Khi giới trẻ lười đọc sách

Tôi nhớ ngày còn bé, thi thoảng mẹ cho vài hào tiềnlẻ, anh em tôi đều dành dụm cất kín, thi thoảng lấy ra đếm và ngắmnghía rồi lại cất đi. Đến tết mới lấy ra, được bao nhiêu đều bỏ vào muasách, truyện về đọc.

Đọc sách thời đó đâu có được thoải mái, nhà nông bộnbề với bao công việc, chả mấy lúc ngơi tay, phải tới khuya khi đã dọndẹp và học bài xong tôi mới chong đèn đọc sách. Nhưng dầu hoả thời đócũng khan hiếm và được coi như một thứ hàng xa xỉ đối với nhà nông, nênthấy tôi đọc khuya, mẹ tôi lại mắng mỏ, cấm đoán, cho là tốn dầu! Vậylà mỗi khi mua hay mượn được cuốn sách nào, tôi phải tranh thủ đọc ngaycả khi đi chăn trâu, lúc giã gạo hay lúc ngồi thổi cơm... Tôi bị cuốntheo số phận từng nhân vật trong truyện, cũng hồi hộp, lo lắng, cũngxót xa, căm giận, thậm chí còn khóc...

Những cuốn sách của Dumas, La Fontaine, của VictorHugo, Herto Malo, của Jack London, rồi Marcim Gorki, Aitmatov, La QuánTrung, Ngô Thừa Ân... đã thật sự cuốn hút tâm hồn tôi suốt những thángnăm của tuổi trẻ. Phải nói rằng, sách thật sự là người thầy lớn dạy chotôi rất nhiều điều, giúp tôi tự rèn luyện nhân cách, tạo cho tôi cáinhìn rộng lớn về mọi mặt của cuộc sống.

Đó là chuyện của ba, bốn chục năm về trước. Còn ngàynay, sách báo với lứa tuổi thanh thiếu niên, lứa tuổi học trò ở vùngquê ra sao? Họ có còn say mê với việc đọc sách hay không? Những câu hỏiđó thật sự đã gây cho tôi sự tò mò.

Qua tìm hiểu thực tế, tôi thấy buồn vì hầu như lớptrẻ nông thôn ngày nay, kể cả các cô cậu học trò, họ hoàn toàn không“quen” đọc sách! Họ thờ ơ với sách báo. Thật hiếm khi thấy ở những nhànông có được một giá sách nhỏ, thậm chí nhiều nhà không hề có một cuốntruyện, một tờ báo nào, ngoại trừ mấy cuốn sách giáo khoa của con cáihọ!

Đó là một thực trạng buồn đáng báo động đối với đôngđảo nam, nữ thanh niên ở nông thôn hiện nay. Còn đối với học sinh thànhthị, tình hình cũng ảm đạm vô cùng! Các thầy cô giáo cho biết hầu hếthọc sinh giờ đây không có thói quen đọc sách. Các em trở nên lười nhácđối với sách. Cùng lắm các em cũng chỉ đọc vài cuốn sách tham khảo hoặcnâng cao phục vụ cho việc học của mình mà thôi! Khi hỏi các em có hayđọc sách không, các em thích những loại sách nào, câu trả lời tôi nhậnđược là “không, vì đọc sách tốn thời gian”. Có vài em trả lời có đọc,nhưng chỉ đọc mấy cuốn truyện tranh như: “Đô rê môn”, “Dũng sĩ Herman”hay “Bảy viên ngọc rồng”... Còn với sách văn học, hầu hết các em đềutrả lời: “không!”.

Có lẽ chính sự lười nhác của các em nên chất lượnggiảng dạy môn Văn ở nhà trường hiện nay trở nên yếu kém, sa sút đến độđáng lo ngại. Một thầy giáo dạy văn ở một trường trung học cơ sở vốnrất tâm huyết với nghề, buồn rầu nói với tôi: “Hầu hết các em học sinhkhông hề đọc sách báo gì cả! Vậy nên vốn từ ngữ của các em rất nghèonàn, nói năng cộc lốc, vụng về. Viết một bài văn trong 2 tiết học mànhiều em cố “nặn” mãi mới viết được hơn chục dòng! Đã vậy ngôn từ lạihết sức ngây ngô vụng dại, chưa nói đến cách diễn đạt vừa lủng củng vừathiếu logic, còn lỗi chính tả và sai ngữ pháp thì nhiều vô kể! Nghĩ màbuồn ông ạ!”.

Anh lắc đầu vẻ ngao ngán rồi nói tiếp: “Thực tế bâygiờ nhiều thầy cô cũng “quên” thói quen đọc sách, họ chỉ loay hoay saochép và đọc thuộc mấy cuốn bài soạn thế rồi lên lớp ào ào, nên bàigiảng cứ theo một cái khuôn chung sáo rỗng mà chẳng thấy “hồn cốt” củatác phẩm đâu cả! Họ dường như cũng không quan tâm gì tới đời sống vănhọc hiện tại. Nhiều khi tôi mua được cuốn sách hay, hoặc đọc được mộtbài viết thấy tâm đắc, vội tìm đến mấy thầy cô giáo trẻ cùng tổ vănđịnh đưa cho họ xem để cùng trao đổi, vậy mà họ thờ ơ, có người lặng lẽbỏ đi, có người nửa đùa, nửa thật nói: “Thôi anh đem về cùng chị nhà“ngâm cứu”! Bọn trẻ chúng em giờ chỉ thích làm ra nhiều tiền, chứ vănchương, sách báo có ích gì?!” Mình đâm cụt hứng, buồn thế đấy anh ạ!Giáo viên còn thế nói gì đến học sinh!? Vậy nên dạy văn, học văn càngngày, càng chán! Tôi dám cam đoan với anh có nhiều giáo viên cả nămkhông xem một tờ báo, vài năm không đọc một cuốn sách mới!”.

Nghe anh nói vậy tôi thật sự giật mình, không biếtcó nên tin đó là sự thật hay không?! Nhưng quả thật, giới trẻ ở nôngthôn hiện nay lười đọc thật sự. Họ bao biện là nghe đài và xem tivi làquá đủ cần gì phải đọc sách báo cho mất thời gian và tốn tiền! Có rấtnhiều lý do và nguyên nhân khiến giới trẻ lười đọc sách. Nhưng dù lý dogì, nguyên nhân gì đi nữa ta vẫn thấy buồn khi cơ chế kinh tế thịtrường như một ma lực đã cuốn lớp trẻ vào vòng xoáy làm mất dần đinhững thói quen, những phong tục tập quán tốt đẹp của cha ông bao đờigây dựng nên.

Để khơi gợi, kích thích lớp trẻ ham mê đọc sách làcả một vấn đề lớn và vô cùng khó khăn, nó cần được cả xã hội quan tâm.Bởi đọc sách cũng chính là tự trau dồi, bồi dưỡng, nâng cao nhận thứccho mỗi người, là con đường tốt nhất để ta hình thành nhân cách, hướngtới cái chân, thiện, mĩ của cuộc sống.