở thành người thừa trong gia đình” bà L. nói.

Công ty CP Dịch vụ bảo vệ Asean ở khu 3 phường Nhị Châu (TP Hải Dương) hiện có hơn 200 người lao động từ 55-60 tuổi. Họ chủ yếu làm công việc bảo vệ cho các đơn vị, doanh nghiệp, cửa hàng có nhu cầu. Công việc phù hợp với điều kiện sức khỏe nên nhiều người có tuổi lựa chọn. Ông Phan Nhật Bở ở xã Thanh Lang (Thanh Hà) là một trong những bảo vệ cần mẫn của đơn vị. Trước đây ông chỉ làm nông nghiệp ở quê, vất vả mà thu nhập không đáng là bao. Qua nhiều người, ông biết tới công ty và nộp hồ sơ xin việc. Ông Bở được phân công bảo vệ quán cà phê trên đường Đỗ Ngọc Du (TP Hải Dương). "Công việc nhẹ nhàng phù hợp với sức khỏe của tôi. Với mức thu nhập 4,5triệu đồng/tháng cũng đủ giúp tôi và gia đình có thêm khoản để chi tiêu", ông Bở chia sẻ. 

Theo Ban Đại diện Hội NCT tỉnh, năm 2018, toàn tỉnh có 78.991 NCT trực tiếp tham gia lao động sản xuất. Trong đó, có khoảng 7.410 NCT được các cấp công nhận đạt danh hiệu sản xuất, kinh doanh giỏi và có 1.358 NCT là chủ các mô hình trang trại, gia trại, doanh nghiệp, góp phần giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động tại địa phương.

Chỉ có gần 31% số người cao tuổi trực tiếp lao động

Theo ông Nguyễn Trí Phương, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Dịch vụ bảo vệ Asean, những lao động cao tuổi rất cần mẫn với công việc. Họ có kinh nghiệm sống khá phong phú, làm việc nghiêm túc nên rất muốn gắn bó với công ty. Điều này khác với những lao động trẻ tuổi, họ sẵn sàng bỏ việc nếu tìm được một việc khác tốt hơn. Với công việc bảo vệ, những lao động cao tuổi cơ bản đáp ứng được yêu cầu.

Ông Phạm Quang Sản, Phó Trưởng Ban Đại diện NCT tỉnh cho biết NCT tiếp tục tham gia lao động sản xuất không chỉ góp phần tăng thu nhập cho bản thân mà còn giúp họ cải thiện tình trạng sức khỏe, tạo niềm vui trong cuộc sống. 

Theo thống kê, toàn tỉnh mới có khoảng 30,7% số NCT trực tiếp tham gia lao động sản xuất. Nhiều NCT khác chỉ làm việc nhà và trông cháu. Một trong những nguyên nhân chính do bản thân NCT sau khi nghỉ hưu có suy nghĩ mình nên nghỉ ngơi sau nhiều năm dài cống hiến. Và bản thân các gia đình cũng cho rằng, những người đã nghỉ hưu nên được nghỉ ngơi để an hưởng tuổi già bên con cháu. Vì vậy, nhiều NCT, nhất là những người có lương hưu thường không có suy nghĩ cần phải đi làm sau nghỉ hưu. Một nguyên nhân khác chính là suy nghĩ của xã hội cũng cho rằng những người sau khi được nghỉ hưu thì nên nghỉ ngơi. Vì vậy, những công việc giúp cho NCT có thêm thu nhập trong xã hội không nhiều. NCT không có môi trường phù hợp để có thể tiếp tục cống hiến, đóng góp cho cộng đồng. Các câu lạc bộ hưu trí mới chủ yếu tập trung vào các hoạt động tạo sân chơi rèn luyện sức khỏe hoặc tổ chức các hoạt động tình nghĩa nên chưa thật sự hấp dẫn NCT. Những hoạt động phát huy vai trò NCT cũng mới tập trung hướng NCT tham gia các hoạt động xã hội vì cộng đồng mà chưa khai thác kiến thức, kinh nghiệm của người về hưu…  

Ở một số quốc gia có tỷ lệ già hóa dân số cao như Nhật Bản, Hàn Quốc... thì việc NCT tiếp tục làm việc sau khi nghỉ hưu không phải là chuyện hiếm. Những công việc như kinh doanh, lái xe, vận chuyển hàng hóa, giúp việc gia đình… được nhiều lao động cao tuổi tại các nước này lựa chọn. Hiện tỷ lệ già hóa dân số của Việt Nam nói chung và của tỉnh ta nói riêng ngày càng cao. Nếu không hỗ trợ lao động cao tuổi có việc làm sẽ khiến nguồn ngân sách phải gánh thêm một khoản lớn bảo đảm đời sống, an sinh xã hội cho NCT. 

Hiện nay, nước ta mới từng bước triển khai thực hiện tăng độ tuổi nghỉ hưu. Tuy nhiên, việc này mới chỉ giải quyết được một phần lao động cao tuổi trong các đơn vị, doanh nghiệp, còn một lượng lớn lao động cao tuổi ngoài xã hội cần việc làm phù hợp. Các ngành chức năng cần tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp có sử dụng lao động cao tuổi; tạo môi trường phù hợp để NCT tiếp tục cống hiến cho xã hội. Mỗi NCT cũng cần thay đổi suy nghĩ, tích cực tham gia lao động sản xuất vừa giúp tăng thu nhập, vừa tạo niềm vui trong cuộc sống. 

TÂM PHÚC