Khắc phục tình trạng ''vào dễ, ra khó'' trong quản lý viên chức

Chiều 24.5, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương; nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định trình bày Báo cáo thẩm tra. Đồng thời nghe Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định trình bày Báo cáo thẩm tra dự án luật sửa đổi, bổ sung này.

Bảo đảm cơ chế cạnh tranh

Nội dung được dư luận xã hội quan tâm trong dự thảo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức là đề xuất bỏ chế độ hợp đồng làm việc không xác định thời hạn, hay còn gọi là viên chức suốt đời.

Theo đó, Tờ trình Chính phủ đề xuất hai phương án. Phương án 1: Tất cả các trường hợp viên chức được tuyển dụng mới sau khi dự thảo Luật có hiệu lực sẽ thực hiện ký kết hợp đồng xác định thời hạn, không ký hợp đồng không xác định thời hạn, kể cả đối với trường hợp sau khi kết thúc hợp đồng xác định thời hạn lần 2. Dự thảo Luật Chính phủ trình đang thể hiện theo phương án này.

Phương án 2 quy định viên chức được tuyển dụng mới sau khi ký kết hợp đồng xác định thời hạn (tối đa 2 lần) sẽ ký hợp đồng không xác định thời hạn. Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập ở vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, khi tuyển dụng mới viên chức được ký ngay hợp đồng không xác định thời hạn.

Trước đó, tại Phiên họp thứ 33 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhiều đại biểu tán thành với phương án 1 mà Chính phủ đưa ra và cho rằng phương án này bảo đảm bám sát yêu cầu, thể chế hóa được nội dung của nghị quyết Trung ương, tạo sự khác biệt căn bản giữa “công chức” và “viên chức”. Phương án 1 sẽ khắc phục được hạn chế trong quản lý đội ngũ viên chức là “vào dễ, ra khó”, tạo thuận lợi để các đơn vị sự nghiệp công lập lựa chọn viên chức phù hợp với vị trí việc làm; đồng thời bảo đảm được cơ chế cạnh tranh, tạo động lực để viên chức đã được tuyển dụng ký hợp đồng liên tục phấn đấu nâng cao trình độ, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ.

Tuy nhiên, các đại biểu cho rằng, theo phương án này sẽ tạo ra sự không thống nhất với quy định của Bộ luật Lao động hiện hành là không được ký hợp đồng lao động xác định thời hạn quá 2 lần; dễ tạo tâm lý không yên tâm cho số viên chức được tuyển dụng mới. Các ý kiến tán thành phương án này cũng đề nghị làm rõ quy định đối với số viên chức cũ đã tuyển dụng (ký hợp đồng) thì áp dụng như Bộ luật Lao động hiện hành, giữ nguyên hợp đồng dài hạn đã ký.

Thu hút người tài vào bộ máy nhà nước

Một trong những nội dung đáng chú ý trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức là chính sách đối với người có tài năng. Đây được xem là một trong những giải pháp gỡ “nút thắt” về thu hút nhân tài vào bộ máy nhà nước.

Luật Cán bộ, công chức hiện hành đã có những quy định về chính sách đối với người có tài năng và một số nghị định của Chính phủ cũng có quy định chi tiết về vấn đề này. Trên cơ sở đó, một số địa phương đã triển khai thực hiện chính sách thu hút nhân tài. Tuy nhiên, việc tìm kiếm nhân tài vẫn gặp khó, một trong những nguyên nhân của tình trạng này chính là cơ chế chính sách chưa đủ sức hút đối với người tài.

Để khắc phục tình trạng này, dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết khung cơ chế, chính sách phát hiện, thu hút, trọng dụng và chế độ đãi ngộ người có tài năng trong hoạt động công vụ, trên cơ sở đó các bộ, ngành, địa phương quy định chi tiết phù hợp với ngành, lĩnh vực, địa phương mình.

Nhất trí cao với việc cần có chính sách thu hút nhân tài nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy, phát biểu tại Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, một số địa phương như TP Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh, Thủ đô Hà Nội... đã có chính sách để thu hút nhân tài.

Trong tuyển dụng, một số sinh viên tốt nghiệp loại giỏi đã được xét tuyển. Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Lê Thị Nga, để có chính sách thỏa đáng đối với người có tài năng, Chính phủ phải căn cứ vào thực tiễn thi hành chính sách này thời gian qua, có định lượng để xác định được người có tài năng là thế nào; trong đó phải có khái niệm cơ bản, có định nghĩa khái quát để tránh gây tranh cãi thế nào là có tài, thế nào là không có tài.

Đồng quan điểm này, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nhấn mạnh, chính sách đối với nhân tài là nội dung được nhiều người quan tâm. Chính phủ cần tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm trong thực hiện chính sách này trước khi quy định trong dự thảo Luật. Cùng với đó, cần có một khái niệm, định nghĩa như thế nào là nhân tài. Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, dự thảo Luật phải đưa ra được các nguyên tắc để thu hút, sử dụng người tài, trong đó phải quy định cơ chế đặc biệt để chọn người tài, nhất là cơ chế thi tuyển. Đặc biệt, phải luật hóa nội dung thi tuyển các chức danh lãnh đạo để thống nhất trong tổ chức thực hiện.

Đề xuất Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh kiêm Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh

Vào cuối buổi chiều, các đại biểu Quốc hội thuộc tổ 12 gồm Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ngãi và Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Long An đã thảo luận tại tổ về 2 dự án luật này. Đại biểu Trương Văn Nọ, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Long An chủ trì buổi thảo luận.

Phát biểu tại tổ 12, đại biểu Đinh Thị Hồng Minh (Quảng Ngãi) cho rằng nếu tiến hành giảm Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện; giảm các Phó Chủ tịch chuyên trách của HĐND các cấp là chưa phù hợp. Chức danh uỷ viên thường trực HĐND tỉnh xưa nay vẫn "lơ lửng", sau khi nâng lên Phó Chủ tịch HĐND tỉnh thì biên chế cũng không tăng lên. Trong khi trên thực tế, số lượng cán bộ chuyên trách ở HĐND tỉnh tăng lên thì hiệu quả điều hành, xử lý công việc cũng tăng cao.

Đối với HĐND cấp huyện thì có thể giảm đi 1, tuỳ theo tình hình thực tế tại địa phương. Về hoạt động của các ban của HĐND cũng vậy. Đại biểu cho rằng trưởng ban kiêm nhiệm thường là thường vụ, kiêm nhiệm các chức danh khác trong HĐND. Việc dành 1/3 thời gian theo quy định để theo các hoạt động của HĐND là rất khó để bảo đảm. Trên thực tế, các đại biểu chuyên trách của các Ban HĐND đang làm việc rất là tốt, hỗ trợ đắc lực cho hoạt động của HĐND cấp tỉnh về giúp việc cho thường trực, cho HĐND tỉnh. Cho nên đại biểu đề nghị nếu trưởng ban mà kiêm nhiệm thì nên có 2 phó ban chuyên trách. Còn không thì phải là 1 trưởng ban chuyên trách và 1 phó ban chuyên trách mới hợp lý. Đại biểu cũng nêu cái khó của địa phương, đơn cử như nếu một anh giám đốc sở điều về làm trưởng ban HĐND thì chức vụ ngang nhau nhưng không anh nào muốn. Cũng rất khó trong điều hành nhân sự của HĐND

Liên quan đến nội dung này, đại biểu Hoàng Quốc Thưởng (Hải Dương) cũng bày tỏ sự đồng tình cao với báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Pháp luật. Đại biểu đề xuất nên để 1 đồng chí Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh kiêm Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh. Như vậy vừa nâng cao khả năng giám sát của Đoàn ĐBQH, vừa không làm tăng thêm biên chế. Đại biểu cũng có nhiều trăn trở đối với vấn đề tổ chức sáp nhập 3 văn phòng. Vai trò của người chánh văn phòng được xác định như thế nào, đề nghị ban soạn thảo xem xét kỹ càng. Nếu cần thì xem xét lại, không nhất thiết các giám đốc sở đều tham gia là thành viên uỷ ban.

Đối với chức danh Phó Chủ tịch UBND cấp xã loại 2, loại 3, đại biểu cho rằng hiện nay tất cả các công việc triển khai đều về cấp xã. Trong khi đó ranh giới giữa xã loại 2 và loại 1 rất gần nhau. Đại biểu cho rằng cần phải tăng số lượng Phó Chủ tịch UBND cấp xã. Đại biểu chia sẻ khi dự các phiên họp của HĐND cấp xã rất buồn, vì sự tham gia góp ý của các đại biểu HĐND cấp xã không cao. Trước đây, chúng ta từng thí điểm xoá bỏ HĐND cấp huyện, nhưng tổng kết không đến nơi đến chốn.

Đại biểu Hồ Thị Vân (Quảng Ngãi) băn khoăn về điều 37 Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức. “Qua xem xét khoản 2 điều 37 về phương thức tuyển dụng, cần cân nhắc cụm từ “người có tài năng”. Tôi đề nghị cần có nguyên tắc xác định khái niệm này để tránh lợi dụng”, đại biểu Vân nêu ý kiến.

Góp ý về điều 40 Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, đại biểu Trương Phi Hùng (Long An) kiến nghị cần xác định thế nào là nghiêm trọng, ít nghiêm trọng hay đặc biệt nghiêm trọng. Quy định như thế này thì cần nghị định chính phủ quy định rõ. Thời hiệu xử lý 10 năm, nhưng đối với cán bộ, công chức 5 năm nữa về hưu, nếu bị kéo dài rồi họ về hưu thì xử lý thế nào?

TTXVN - CTV