Khi phóng viên sẵn sàng hầu kiện

Nhóm phóng viên của Đài Phát thanh - Truyền hình Hải Dương trong buổi làm việc nhằm xác minh đơn thư của bạn đọc liên quan đến việc cải tạo, nạo vét hồ Tân Phong, phường Ngọc Châu, TP Hải Dương (ảnh cắt từ clip)

Những lần đối mặt

Hơn 5 năm trước, Đài Phát thanh - Truyền hình Hải Dương nhận được thông tin về một cơ sở kinh doanh thực phẩm chức năng ở TP Hải Dương có dấu hiệu lừa đảo người tiêu dùng. Ngay lập tức, một nhóm phóng viên được phân công thâm nhập để điều tra, phản ánh. Một phóng viên kể lại, sau khi tìm hiểu sơ bộ thông tin, được biết cơ sở kinh doanh này có nhiều hoạt động tư vấn không đúng sự thật về công dụng của thực phẩm chức năng đối với bệnh nhân ung thư. Sau nhiều lần thuyết phục, vận dụng các mối quan hệ có sẵn, anh được một số bệnh nhân đồng ý cho đóng giả thành người nhà để “mục sở thị” cơ sở kinh doanh trên.

Sau một quá trình dài thâm nhập, tìm hiểu thực tế, nhóm phóng viên đã hoàn thành, đưa lên sóng Đài Phát thanh-Truyền hình Hải Dương tác phẩm phóng sự điều tra về toàn bộ hoạt động tư vấn, khám bệnh, bán thực phẩm chức năng trái phép của doanh nghiệp. “Sau khi phát sóng, chúng tôi đã vấp phải phản ứng gay gắt từ doanh nghiệp, cử hết người này đến người nọ đến làm việc. Tuy nhiên, với những bằng chứng chúng tôi thu thập được, đối chiếu các văn bản, quy định của luật pháp, họ đã phải nhận sai”, một phóng viên trong nhóm điều tra chia sẻ. Tác phẩm sau đó đoạt Giải B Giải báo chí Hội Nhà báo tỉnh năm 2018.

Giữa tháng 4.2022, phóng viên có bút danh Nam Khánh của Báo Hải Dương phát hiện những bất thường tại các hội nghị được tổ chức tại một số trung tâm tổ chức sự kiện ở TP Hải Dương. Tại những hội nghị này, một nhóm người tự giới thiệu đến từ Công ty CP Tập đoàn Bank Land, tự quảng bá là công ty đi đầu trong ứng dụng công nghệ trong kinh doanh bất động sản, vừa thành lập hơn 3 tháng trước đó. Những hội nghị này có mục đích vừa giới thiệu về nơi được cho là văn phòng đại diện tại Hải Dương, vừa lôi kéo người tham gia đến để nghe giới thiệu các dự án công ty này đang triển khai thời điểm đó.

Giả làm nhà đầu tư, phóng viên Báo Hải Dương đã thâm nhập, thu thập tài liệu, hoàn thành phóng sự điều tra "Bank Land - Khát vọng tiền tỷ hay rủi ro mất trắng?" đăng trên báo Hải Dương điện tử. Bài viết đã bóc trần bản chất huy động vốn trái pháp luật với nhiều điều khoản được cài cắm trong hợp đồng ký với người tham gia. Sau khi bài viết được đăng tải, doanh nghiệp trên đã nhiều lần cử người đến toà soạn Báo Hải Dương, cho rằng phóng viên Nam Khánh đã viết sai sự thật, bôi nhọ danh tiếng doanh nghiệp, yêu cầu gỡ bài viết và xin lỗi doanh nghiệp. Đỉnh điểm, doanh nghiệp này đã gửi văn bản thông báo sẽ gửi đơn khởi kiện Báo Hải Dương. Tuy nhiên, những người này không thể chỉ ra cụ thể nội dung sai sự thật. 

“Chúng tôi đã rà soát lại toàn bộ tài liệu thu thập được trong quá trình điều tra cũng như đối chiếu các văn bản, quy định của pháp luật để làm một báo cáo hàng chục trang, sẵn sàng đối chất cùng doanh nghiệp trên tòa”, phóng viên Nam Khánh cho biết.

Tuy nhiên, phiên tòa ấy chưa bao giờ xảy ra, bởi chỉ sau vài tháng, người tham gia đầu tư vào Công ty CP Tập đoàn Bank Land đã lần lượt gửi đơn tới Báo Hải Dương và đơn kiện tới tòa án, tố cáo hành vi huy động vốn trái phép khiến nhiều người mất tiền tỷ. 

"Cây ngay không sợ chết đứng"

Tháng 7.2022, phóng viên N.T. của Đài Phát thanh - Truyền hình Hải Dương tiếp nhận nhiệm vụ làm rõ nội dung từ đơn thư nặc danh của một số cá nhân liên quan đến việc cải tạo, nạo vét hồ Tân Phong, phường Ngọc Châu (TP Hải Dương). Tìm hiểu thực tế, phóng viên N.T. nhận thấy khi thực hiện dự án cải tạo hồ, nhiều hộ dân sẽ phải bàn giao lại mặt bằng do đã lấn chiếm đất công. Phóng viên N.T. chia sẻ rằng thậm chí tác phẩm chưa lên sóng, nhóm của anh đã nhận được một đơn thư nặc danh với nội dung cho rằng phóng viên cấu kết với chính quyền, doanh nghiệp để thông tin sai sự thật, ảnh hưởng tới người dân.

Không ít sự việc người dân lợi dụng báo chí để phản ánh vấn đề theo ý muốn chủ quan của họ. Những người này thường có lợi ích liên quan, song xét về mặt pháp luật, những quyền lợi này chưa bảo đảm, thậm chí có vấn đề sai pháp luật. Phóng viên phải tìm hiểu từ tất cả mọi nguồn tin, mọi thành phần liên quan, bảo đảm mục tiêu cao nhất là trung thực, khách quan. 

Những tác phẩm đã đề cập ở trên nằm trong số hàng loạt tác phẩm điều tra chất lượng được Báo Hải Dương, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh coi là những "cú đấm thép", khẳng định tính chiến đấu của báo chí. Tính phát hiện, cảnh báo từ những tác phẩm ấy đã tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội. Nhiều vấn đề sau khi được báo chí điều tra và đăng tải đã góp phần giúp cơ quan chức năng xử lý rốt ráo, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân. 

Theo nhà báo Nguyễn Quý Trọng, Tổng Biên tập Báo Hải Dương, Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh, phóng viên thực hiện tác phẩm điều tra phải có bản lĩnh, dám đương đầu, dám chịu trách nhiệm. “Cây ngay không sợ chết đứng. Ban Biên tập sẽ bảo vệ phóng viên đến cùng trước bất kỳ sự đe dọa, phản ứng nào từ những cá nhân, tổ chức liên quan trong các tác phẩm điều tra như bảo vệ lẽ phải và sự công bằng. Song, không dung túng bất kỳ phóng viên nào thiếu trách nhiệm, thiếu khách quan, nhất là vụ lợi trong khi thực hiện tác phẩm điều tra phê bình”, nhà báo Nguyễn Quý Trọng nhấn mạnh.

HÀ KIÊN