Làm sao để không bỏ quên trẻ trên ô tô?

Anh đặt ngón tay vào lọ đất và bắt đầu nói chuyện với con trai. Bé Chase Dmitri Harrison đã chết ngày 8.7.2008.

Đó là 11 năm trước, Harrison đi bộ vào phòng làm việc. "Vào khoảng 5 giờ chiều, một đồng nghiệp bước đến chỗ tôi, thò đầu vào phòng làm việc của tôi và nói 'Này, cậu có một con búp bê trong xe hơi đấy à?'".

Harrison đã bỏ quên cậu con trai 1,5 tuổi của mình trong ghế sau xe 9 tiếng. 

Harrison và vợ nhận nuôi bé Chase từ Nga vào tháng 3 năm đó. Ngày 8.7, là ngày thứ 2 hay 3 gì đó cậu bé đi lớp. Đó là ngày đầu tiên Harrison có nhiệm vụ đưa con đi nhà trẻ, nhưng anh đã quên thả bé xuống. 

Anh chạy vội tới chiếc xe và nhìn thấy một bóng hình qua những chiếc cửa sổ sặc sỡ. Anh bế Chase ra khỏi ghế xe, rồi chạy quanh bãi đỗ xe với thi thể con trai trên tay. "Ôi Chúa, ôi Chúa, ôi Chúa!", anh gào lên. "Đưa tôi đi, đừng đưa con tôi!". 

Harrison bên vợ và cậu bé Chase những ngày hạnh phúc. Ảnh: cbs17

Harrison đã gia nhập một hội đáng buồn các bậc cha mẹ có con bị chết trong xe hơi vào mùa nóng. Hơn 900 trẻ đã chết trong những chiếc xe có nhiệt độ tăng vọt như vậy ở Mỹ từ năm 1990. Trung bình, mỗi năm có 38 trẻ thiệt mạng như thế, tức là cứ 9 ngày, lại có một bé tử vong vì nguyên nhân này, theo KidsAndCars.org, một tổ chức chuyên thống kê những cái chết trong xe hơi nóng. 

Khi những cái chết ngày một nhiều lên, một số tổ chức, cơ quan và các chuyên gia đã tìm cách để ngăn ngừa tình trạng này. 

Janette Fennell, sáng lập viên của KidsAndCars.org, nói rằng tổ chức này đã đề xuất lắp một hệ thống nhắc nhở tài xế vào xe từ năm 2003, nhưng không được thông qua. 

"Trong những năm đầu đời của đứa trẻ, cha mẹ có thể ngủ một giờ, 5 giờ, nhưng thường là không đủ trọn đêm. Họ thường thiếu ngủ trầm trọng, đi lại như người mộng du. Và họ rất dễ quên những nhiệm vụ thông thường, như thả trẻ xuống cổng trường vào những ngày đầu tiên trẻ đi học", Fennell cho biết. 

Vì sao người lớn lại bỏ quên trẻ?

Trong nghiên cứu kéo dài hơn 10 năm, mới công bố tháng 3.2019, giáo sư tâm lý học David Diamond (Đại học Nam Florida, Mỹ) đã giải thích lý do cha mẹ quên con trong xe.

Trẻ cần được chú ý khi ở trên xe hơi, nhất là khi không theo lịch thông thường của cha mẹ. Ảnh: denverparent

Diamond kết luận - lý do là sự thất bại của hệ thống bộ nhớ. Có một hệ thống gọi là "bộ nhớ dự định", liên quan đến việc ghi nhớ để thực hiện một hành động mới phát sinh, ngoài lịch trình thông thường. Ngoài ra, não còn có "bộ nhớ thói quen" được lập trình như một chế độ lái tự động, cho phép ta có thể đi tới đích mà không cần rõ làm thế nào tới được đích.

Khi "bộ nhớ dự định" không hoạt động, cha mẹ sẽ bỏ quên trẻ trên xe hơi. Thay vào đó, bộ nhớ thói quen đã chiếm ưu thế. Khi đó, bất kể mục đích ban đầu là gì, người ta vẫn sẽ thực hiện mọi việc theo lộ trình quen thuộc. 

Điều này giống hệt như khi bạn chạy vội đến cơ quan, và quên tắt đèn pha khi đến đích. Hoặc bạn đặt một cốc cà phê trên nóc xe, rồi ngồi vào xe, quên bẵng việc lấy cốc cà phê xuống, bạn đóng cửa, nổ máy lao đi và chiếc cốc rơi xuống. 

Sự thất bại của bộ nhớ có nhiều yếu tố tác động như căng thẳng, đa nhiệm hay thiếu ngủ - tất cả đều phổ biến đối với hầu hết các bậc cha mẹ. Thêm vào đó, theo Diamond, việc không có lời nhắc bằng hình ảnh hoặc lời nói, như đứa trẻ im lặng ngủ ở ghế sau, làm tăng khả năng lãng quên. 

Nghiên cứu của Diamond cũng xem xét vai trò của những ký ức sai lầm trong trường hợp trẻ bị bỏ lại trong xe hơi. Trong những trường hợp đó, não của cha mẹ có thể đã tạo ra một ký ức sai, có lẽ dựa trên một hoạt động theo thói quen. Vì vậy, nếu một đứa trẻ thường được chăm sóc ở nhà, thì hôm đó, cha mẹ có thể quên rằng vào hôm nay cần đưa con tới trường.

Một phụ huynh để em bé trong xe không phải là bất cẩn, đó là một sự thất bại của hệ thống bộ nhớ, Diamond kết luận.

Khi Harrison tìm thấy bé Chase, thế giới như hư ảo, nhòa đi, anh nhớ lại: Một chuyến đến đồn cảnh sát, một đêm ngủ ở bệnh viện vì tinh thần suy sụp, những buộc tội ngộ sát, một vụ xử án... 

"Tôi đã muốn tự tử", Harrison nói. 

Phán quyết của tòa án rằng anh vô tội. Nhưng anh không làm được điều đó với mình. "Tôi có tội", anh nhắc đi nhắc lại. Hơn một thập kỷ sau, anh vẫn không thể tha thứ cho mình.

Nước Nga đã cấm người Mỹ nhận nuôi trẻ mồ côi từ Nga sau khi bé Chase qua đời. Họ đặt tên cho lệnh cấm này theo tên sơ sinh của Chase: Dmitri Yakovlev

Từ đó tới nay, Harrison đã thử góp phần để ngăn những cái chết bi thảm này. Anh đã hợp tác với KidsAndCars.org trong chiến dịch vận động các nhà lập pháp yêu cầu các xe hơi buộc phải gắn hệ thống báo động. Anh nói, thật khó hiểu khi tại sao điều này không thể thực hiện. 

"Chúng ta có chuông báo động trên chìa khóa, chuông báo động cho mọi thứ trên xe hơi, và người ta nghĩ rằng một đứa trẻ thì ít quan trọng như thế", anh nói. 

Để bảo vệ con mình, KidsAndCars.org khuyên các bậc cha mẹ sử dụng các cách khắc phục tình trạng mất trí nhớ.

- Tạo các biện pháp bảo vệ: Cha mẹ thông báo cho trường lớp nếu con đến trễ hay vắng mặt. Đổi lại, nhà trường phải cam kết thông báo khi con không đến đúng giờ. 

- Đặt lời nhắc trong điện thoại: Cùng với vợ/chồng cài lời nhắc để không quên con.

- Tạo lời nhắc trực quan: đặt túi, tã, mũ của trẻ ở ghế trước để bạn không quên được con ở ghế sau.

- Buộc mình phải đi ra ghế sau: Bỏ tài liệu, cặp sách, hộp cơm trưa ở ghế sau để chắc chắn phải ra đó.

- Không bao giờ để trẻ trong xe mà không có người lớn. Xe có thể nóng đến mức gây tử vong trong những ngày nhiệt độ nhẹ.

Tổ chức này cũng đề nghị các bậc phụ huynh luôn khóa xe để trẻ không thể tự mình vào xe, dạy trẻ cách bấm còi nếu chúng bị khóa bên trong và không bao giờ để chìa khóa xe trong tầm với của trẻ. 

THUẬN AN - PHAN DƯƠNG (VnExpress)