Khó khăn trong sản xuất nông sản theo tiêu chuẩn VietGAP

Sản xuất nông sản theo tiêu chuẩn VietGAP được xem như giấy thông hànhđể đưa hàng nông sản vào thị trường thế giới. Tuy nhiên, việc xây dựngnhững vùng chuyên canh rau, củ, quả an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP lạigặp rất nhiều khó khăn.

Qua 5 năm thí điểm, đến nay cả nước mới chỉ có 5% rau, quả là sản phẩmcó mác VietGAP. Vì thế, từ năm 2010, Bộ NN&PTNT đã phát động phongtrào thi đua áp dụng VietGAP trong sản xuất rau, quả an toàn trong toànquốc, phục vụ người tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

VietGAP còn xa lạ

Theo Bộ NN&PTNT, trên thực tế việc sản xuất nông sản theo tiêuchuẩn VietGAP đã được ban hành và áp dụng vào sản xuất từ lâu nhưng chođến nay nhiều nông dân vẫn chưa hiểu rõ thông tin về quy trình này, nếucó hiểu cũng mù mờ, nên triển khai theo cách nào cho đúng quy trình họcũng chưa định hình được. Theo Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT),sau hơn 5 năm thí điểm (từ năm 2005) đến nay mới chỉ có 5% diện tíchtrồng rau, quả trên cả nước thực hiện được tiêu chuẩn VietGAP. Đây làkết quả tồi tệ trong khi tiềm năng sản xuất, xuất khẩu của chúng ta rấtlớn và yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm đang rất bức thiết.

Cục Trồng trọt cho biết, hiện cả nước có 15 mô hình sản xuất áp dụngVietGAP được chứng nhận, tập trung ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Longnhư Tiền Giang, Long An, Vĩnh Long, Bến Tre. Ngoài ra, còn có 80ha rauan toàn, 5ha vải và 3.000ha thanh long đang sản xuất theo tiêu chuẩnVietGAP. Trong khi đó tại Hà Nội, VietGAP cũng hết sức xa lạ đối vớinông dân, nhất là nông dân trồng cây ăn quả. Vùng nhãn chín muộn xã ĐạiThành (Quốc Oai) và cam Canh, bưởi Diễn của huyện Hoài Đức, nơi nôngdân tiếp cận nhanh với tiến bộ kỹ thuật và đã có truyền thống trồng câyăn quả nhưng vẫn có khoảng 80% số nông dân được điều tra nói rằng đãnghe nói về VietGAP nhưng chưa hiểu đúng quy trình. Đồng thời, nếu sosánh điều kiện sản xuất thực tế của các hộ dân ở đây với quy trìnhVietGAP có quá nhiều chỉ tiêu không đạt. Người nông dân quan niệm,VietGAP là sử dụng thuốc BVTV đúng quy cách còn các điều kiện khác nhưxử lý mầm bệnh trước khi gieo trồng, sản phẩm sau thu hoạch không đượcđể dưới đất, ghi chép nhật ký đồng ruộng... lại không được nông dân coitrọng nên dễ dàng bỏ qua trong khi đây là những điều kiện bắt buộc.

Theo ông Cao Văn Tuyến, Phòng NN&PTNT huyện Hoài Đức cho rằng, hiệncác cơ quan chức năng của thành phố Hà Nội mới chỉ chú trọng tới quytrình sản xuất rau an toàn (RAT) theo tiêu chuẩn VietGAP, còn quy trìnhsản xuất các loại quả là thế mạnh của Hà Nội như bưởi Diễn, cam Canh,nhãn chín muộn... thì chưa được quan tâm. Còn trực tiếp với người sảnxuất, chị Nguyễn Thị Thơm, xã viên HTX rau an toàn Hòa Bình - Yên Nghĩa- Hà Đông cho biết, mặc dù đã được các cấp, các ngành tích cực hỗ trợ,hằng năm tổ chức mở lớp tập huấn kiến thức về kỹ thuật trồng và giámsát RAT theo tiêu chuẩn VietGAP. Tuy nhiên, khi triển khai quy trìnhnày vào thực tế lại rất khó khăn do quy trình quá khắt khe, đòi hỏinông dân phải có trình độ nhất định, đặc biệt là vấn đề truy xuất nguồngốc còn quá xa lạ với nông dân. Ông Nguyễn Văn Thắng, nông dân xã ĐạiThành khẳng định, địa phương có truyền thống trồng cây ăn quả từ nhiềunăm nay, nhưng khi nói về việc áp dụng nông sản theo tiêu chuẩn VietGAPđể sản phẩm bán được giá cao hơn mọi người vẫn còn mù mờ, không biết ápdụng tiêu chuẩn này như thế nào cho đúng quy trình.

* VietGAP là tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp tốt Việt Namdựa trên 4 tiêu chí: tiêu chuẩn về kỹ thuật sản xuất; an toàn thực phẩmgồm các biện pháp bảo đảm không có hóa chất nhiễm khuẩn hoặc ô nhiễmvật lý khi thu hoạch, truy tìm nguồn gốc sản phẩm.

Quy mô nhỏ lẻ, manh mún

TS Nguyễn Văn Bộ, Giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam cho rằng,nguyên nhân sâu xa của việc còn quá ít diện tích sản xuất áp dụng tiêuchuẩn VietGAP là do quy mô sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, chủ yếu là hộ giađình dẫn tới khó quản lý, quy trình kỹ thuật lại chưa đồng nhất giữacác địa phương. Đầu ra sản phẩm chưa được cơ quan chức năng kiểm chứng,phân định rõ ràng nên hay bị nhập nhằng với các loại nông sản thôngthường dẫn tới giá thành sản phẩm không cao. Việc sử dụng các biện phápkỹ thuật để phân định và quản lý chất lượng nông sản gặp khó khăn vàthiếu thực tế, do rau, củ, quả là mặt hàng thực phẩm tươi sống, nhanhhỏng, được kinh doanh với khối lượng lớn, trên địa bàn rộng với nhiềungười tham gia sản xuất, buôn bán. Nếu đánh giá chất lượng bằng phươngpháp nhìn, quan sát cảm quan sẽ không bảo đảm độ tin cậy. Trong khi đó,nếu xác định các chỉ tiêu vệ sinh an toàn thực phẩm bằng các phươngpháp phân tích thí nghiệm đòi hỏi phải mất một thời gian dài, ít nhấtmất 3-4 ngày và chi phí quá lớn (1 - 3 triệu đồng/mẫu xét nghiệm tùythuộc vào từng mẫu xét nghiệm khác nhau).

Nhiệm vụ bất khả thi?

Bộ NN&PTNT cho rằng, để nhanh chóng xây dựng nông sản theo tiêuchuẩn VietGAP, các địa phương cần xây dựng, mở rộng vùng sản xuất rau,củ, quả tập trung theo công nghệ sạch, chất lượng cao và bảo đảm antoàn vệ sinh thực phẩm. Đồng thời, cần tập trung rà soát, xây dựng vàchỉ đạo quy hoạch các vùng cây ăn quả, ưu tiên các loại rau, quả "đặcsản" mang hương vị riêng cho từng địa phương.

Hiện tại, Bộ NN&PTNT đặt mục tiêu đến năm 2011 hoàn thành quy hoạchcác vùng sản xuất rau, quả, chè an toàn tập trung ở 100% tỉnh, thànhphố trong nước. 50% các tổ chức, cá nhân tại các vùng sản xuất an toàntập trung bảo đảm đủ điều kiện sản xuất, sơ chế sản phẩm rau, quả, chèphù hợp với tiêu chuẩn VietGAP; 30% lượng hàng nông sản tại các vùngsản xuất an toàn tập trung được chứng nhận hoặc tự đánh giá và công bốsản xuất theo VietGAP. Tuy nhiên, qua hơn 5 năm thí điểm mới chỉ có 5%diện tích trồng rau, quả trên cả nước thực hiện được tiêu chuẩnVietGAP, vậy mà chỉ trong vòng hơn 1 năm mà Bộ NN&PTNT đề ra mụctiêu lớn như vậy liệu có khả thi?

(Theo Hà Nội mới)