Làm báo tường mà ra bài hát nổi tiếng "Vì nhân dân quên mình"

Có thể nói rằng lực lượng vũ trang nói riêng và người dân Việt Nam nói chung, ai cũng biết bài hát "Vì nhân dân quên mình" của Doãn Quang Khải, được phổ biến rộng rãi khắp cả nước từ những năm đầu cuộc kháng chiến chống Pháp.

Doãn Quang Khải sinh năm 1928, gia nhập quân đội sau ngày toàn quốc kháng chiến. Ông đã từng là chiến sĩ trên chiến trường Lào và Bình Trị Thiên. Vào năm 1951, khi đã là tiểu đội trưởng, học viên Trường Sĩ quan Lục quân Việt Nam (lúc ấy học ở Trung Quốc), Doãn Quang Khải chỉ có một ý định rất khiêm tốn là sáng tác một bài hát về Quân đội nhân dân để đăng trên báo tường của đơn vị và có thể để đồng đội cùng hát.

Ý định của ông đã được thực hiện, bài hát "Vì nhân dân quên mình" đã có mặt trên báo tường của Trường Sĩ quan Lục quân. Một điều may mắn đối với Doãn Quang Khải lúc bấy giờ, một anh lính trẻ 23 tuổi là được gặp nhạc sĩ bậc thầy Nguyễn Xuân Khoát để trao đổi góp ý cho bài hát của mình một cách hoàn chỉnh. Trong một lần nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát đến thăm, có đọc báo tường của nhà trường, ông thích bài hát và gặp Doãn Quang Khải đề nghị chép lại cho một bản để ông sửa vài chỗ và dàn dựng cho đội văn nghệ của nhà trường.

Ngày 1.5.1951, trong phần nghi lễ bế mạc khóa học, lần đầu tiên bài “Vì nhân dân quên mình” được vang lên theo bước đi của những cán bộ, chiến sĩ chuẩn bị ra các chiến trường: "Vì nhân dân quên mình vì nhân dân hy sinh/ Anh em ơi vì nhân dân quên mình/ Đoàn Vệ quốc chúng ta ở nhân dân mà ra/ Được dân mến được dân tin muôn phần/ Thề vì dân suốt đời thề tranh đấu không ngừng/ Vì đất nước thân yêu mà hy sinh".

Sau một năm, bài hát đã được lan truyền rộng rãi trong cả nước, cuối năm 1952, tác giả Doãn Quang Khải đã gửi bài hát của mình dự thi. Và, thật may mắn đối với Doãn Quang Khải, tác phẩm đầu tay và hầu như độc nhất của mình, bài hát "Vì nhân dân quên mình" đã đoạt giải nhì Giải thưởng Văn nghệ toàn quốc năm 1952.

Doãn Quang Khải quê ở thôn Phú Mỹ, xã Ngọc Mỹ, huyện Quốc Oai, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội). Tuy ông không là nhạc sĩ, hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam, nhưng phần thưởng cao quý nhất đối với ông là âm nhạc của bài hát "Vì nhân dân quên mình" được chọn làm nhạc hiệu cho buổi Phát thanh và Truyền hình Quân đội cũng như nhạc mở đầu của Xưởng phim Quân đội. Và, vinh dự hơn nữa là "Vì nhân dân quên mình" đã trở thành "Quân ca" của lực lượng vũ trang, gắn kết với đời người chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam mãi mãi với thời gian.

HOÀNG NGÂN(st)